SEKTÖREL İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ - Deneme Sınavı - 7

Tekstil ve hazır giyim sektöründeki işleme basamaklarından elyaf üretiminde yangın riski en fazladır. Tekstil sektörünün
ham maddesi genellikle bitkisel veya hayvansal elyaftır; elyaf kolay tutuşabilen bir madde olduğundan bu sektörün bir diğer ciddi kaza potansiyeli yangınlardır. Yangınlar, kullanılan elyaf türlerine göre çeşitlilik gösterir. Genel olarak tekstilde işleme
basamakları göz önünde alındığında, ilk basamaktan son basamağa doğru (elyaftan-dikilmiş hazır giyim) yangın riski azalır. Örneğin kumaş üretimi  yöntemlerinden biri olan dokusuz yüzeylerle  özellikle teknik tekstil ürünlerinde kullanılan esnek, sağlam, yumuşak, yanmayı geciktirici, filtre edici ve anti bakteriyel olma özelliğine sahip kumaşlar üretilmektedir.

"Kum" tekstil ve hazır giyim üretim sektöründe mesleki hastalıklarına yol açan inorganik tozlardan biridir. İnorganik tozlar: demir, dökümhane, kömür, kum (silis), asbest, çimento) meslek hastalığına neden olan temel etkenlerdir.

Tekstil ve hazır giyim üretim sektöründe görülen meslek hastalıklarıyla ilgili yukarıdaki adlar ve tanımların doğru eşleştirmesi A seçeneğinde verilmiştir. Bisinozis genellikle pamuk tozlarını soluyan işçilerde görülen meslek hastalığıdır. Pamuk tozlarının yanı sıra keten ya da kenevir gibi doğal liflerin tozlarının da yol açabildiği bisinozis, akciğerlerde küçük toz parçacıklarına karşı oluşan doku tepkisi koyu müküs birikmesine, bu da hava geçişinin azalmasına yol açar. Tekstil sektöründe, kot taşlamacılığına bağlı silikoz mesleki akciğer hastalığı görülmektedir. Bilinen klasik silikozis hastalığı en az 10 yıllık bir çalışma sonrası, silika içeren kumun veya tozun solunmasına bağlı olarak ortaya çıkan, nispeten yavaş seyirli bir hastalıktır.

"Taharlama" tekstil ve hazır giyim sektöründe ergonomik sorunlara yol açan sık tekrarlanan hareketlerin görüldüğü çalışma alanlarından biridir. Diğer seçenekler, ergonomik sorunların görüldüğü elle taşıma ile ilgili alanlardır. Tekstil sektöründe dokuma ve iplik süreçlerinde sık tekrarlanan hareketler, iplik, terbiye depolama süreçlerinde elle taşıma, terbiye, kalite kontrol ve iplik süreçlerinde ayakta ve oturarak uygun olmayan pozisyonlarda uzun süre kalma gibi ergonomik problem alanları ile karşılaşılmaktadır.

"Çalışanların uygun nitelikte kişisel korunma donanımı kullanmalarını sağlama" tekstil ve hazır giyim sektöründe silikozis ve bissinozun önlenmesi için alınması gereken en son önlemdir. Önemli olan sorunu kaynağında önlemektir. Bütün önlemlere rağmen toz miktarı tehlikesiz seviyeye düşürülemiyorsa ya da arizi durumlarda kullanılmak üzere çalışanlara uygun nitelikte kişisel korunma donanımı verilir ve kullanılması sağlanır.

Üretim (Upstream) sektörü, petrol ve doğal gaz endüstrisinin ham petrol ve doğal gaz yataklarını bulmakla birlikte bunları üretmekten sorumlu olan bölümüdür.

Şekil 7.2'de  Güvenlik ve Yaralanma Tehlikeleri ve Olası Nedenleri verilmiştir. Buna göre su baskınları bu tehlikeler arasında yer almaz.

Buhar karışımları için bilinen kıvılcım kaynakları:
• Elektrik kıvılcımları ve arkları (elektrik devrelerinden, motorlardan, anahtarlardan vb.)
• Mekanik kıvılcımlar (sürtünme ve düşen nesnelerden)
• Statik elektrik kıvılcımları
• Şimşek
• Alev (alevlenme, kazanlar, sigara içme dâhil)
• Sıcak yüzeyler (sıcak iş, sıcak işleme ekipmanı, elektrikli ekipman dâhil)
• Sıkıştırma ısısı
• Kimyasal reaksiyonlar (örneğin, sıcak borularda yağa batırılmış gecikmenin kendiliğinden tutuşması)
• Yüksek enerjili radyasyon, mikrodalgalar, RF vb.

şeklindedir. Jet yangını bunların arasında yer almaz.

