Konaklama Faaliyetlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği

Turizm işletmeleri, geçici bir süre için yer değiştirme hareketinin doğurduğu seyahat, konaklama ihtiyaçlarının, buna bağlı diğer ihtiyaçların karşılanmasına yarayan mal ve hizmetlerin üretilmesini ve pa­zarlanmasını sağlayan ekonomik birimler olarak da tanımlanır. Turizm endüstrisinin karmaşık yapısı, çok sayıda ve değişik özellikte işletmenin ortaya çıkışının temel sebebini oluşturmaktadır. Bu yapıların içerisin­de en önemlisi konaklama tesisleri ve otellerdir.

Konaklama ve Otel sektörü İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin İşyeri Tehlike Sınıfları Tebliği’ ne göre Az Tehlikeli Sınıfta yer almasına rağmen hizmet sunulması sırasında yapılan ütü, makine bakım ve tamir, mo­bilya bakım ve tamir, kuru temizleme, basit inşaat işleri vb. gibi tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfa giren işler, az tehlikeli sınıfa giren asıl işlerle bir arada yürütülmektedir.

Turizm endüstrisi, “turistle­rin, ikamet ettikleri yerlerden ayrılarak tekrar aynı yere dönünceye kadar geçen süre içerisindeki seya­hatleri sırasında gereksinme duydukları ulaştırma, yeme-içme, eğlence ve diğer ihtiyaçlarını karşılayan faaliyet alanlarının tümüdür.” şeklinde tanımlana­bilir.

Turizm endüstrisinin kendine özgü karmaşıklığı, onu diğer endüstrilerden ayırmaktadır. Bu özellikle­rin başlıcaları şöyle sıralanabilir:

1. Turizm endüstrisi büyük ölçüde insan gü­cüne dayanır. Özellikle yeme-içme işlet­melerinde, hizmeti üreten ve sunan temel unsur insandır.
2. Bu endüstri dalında faaliyet gösteren tüm işletmeler birbirleriyle uyumlu olma, yakın bir iş birliği ve karşılıklı yardımlaşma içinde bulunma zorunluluğu duyar. Bir bölgede­ki otelin kalifiye hizmet sunmaması, diğer turizm işletmelerini de olumsuz yönde et­kileyecektir.
3. Turizm pazarında yer alan tüketicilerin tercihleri ve alışkanlıklarının kısa süreler­de değişmesi, turizm işletmelerinin sahip oldukları varlıkları yenileriyle değiştirmek zorunda bırakmaktadır.
4. Turizm endüstrisinin konusu, hizmettir. Konaklama işletmesinin hizmetlerinden yararlanan bir kişinin memnuniyeti fark­lılık gösterir.
5. Hizmetin üreti­mi ile tüketimi eş zamanlıdır. Aynı şekilde turistik ürünün üretildiği yerde tüketilme­si zorunluluğu vardır. Turistik ürünün bir başka yere nakledilmesi veya bir başka yerde tüketime sunulması mümkün değildir.
6. Hizmetin diğer günlerde kullanımı ama­cıyla stoklanması söz konusu değildir.
7. Turizm endüstrisi yılın 365 günü ve günün 24 saati hizmet veren bir özellik gösterir.
8. Turizm endüstrisinde özellikle konaklama iş­letmelerinin kuruluşu ve hizmete sunulması aşamasındaki maliyetlerin yüksek olması se­bebiyle büyük sermayeye ihtiyaç vardır.
9. Turizm talep dal­galanmalarından anında etkilenir. Bu özellik de endüstrinin riskini oldukça yükseltir.
10. Turizm endüstrisinde üretilen turistik ürün, birleşik ürün olma (farklı ürünlerin birleşi­mi) özelliği gösterir.

Otel işletmeleri, pek çok araştırmacı tarafından çeşitli sınıflandırmalara tabi tutulmaktadır. Bulundukları Yere Göre Otel İşletmeleri: Bu sı­nıflandırmada otel işletmelerini, kurulu bulunduk­ları yerleşim birimi, turizme konu olabilecek doğal kaynaklar ile ulaşım yolları terminalleri yakınında bulunmalarına göre gruplandırılmaktadır. Bu sınıf­landırmaya örnek olarak, şehir merkezlerinde ku­rulu olan oteller, termal suların doğal ortamlarda yeryüzüne çıktıkları alanlarda kurulan oteller ile deniz kenarı, havaalanı, liman, istasyon, terminal yakınlarında kurulan oteller verilebilir.

Otellerin genel kabul gören sınıflan­dırma biçimleri;

Bulundukları Yere Göre Otel İşletmeleri

Sundukları Hizmet Çeşidine Göre Otel İşlet­meleri

Mülkiyet Durumlarına Göre Otel İşletmeleri

Yerine Getirdikleri Konaklama İhtiyacına Göre Otel İşletmeleri

Çalışma Sürelerine Göre Otel İşletmeleri

Büyüklüklerine Göre Otel İşletmeleri.

Uzun süreli konaklama, tatil ve dinlenme tesisleri motel olarak belgelendirilemezler. Motel­ler, trafik gürültüsünün en az olacağı bir noktada kurulur. Çevresi iyi düzenlenir, tesisin kolayca gö­rülmesini sağlayan yol ve yön işaretleri konur. Oto­park ile diğer hizmet tesislerini gösteren işaretler ve yeterli aydınlatma sağlanır.

Kamping

Otelde bulunan hizmet birimlerine departman denir. Oteldeki bölüm sayısı, otelden otele farklılık göstermektedir. Orta büyüklükteki bir otel; ön büro, yiyecek-içecek, kat hizmetleri, personel, mu­hasebe, güvenlik, satın alma, teknik servis, halkla ilişkiler, eğlence ve aktivite (animasyon) gibi departman­lardan oluşmaktadır.

