Petrol ve Gaz Sektöründe İş Sağlığı ve Güvenliği

Petrol ve gaz küresel tedarik zinciri, yerel ve uluslararası nakliye, sipariş ve envanter görünürlüğü ve kontrolü, malzeme taşıma, ithalat / ihracat kolaylığı ve bilgi teknolojisi gibi faaliyetleri içerir.

Petrol ve gaz tedarik zinciri, üç farklı endüstri sektörü üzerinden analiz edilebilir:
1. Yukarı Bölüm
2. Orta Bölüm
3. Aşağı Bölüm

Yukarı akış sektörü aynı zamanda E&P (Arama ve Üretim) sektörü olarak da bilinir. Olası yer altı veya su altı ham petrol ve doğal gaz sahalarının aranması, arama kuyularının açılması ve ardından ham petrol ve / veya ham doğal gazın geri kazanılması ve yüzeye çıkarılması için kuyuların açılması ve işletilmesini içeren süreç ve işlemlerden oluşur. Son yıllarda, konvansiyonel olmayan gazın üretim (Upstream) sektörünün bir parçası olarak dahil edilmesine doğru belirgin bir değişim var. Bu aynı zamanda Sıvılaştırılmış Doğal Gazın (LNG) işlenmesi ve taşınmasındaki gelişmeleri de etkilemektedir.

İletim (Midstream) sektörü, literatürde genellikle alt sektör ile birleştirilmiştir. Tedarik zincirindeki bu bölüm, çeşitli petrol ve gaz ürünlerinin taşınması, depolanması ve pazarlanmasını içerir. Taşıma seçenekleri, mala ve kapsanan mesafeye bağlı olarak küçük bağlantı boru hatlarından okyanus ötesi geçişler yapan büyük kargo gemilerine kadar değişebilir. Petrol ve doğal gazın taşınmasını tartışırken, petrolün çoğu mevcut durumda taşınabilirken doğal gazın sıvılaştırılması veya sıkıştırılması gerekir.

Alt sektör söz konusu olduğunda, kullanılabilir, satılabilir ve tüketilebilir ürünlere (yakıtlar, ham kimyasallar ve bitmiş ürünler vb.) dönüştürmeden önce rafine etme, işleme, damıtma ve saflaştırmayı kapsar. 

“Üretim (Upstream) sektörü, petrol ve doğal gaz endüstrisinin ham petrol ve doğal gaz yataklarını bulmakla birlikte bunları üretmekten sorumlu olan bölümüdür. Arama ve üretim veya E&P sektörü olarak da bilinir. Petrol endüstrisinin bu kısmı sondaj kuyuları, nakliye malzemeleri ve madencilik petrol kumları dâhil sahada gerçekleşen tüm faaliyetleri ve farklı çevresel çalışmaları ve
araştırma analizlerini içeren faaliyetleri içerir. Üretim sektörü özellikleri petrol ve gaz tedarik zincirinin bu bölümü, kuyular etrafında odaklanır ve faaliyet gösterir. Yani kuyular nerede bulunacağını, kuyular için ne kadar derin ve uzağa sondaj yapılacağını, nasıl tasarlanacağını, inşa edileceğini ve yönetileceğini planlar.

Üretim kısmındaki farklı sektörler şunları içerir:
• Açık deniz sondajı
• Petrol kumları madenciliği
• Tedarik ve hizmet imalatı
• Sismik etütler
• Jeolojik araştırmalar
• Islah arama, (Sondaj) ve üretim (E&P)

Petrol ve gaz tedarik zincirindeki orta seviye segment, yukarı ve aşağı taraftaki katılımcıları ve şirketleri birbirine bağlayan işlemleri içerir. Orta bölüm için dört ana hizmet grubu karakteristiktir:
• İşleme
• Saklama
• Taşıma
• Pazarlama
İletim (Midstream) sektörüne giren daha ayrıntılı hizmetler bu listede görülebilir:
• Çeşitlendirilmiş Orta Akış Boru Hattı ve Depolama
• Ham Petrol ve Rafine Ürünler Boru Hattı ve Fazlalıkların Depolanması
• Denizyolu Taşımacılığı ve Taşımacılığı
• Doğal Gaz Toplama ve İşleme
• Doğal Gaz Boru Hattı ve Depolama
• Petrol Sahası Hizmetleri

