SEKTÖREL İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ - Deneme Sınavı - 2

Mobilya İmalat Sektöründe Risk Etmenleri

Mobilya imalat sektöründe iş yerlerinde iş kazalarına ve meslek hastalıklarına yol açan risk etmenleri; fiziksel, kimyasal, biyolojik, psikolojik ve ergonomik risk etmenleri başlıkları altında ele alınmaktadır. Fiziksel Risk Etmenleri; Mekanik, elektrik, termal, termal konfor şartları sıcaklık (düşük yüksek), nem (düşük-yüksek), hava akım hızı (düşük yüksek), radyant ısı, aydınlatma, gürültü, titreşim, el-kol titreşimi, vücut titreşimi Kimyasal Risk Etmenleri; Toz (fiziko-kimyasal), gaz (fiziko-kimyasal), patlayıcı maddeler, oksitleyici maddeler, alevlenir maddeler “çok kolay alevlenir, kolay alevlenir, alevlenir”, toksik “toksik, çok toksik”, zararlı, aşındırıcı, tahriş edici, alerjik, kanserojen, mutajen, çevre için tehlikeli Biyolojik Risk Etmenleri; Bakteriler, virüsler, mantarlar, diğer biyolojik etmenler Ergonomik Risk Etmenleri; Ekranlı araçlar, elle taşıma, sık tekrarlanan hareketler, uzun süre ayakta çalışma, araç gereç ergonomisi Psikososyal Risk Etmenleri: Şiddet, mobbing, taciz, görev tanımları, iletişim, amirlerle münasebetler.

Mobilya sektöründe kullanılan kimyasallar genel olarak boya, cila, astar, tutkal, çözücü, inceltici, ahşap koruyucular ve temizlik maddeleri örnek verilebilir.

Mobilya endüstrisi işletmelerinde kullanılabilen kimyasal maddeler içinde yer alan Sonkat boyalar şu şekildedir:

Akrilik sonkat, poliüretan sonkat, polyester sonkat, asit sertleştirici sonkat boya, su bazlı sonkat boya, asit sertleştirici sonkat boya, sentetik sonkat boya, uv sonkat

Odun tozuna maruz kalan kişilerde, mukozada mekanik zararlar veya deri hastalıkları, pnömokonyoz (toza bağlı akciğer rahatsızlığı) ve kanser hastalıkları görülebilir. Ayrıca bazı yerli ve yabancı ağaçlarda bulunan maddeler dermatitis, egzama ve solunum yolları rahatsızlıklarına sebep olurlar.

Mobilya endüstrisinde bir diğer kimyasal tehdit de odun tozudur. Tüm ağaç işleyen endüstrilerde olduğu gibi mobilya endüstrisinde de ağaç malzemenin işlendiği süreçler (biçme, kesme, zımparalama ve kalibrasyon vb.) sonucunda atık olarak odun tozu ortaya çıkar.

Türkiye'de mobilya sektöründeki işletme sayısı, imalat sanayindeki toplam işletme sayısının yaklaşık %10’unu oluşturmaktadır.

2019 yılı Sosyal Güvenlik Kurumu İstatistiklerine göre ülkemizde mobilya üretiminin en fazla yapıldığı iller Ankara, Bursa, Antalya, İstanbul, Gaziantep, İzmir, Kayseri, Kocaeli ve Sakarya olarak sıralanmaktadır. Bu iller arasında Bilecik yer almamaktadır.

Önceki safhalardan geçen parçaların tasarımlarına göre birleştirilmesi işlemine montaj denir.

Ağaç kaplama levhalarının kesilmesi, alıştırılması, birleştirilmesi kaplama hazırlama işlemidir. Montaj safhasında gerçekleştirilmez.

Ambalajlama mobilya imalat sektöründe bulunan üretim birimleri arasında yer alır. Destek birimlerinden biri değildir. Destek birimleri arasında ise; ısı santrali, hava kompresörü, bakım-onarım atölyesi, trafo merkezi, arıtma, kalite kontrol, AR-GE vb yer almaktadır.

Aydınlatma, mobilya imalat sektöründe fiziksel risk etmenleri arasında yer alır.

Hidrojen peroksit, mobilya endüstrisi işletmelerinde renklendirme ve açma malzemeleri olarak kullanılan kimyasallardan biridir.

Kanserojen veya Mutajen Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik’e göre sert ağaç tozu maruziyeti 5 mg/m³ olarak belirlenmiştir.

Toz emiş sistemi olmayan atölyelerde üretim süreçleri esnasında ortaya çıkan ve ortamda biriken toz çuvallara el ile doldurulmamalıdır.  Toz emiş üniteleri veya endüstriyel süpürge yardımı ile çuvallara doldurulmalıdır.

Çoklu dilimleme makinesindeki tehlikeler; gürültü, titreşim, parçanın pürüzlüğü, toz
ve hareketli makine kısımlarıdır. Kimyasal maddeler çoklu dilimleme makinelerinin tehlikelerinden biri değildir.

Cevap C Şıkkı

Hareketli parçalar, mobilya imalatında kullanılan iş ekipmanlarından olan  Elektrostatik Toz Boya Tesisi tehlikelerinden biri değildir.

1990 yılların­dan itibaren üreticiler yüksek üretim kapasitelerine ulaşmak ve kaliteli mobilyalar üretmek için en ileri makine ve üretim teknolojilerinin kullanılması için bilinçlenmişlerdir. Yüksek teknolojiye yatırım yapan üreticiler kısa vadede pazarını genişletmiştir.

Montaj: Önceki safhalardan geçen parçaların tasarımlarına göre birleştirilmesidir. Montaj safha­sında; parçaların kontrollerinin yapılması, üretim projesine göre üretilecek parçaların bir araya top­lanması, birleştirme yerlerinin birbirine uygunlu­ğunun kontrolü, menteşe, çekmece rayları vb. özel aksamların montesi, son temizlik ve kalite kontro­lünün yapılması işlemleri gerçekleştirilir.

Mobilyaya üst yüzey işlemleri uygulanması: Levha kenarlarının ve masif malzemelerin renk­lenmesi, kaplama levhalarında dolgu verniği, ku­rutma, zımparalama vb. işlemleri kapsayan ve bu süreçte karşılaşılan sorunları inceleyen ve bu sorun­ları gideren aşamadır.

Üretim Birimleri: Ahşap panel kesim, metal kesim, kaynak, kaplama hazırlık, tutkallama-presleme, kenar bantlama, kalibrayon, astar boyama, ara zımparalama, son kat boyama, montaj, temizleme ve kalite kontrol, ambalajlama, depolama-sevkiyat