Genel olarak ön büronun alt bölümleri şunlardır:

• Resepsiyon
• Ön kasa
• Rezervasyon
• Telefon santrali
• Danışma (Concierge)
• Taşıyıcılar (Bellboy)

Kat hizmetleri departmanı,otel odalarının ve genel mahallerin temizliği, deko­rasyonu, bakımıyla ilgili işlemleri yürütmekle so­rumludur. Uluslararası otelcilikte “housekeeping” olarak ifade edilmektedir.

Otel işletmelerinde satın alma işleminden sorumlu görevlile­rin alınacak malzemenin özellikleri, kalitesi ve pi­yasa fiyatları hakkında yeterli bilgi sahibi olmaları gerekmektedir. Satın alma işlemlerinde aşağıdaki kurallara dikkat edilmelidir:

• Malzemenin sadece ucuzluğu değil, aynı za­manda kalitesi de dikkate alınmalıdır.

• Çabuk bozulma özelliğine sahip olan mal­zemeler günü gününe alınmalıdır.

• Satın alma işleminde mevcut stok seviyesi, iş hacmi ve piyasa fiyatları göz önünde bu­lundurulmalıdır.

• Satın alma sürecinde, teslim alma birimi ve il­gili departman arasında işbirliği sağlanmalıdır.

Ön büro departmanı çalışanları;

Düşme; Kaygan ve engebeli zeminler, sa­bitlenmemiş paspas ve halılar vb.

 Ergonomi; Ağır kaldırmak, eğilerek çalış­mak, doğru çalışma pozisyonunda bulun­mamak vb.

 Aydınlatma; Ortam aydınlatmasının yeter­siz olması gibi

 Elektrik: Elektrik tesisatının hatalı olması (korumasız kablo, çoklu priz, uzatma kul­lanmak) vb

 Stres: Birçok işi aynı anda yapmaya çalışmak vb

Termal konfor: Büro sıcaklığının yaz ve kış konforlu bir düzeyde tutulamaması,

gibi tehlikelere maruz kalmaktadır.

Kayma, düşme

Kesici, delici nesneler: Toplanan çöplerdeki kırık cam parçaları vb

Yüksekten düşme: Yüksekte yer alan camla­rın temizlenmesi sırasında düşme.

 Biyolojik tehlikeler: Çıplak elle çöp kovası, hijyenik atık torbası ve çöp kabı boşaltmak

 Elektrik, Yalıtkan malzemesi sıyrılmış ko­rumasız kablo vb.

Ergonomi¸  Ağır temizlik araçlarının itilerek taşınması.

 Kimyasal tehlikeler: deterjan, hidroklorik asit, kireç çözücü vs.

 Sıcak nesneler: Ütü vs.

 Stres: Hızlı çalışma ve odayı zamanında hazırlama baskısı.

Yeme içme departmanı çalışanları;

Kesici ve delici nesneler: kırık tabak, kırık bardak, bıçak, satır ile çalışmak vb

Yanma, yanık: sıcak yağ, su, sıcak tencere

 Elektrik: Elektrik tesisatı, elektrikli ısıtıcı­lar, fırın vs.;

Ergonomi, Düşme, Termal konfor, Aydınlatma, Kimyasallar, İş makinası ile çalışma, Yüksekten cisim düşmesi

Stres: misafir ve personele yiyecek ve içeceklerin zamanında hazırlanma baskısı.

Gürültü: Bar ve disko ortamında çalışan personel gürültüye maruz kalması

 gibi tehlikelere maruz kalmaktadırlar.

Teknik destek çalışanları;

 Kaynak: kaynak çalışmaları esnasında olu­şan gaz ve ışınlar

 Küçük el aletleri: Muhafazası olmayan cihaz kullanımı

Gürültü, Yüksekten düşme, Biyolojik tehlikeler, Kimyasal Tehlikeler, Stres, Düşme ve Ergonomi gibi tehlikelere maruz kalmaktadırlar.

Güvenlik birimi çalışanları;

- Stres; misafirlerin veya personelin sebep olduğu olaylara müdahale;

- Biyolojik tehlikeler; Kan ile temas;

- Düşme: Kaygan zemin, dağınık zemin, loş geçitler;

gibi tehlikelere maruz kalmaktadırlar.

Konaklama ve otel sektöründe risk kavramı, çalışan personelin maruz kaldığı tehlikelerin zarar verme ihtimalidir.

Tehlike ile risk arasındaki farkı bilmek önemlidir. Risk kişisel, çevresel ve yapılan işin niteliğinden kaynaklanabilir. Riskin doğal yapısı ve bireyin risk üzerindeki kontrolü, riskin algılanmasını değiştirebilir. Tehlikeyi genel olarak tanımlarsak, zarar veya yaralanmaya neden olma potan­siyeli olarak tanımlanır. Risk ise, tehlikeden kaynaklanacak olan zarar veya yaralanmanın olasılığı olarak tanımlanır.

Gürültü tehlikesinin yol açacağı olası riskler;

İşitme kaybı

Huzursuzluk ve davranış bozukluğu

Yorgunluk

Yoğunlaşma ve dikkat azalması

Uyku bozuklukları

Kalp ve dolaşım sistemi sorunları

Sindirim sistemi sorunları.

“Aydınlatma” nedeniyle yaşanacak tehlikesinin oluşturabileceği olası riskler; Yorgunluk, baş ağrısı, gözlerde yanma, kızarma ve sulanmadır.