Saha işleme sırasında yüzey birimlerinin kurulması gerekir. Bu tesisler aşağıdaki faaliyetleri gerçekleştirmelidir:
• Rezervuardan üretilen petrol, gaz ve suyun üretim oranını ölçülmesi
• Yağ, gaz ve suyu birbirinden ayrılması
• Ham petrolü veya gazı satışa veya sonraki işleme hazırlamak için safsızlıkları giderilmesi
• Ham petrolü veya gazı geçici olarak, bir sonraki işleme taşınmaya hazır olana kadar yeterince uzun süre depolanması

Fraksiyonlama, belirli bir miktar karışımın (gaz, katı, sıvı, enzimler, süspansiyon
veya izotop), bileşimin değiştiği, fraksiyon adı verilen daha küçük miktarlara ayrılması veya ayırma işlemidir.

Ham petrol ve diğer rafine ürünler aşağıdaki yöntemler kullanılarak depolanır:
• Saha tankı pilleri
• Ürün toplu terminalleri
• Rafineri ve bekletme tankları

İletim (Midstream) Şirketleri Listesi - 1980’lerde MLP, Midstream Limited Partnerships olarak bilinir ve Amerika Birleşik Devletleri’nde oluşmaya başlar. Bu şirketler aşağıda gördüğünüz gibi büyük petrol şirketleri değildir. Bu firmalar özel hizmet vermekte olup firmaların hizmet yelpazesi aşağıdaki liste içerisinde değişiklik gösterebilmektedir:
• Mavna şirketleri
• Demir yolu şirketleri
• Kamyon ve nakliye şirketleri
• Boru hattı taşımacılığı şirketleri
• Lojistik ve teknoloji şirketleri
• Transloading şirketleri
• Terminal geliştiricileri ve operatörleri

Alt sektör, petrol ve gaz tedarik zincirinin sonuncusudur ve üretim aşamasından sonra gerçekleşen işlemleri son tüketiciye satış noktasına kadar kapsamaktadır. Burada ham petrolün rafine edilmesi ve yan ürünlerinin (benzin, NGL’ler, dizel,
jet yakıtı, kalorifer yakıtı vb.) perakende düzeyine kadar dağıtılması ve son tüketicilere satılması süreçleri yer almaktadır. O kadar aşina olmayan diğer ürünler yağlayıcılar, sentetik kauçuk, plastikler, gübreler ve böcek ilaçlarıdır. Bu ürünlere petrokimyasallar denir. Alt sektör, ilaç, ambalaj ve imalat sanayilerinde önemli bir role sahiptir.

Yağlayıcılar, sentetik kauçuk, plastikler, gübreler ve böcek ilaçları petrokimyasal olarak bilinir.

Ana alt sektörler şunları içerir:
• Petrol Rafineri
• Tedarik ve Ticaret
• Ürün Pazarlama - Toptan ve Perakende

Rafine etme, hidrokarbon adı verilen ham petrol bileşiklerinin ısı ve basınç kullanılarak yan ürün olarak parçalanmasını ve ayrıştırılmasını sağlayan süreçleri temsil eder.

Rafinaj işleminden kaynaklanan yan ürünler veya nihai petrol ürünleri üç ana
kategoriye ayrılabilir: Hafif, orta ve ağır.
Kimyasalların hafif grubu, ilk buharlaşan ve genellikle son zamanlarda sıvı petrol veya nafta olarak işlenen kimyasallardır. Orta distilatlar olarak da bilinen orta kategorideki hidrokarbonlar jet yakıtı ve gaz yağı üretirken en ağır hidrokarbon grubunu artık fuel oil oluşturur.