Petrol sahası kaza yaralanmalarının yaygın nedenleri şunlardır:
• Zemine dökülmeler ve engeller
• Açıklıklar; açık bırakılmış veya açıkça işaretlenmemiş ve kapatılmamış
• Uygun KKD ve düşme koruma sistemleri sağlamamak ve / veya kullanmamak
• Harness hatası
• Uygun olmayan donanım yöntemleri
• Kaymaz botlar veya kaymaz paspaslar gibi kaymayı önleyici tedbirlerin kullanılmaması
• Korkuluklar, basamaklar, merdivenler ve diğer benzer ekipmanı düzenli olarak incelememek
• Makinelerin ihmalkâr bakım, onarım ve / veya bakımı
• Bir geçit boyunca uzanan elektrik kabloları ve kablolar
• İşleri kayganlaştıran kar, dolu, sulu kar veya yağmur gibi hava durumu sorunları

şeklinde özetlenebilir. Burkulan ayak bilekleri veya bilekler ise kayma, takılma ve düşme kazalarına örnektir.

Tablo 7.1'de Petrol ve Gaz Endüstrisindeki Önemli Süreçler ve Olası Sağlık Etkileri verilmiştir. Buna göre akciğer kanseri petrol ve gaz endüstrisindeki üretim sürecinde oluaşn olası sağlık etkileri arasında değildir.

Sınıflandırmaya göre işçilerde sıklıkla görülen rahatsızlıklar şöyle sıralanabilir:

• kaza sonucu zehirlenme
• kas-iskelet bozuklukları
• solunum bozuklukları
• sindirim sistemi hastalıkları
• ruhsal bozukluklar
• sinir sistemi hastalıkları
• cilt hastalıkları
• genitor-üriner sistem hastalıkları
• dolaşım sistemi hastalıkları

Stratejik İSG Yol Haritası PUKÖ döngüsünün planlama aşamasında yer alır. Diğer seçenekler risk yönetim sürecine aittir.

"Ürün Pazarlama - Toptan ve Perakende" İşleme (Downstream) sektörüne aittir.

Bu şirketler;

• Mavna şirketleri
• Demir yolu şirketleri
• Kamyon ve nakliye şirketleri
• Boru hattı taşımacılığı şirketleri
• Lojistik ve teknoloji şirketleri
• Transloading şirketleri
• Terminal geliştiricileri ve operatörleri

şeklinde özetlenebilir.

LNG, sıvı hâle dönüştürülmüş doğal gazdır, bu nedenle onu taşımak veya depolamak daha kolaydır.

Yukarı akış sektörü E&P (Arama ve Üretim) sektörü olarak da bilinir. Olası yer altı veya su altı ham petrol ve doğal gaz sahalarının aranması, arama kuyularının açılması ve ardından ham petrol ve / veya ham doğal gazın geri kazanılması ve yüzeye çıkarılması için kuyula­rın açılması ve işletilmesini içeren süreç ve işlem­lerden oluşur. Alt sektör, kullanılabilir, satılabilir ve tüketilebilir ürünlere (yakıtlar, ham kimyasallar ve bitmiş ürünler vb.) dönüştürme­den önce rafine etme, işleme, damıtma ve saflaş­tırmayı kapsar. Ürünün işlenmesi bu anlamda alt sektör grubu içinde yer almaktadır.

Petrol ve gaz tedarik zincirindeki orta seviye segment, yukarı ve aşağı taraftaki katılımcıları ve şirketleri birbirine bağlayan işlemleri içerir. Orta bölüm için dört ana hizmet grubu karakteristiktir: İşleme • Saklama • Taşıma • Pazarlamadır. Sismik etütler, üretim içinde yer alır.

İletim (Midstream) sektörüne giren hizmetler: •Çeşitlendirilmiş Orta Akış Boru Hattı ve Depolama • Ham Petrol ve Rafine Ürünler Boru Hattı ve Fazlalıkların Depolanması • Denizyolu Taşımacılığı ve Taşımacılığı • Doğal Gaz Toplama ve İşleme • Doğal Gaz Boru Hattı ve Depolama • Petrol Sahası Hizmetleridir.

Ham petrolün ve rafine ürünlerin depolanması, do­ğal gazın depolanması için kullanılan yöntemlerden çok farklıdır. Doğal gazın depolanması, doğal ga­zın yüksek basıncı nedeniyle çok zahmetlidir ve bu nedenle piyasaya sürülmeye hazır olana kadar yer altında tutulur. Ortak depolama tesisleri tuz mağa­raları, tükenmiş gaz rezervuarları ve akiferlerdir. Ham petrol ve diğer rafine ürünler aşağıdaki yöntemler kullanılarak depolanır: • Saha tankı pilleri • Ürün toplu terminalleri • Rafineri ve bekletme tankları

İşleme (Downstream) Petrol ve Gaz Sektörü; Alt sektör, petrol ve gaz tedarik zincirinin so­nuncusudur ve üretim aşamasından sonra gerçek­leşen işlemleri son tüketiciye satış noktasına kadar kapsamaktadır. Burada ham petrolün rafine edil­mesi ve yan ürünlerinin (benzin, NGL’ler, dizel, jet yakıtı, kalorifer yakıtı vb.) perakende düzeyine kadar dağıtılması ve son tüketicilere satılması sü­reçleri yer almaktadır.