• Genellikle kuyu alanlarına giden yollarda sert banketler ve diğer güvenlik
özellikleri
• Uzun sürüş mesafesi ve uzun çalışma vardiyaları nedeniyle yorgunluk

İşçilerin aletlere, makinelere çarpması, dolanması veya ezilmesi veya diğer nesneler

• Yüksek derecede yanıcı hirdokarbonların varlığı
• Oksijen / ateşleme kaynağı varlığı

• Sık sık yüksekte çalışma gerekliliği
• Düzensiz yüzey
• Düşme koruma sistemlerinin uygunsuz kullanımı veya bulunmaması

Petrol sahasındaki kaymalara, gezilere ve düşmelere en önemli katkıda bulunan faktörler, endüstriyel iş yeri hatalarına yol açan acele ve yorgunluk gibi zihin durumlarıdır. Bu tür petrol sahası kaza yaralanmalarının diğer yaygın nedenleri şunlardır:
• Zemine dökülmeler ve engeller
• Açıklıklar; açık bırakılmış veya açıkça işaretlenmemiş ve kapatılmamış
• Uygun KKD ve düşme koruma sistemleri sağlamamak ve / veya kullanmamak
• Harness hatası
• Uygun olmayan donanım yöntemleri
• Kaymaz botlar veya kaymaz paspaslar gibi kaymayı önleyici tedbirlerin kullanılmaması
• Korkuluklar, basamaklar, merdivenler ve diğer benzer ekipmanı düzenli olarak incelememek
• Makinelerin ihmalkâr bakım, onarım ve / veya bakımı
• Bir geçit boyunca uzanan elektrik kabloları ve kablolar
• İşleri kayganlaştıran kar, dolu, sulu kar veya yağmur gibi hava durumu sorunları

Genellikle, basit bir düşüşün ne kadar tehlikeli olabileceği hafife alınmaktadır. Oysa kayma, burkulma ve düşmelerle en sık ilişkilendirilen yaralanmalar kafa yaralanmaları, sırt yaralanmaları ve kasların çekilmesi veya gerilmesidir. Kayma, takılma ve düşme kazaları, aşağıdakiler dâhil birçok yaralanmaya neden olur:
• Kırık veya kırık kemikler
• Burkulan ayak bilekleri veya bilekler
• Diz hasarı
• Omuz çıkığı
• Kas burkulması veya gerginliği
• Omurilik yaralanması
• Travmatik beyin hasarı

OSHA, izin verilmeyen kapalı bir alanı “atmosferik tehlikeleri içermeyen veya bunlarla ilgili olarak ölüme veya ciddi fiziksel hasara neden olabilecek herhangi bir tehlikeyi içerme potansiyeline sahip bir alan” olarak tanımlar. İzin verilmeyen
alanlar herhangi bir özel güvenlik önlemi gerektirmez. Yine de çalışanlar her zaman birine bir alana girdiklerini bildirmelidir. İzin verilmeyen bir alan
aşağıdaki özelliklere sahiptir:
• Alan, bir çalışanın atanan işe girip gerçekleştirmesi için yeterince şişman olması
• Alanın giriş veya çıkış için sınırlı veya kısıtlı yolları olması
• Alanın sürekli çalışanların oturması için tasarlanmamış olması

Petrol ve gaz endüstrisindeki bazı izin verilmeyen alan örnekleri şunları içerir:
• Tanklar
• Kutular
• Çamur çukurları
• Rezerv çukurları ve diğer kazı alanları
• Kum saklama kapları
• Bir kuyu başı çevresindeki diğer boşluklar

Bir alanı “izin gerekli” olarak sınıflandırmak için aynı zamanda aşağıdakilerden en az birini içermelidir:
• Tehlikeli bir atmosfer içermesi veya içerme potansiyeline sahip olması
• İçine gireni hapseden bir potansiyele sahip materyalle dolu olması
• Bir giriş yapan kişinin içe doğru yakınlaşan duvarlar tarafından veya aşağıya doğru eğimli ve daha küçük bir kesite daralan bir zemin tarafından kaymasını veya boğulmasını sağlayacak şekilde bir konfigürasyona sahip olması
• Bilinen diğer herhangi bir ciddi güvenlik veya sağlık tehlikesi

• Zehirli gazlar ve buharlar
• Yanıcı gazlar ve buharlar
• Oksijen bakımından zengin veya oksijensiz ortamlar

Kapalı alanlardaki dört ana gaz oksijen, karbonmonoksit, hidrojen sülfür ve patlayıcı maddelerdir. Aşağıda bu gazların her biri için çeşitli tehlikelerin kısa bir açıklaması bulunmaktadır.
Oksijen hem çok fazla olduğunda hem de çok az olduğunda tehlikeli olabilir. Çok az oksijen olduğunda (% 19,5’in altında), işçiler baş dönmesi hissetmeye ve bilincini kaybetmeye başlayabilir. Bir şey tutuşursa, çok fazla oksijen daha sıcak ve daha hızlı yanan bir ateş üretir. Karbonmonoksit veya CO, renksiz, kokusuz bir gazdır. Fazla miktarda solunduğunda zehirlidir. Karbon bazlı malzemeler yeterince
yakılmadığında CO ortaya çıkar. CO genellikle sıcak iş aktivitesinden ve mobil ekipman egzozundan üretilir. Aynı zamanda petrol ve doğal gazda da mevcuttur. Hidrojen sülfit, H2S olarak da bilinen hidrojen sülfür, belirgin bir “çürük yumurta” kokusu olan renksiz, yanıcı bir gazdır. Bazı ortamlarda doğal olarak oluşur. Ancak organik materyalin ayrışması da H2S oluşturabilir. H2S’ye maruz kalma, gözlerde ve akciğerlerde tahrişe, mide bulantısına ve baş ağrısına neden olabilir. Yüksek seviyeler şok, kasılma, bilinç kaybı ve ölümle sonuçlanabilir. Patlayıcılar - LEL’ler yanıcı gazları LEL’ler ani yangın üretmekapasitesine sahip en düşük gaz veya buhar konsantrasyonunu temsil eder. Bu noktadan kaynakçıların, boru tesisatçılarının ve diğer bakım çalışanlarının çok dikkatli olması gereklidir. Ayrıca, kapalı alanlar, özellikle işi çekiçle vurmayı veya elektrikli ekipman kullanımını içeriyorsa aşırı gürültü tehlikesi oluşturabilir. Bu nedenle tüm kapalı alanlar için işitme koruması kullanılmasını gözetmek gerekir.

Petrol ve gaz endüstrisinde çalışanlar genellikle çeşitli sağlık ve hastalıklara yol açan aşağıdaki maddelere karşı hassastırlar: kimyasal tehlikeler (toksik, aşındırıcı, kanserojenler, boğulmalar, tahriş edici ve duyarlı maddeler); fiziksel tehlikeler (gürültü, titreşim, radyasyon, aşırı sıcaklık); biyolojik tehlikeler (virüs, parazitler, bakteriler); ergonomik tehlikeler (elle elle kullanım faaliyetleri, tekrarlayan hareketler, garip duruşlar) ve psikososyal tehlikeler (aşırı çalışma, tek çalışma saatleri, izole siteler, şiddet).

İşleme (Upstream) kısmındaki petrol ve gaz endüstrisinin karşılaştığı iş sağlığı tehlikeleri fiziksel, kimyasal, biyolojik, ergonomik ve psikolojik tehlikeler olarak sınıflandırılmaktadır.

İnsanların birlikte çalıştıkları nesnelere ve teçhizata ulaşmak, üzerinde hareket etmek veya kullanmak için benimsemeye zorlandıkları duruşlar ve zaman içerisindeki birikimler. Ergonomik sağlık sorunları genellikle kas-iskelet sistemi ve özellikle üst uzuvlar, boyun ve bel ile ilişkilidir. Ayrıca, uygun olmayan mekân aydınlatması ile uzun süreler boyunca görsel olarak zorlu görevlerde çalışmaktan kaynaklanan görme bozukluğuyla da ilişkilendirilebilirler. Bir sağlık sorununu ‘ergonomik’ olarak tanımlayan kritik faktör, yaralanmanın, çevrenin ve ekipmanın
düzenlenme şeklinin, insanların potansiyel olarak sağlığa zarar verebilecek şartlar altındaki duruş ve hareketlerini korumalarıdır.

• Planla
a. Stratejik İSG Yol Haritası
b. İş Akışları
c. Amaçlar ve Hedefler
d. Temel Öncelikler
• Uygula
a. Risk ve Yaralanma Yönetimi
b. Sağlık ve Hastalık Yönetimi
c. Eğitim ve Değerlendirme
d. Mevzuata Uygunluk
• Kontrol Et
a. İzleme
b. Modelleme
c. Trendler
d. Performans Göstergeleri
e. Denetimler
• Önlem al
a. Yönetim İncelemesi
b. Sürekli İyileştirmeler İçin Eylemler

“risk yönetimi”, iş ile ilgili yaralanmaları ve hastalıkları önlemek için takip edilmesi önemli araçlardan biridir. Risk yönetimi aşağıdaki süreçleri içerir:
• Risklerin belirlenmesi
• Risklerin değerlendirilmesi ve önceliklerinin değerlendirilmesi
• Riski kontrol etmek için önleyici/koruyucu önlemlerin uygulanması

Petrol ve gaz endüstrisinde uygun bir risk yönetimi sürecinin gerekli olduğu çeşitli durumlar vardır. Örneğin:
• İş güvenliği analizi: Çalışanları yaralanma veya hastalıklardan korumak için belirli işleri, görevleri, süreçleri veya prosedürleri sistematik olarak değerlendirme ve riskleri veya tehlikeleri Makul Pratik (ALARP) kadar düşük bir şekilde ortadan kaldırma veya azaltma sürecidir.
• İş yeri denetimleri
• Değişim yönetimi: yeni tehlikelerin belirlenmesi, yeni ekipman/sürecin başlatılması veya mevzuat ihtiyaçları

Genel olarak, petrol ve gaz endüstrisine uygulanacak risk yönetimi süreci aşağıdaki temel adımları içerir:
1. Planlama
• Risk Yönetimi Sürecinde Yer Alan Kişilerin Belirlenmesi
• Petrol ve Gaz Endüstrisi ile İlgili Sağlık ve Güvenlik Bilgilerinin Toplanması
• İş / Yasal Gereksinimlere Göre Strateji ve İş Akışlarının Tanımlanması
2. Risk Tanımlaması
• Çalışma Alanı Denetimleri, Önceki Kaza / Hastalık Kayıtları vb. Aracılığıyla İş Yerindeki Olası Güvenlik ve Sağlık Tehlikelerinin Belirlenmesi
3. Risk Değerlendirmesi
• Tanımlanan Her Bir Tehlikeden Kaynaklanan Riskin Değerlendirilmesi
• Mevcut İhtiyati Tedbirlerin ve Neyin Yanlış Gittiğinin Belirlenmesi
• Ne Tür Bir Yaralanma Olacağının veya Sağlığın Nasıl Bozulabileceğinin Belirlenmesi
• Risklerin Önem Derecesine Göre Sıralanması
4. Risk Kaydı
• Kontrol Önlemlerinin, Denetimin, İç İncelemenin Tanımlanması İçin Risk
Değerlendirmesi Bulgularının Kaydedilmesi
5. Risk Kontrolü
• Bir Kazanın / Kaza Riskinin Ortadan Kaldırılması veya En Aza İndirilmesi
İçin Önleyici Tedbirlerin Tanımlanması ve Uygulanması
6. Değerlendirmenin Takip Edilmesi
• Uygulanan Kontrol Önlemlerinin Kullanıldığının Test Edilmesi
• Önleyici / Kontrol Tedbirlerinin Etkinliğinin Yeniden Değerlendirilmesi
7. İzleme ve İnceleme
• Risk Değerlendirmesinin Düzenli Olarak Gözden Geçirilmesi ve Güncellenmesi

İş güvenliği ve sağlık yönetim sisteminin faydaları aşağıdaki gibi sıralanabilir:
• Petrol ve gaz endüstrisinin tehlike tanımlama, risk değerlendirmesi ve çeşitli kontrol yöntemlerini uygulamalarını sağlar.
• Tüm çalışanların refahını sağlar ve böylece daha ilham verici ve performans odaklı iş gücüne katkıda bulunur.
• Düzenli risk değerlendirme süreci, sağlık ve güvenlik göstergelerinin (hem lider hem de geri kalmış) sık izlenmesine ve izlenmesine yardımcı olur.
• Kaza ve kazalarla ilgili maliyetlerin düşürülmesi
• Geliştirilmiş mevzuata uygunluk
• OSH yönetim sisteminin uygulanması rekabet avantajı sağlar ve müşteriler, yükleniciler, taşeronlar, danışmanlar, tedarikçiler, çalışanlar ve sendikalar gibi paydaşlar arasındaki ilişkileri geliştirir.