SEKTÖREL İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ - Deneme Sınavı - 6

Ham deri; kireç­leme, tabaklama, boyama, yağlama ve finisaj gibi karmaşık süreçlerden geçirilerek mamül deriye dönüştürülür. Topraklama ham derinin dönüştürme süreçlerinden biri değildir.

Etleme (Kavaleto): Kireçlik işlemiyle şişen derinin, yağlı tabakası olan hipodermisin mekanik olarak deriden uzaklaştırıl­ması işlemidir.

 

Spesifik enzimlerin kullanımıyla deri üretimin­de işe yaramayan tipteki proteinlerin çözünmesi sağlanır. Kürklük deri üretiminde sadece sama aşa­ması uygulanmaktadır. Bu işlem basamağında in­san sağlığı için tehlike arz eden hidrojen sülfür gazı açığa çıkmaktadır.

 

Retenaj İşleminde Kullanılan Kimyasal Maddeler; • Sentetik, mineral ve bitkisel tanenler • Reçineli Tanenler • Polimerler • Aldehitlerdir. Yaş işlentileri bitirilen derilerin kullanım özel­liklerini iyileştirmek için yapılan işlemlere “Finisaj” denir.

Deri ve deri ürünleri imalatı sektöründe aşağıdakilerden hangisi İSG fiziksel risk faktörleri içinde; elektrik, mekanik, termal, aydınlatma, gürültü, titreşim, toz sayılır.

Deri işlemede en yoğun kulla­nılan kimyasallardan birisi krom tuzlarıdır. Günümüzde tabaklama işlemlerinde krom tuzları kullanılmaktadır Krom tuzları tabaklamanın süresini kısaltma­sı, deriye ısı direnci kazandırması, bakteriyel etkiyi azaltması ve ucuz olması nedeniyle sıklıkla kullanılır.

Deri İmalatında Yaş İşlemlerde Kullanılan Yardımcı Tesisler ; Forklift -Kompresör -Buhar kazanı-Transpaletler -Konveyör bantlardır. Rotopres ise deri imalatında kuru işlemlerde kullanılan iş ekipmanları içinde yer alır.

Yaş işlentileri bitirilen derilerin kullanım özel­liklerini iyileştirmek için yapılan işlemlere “Finisaj” denir. Finisaj işleminde farklı özelliklere sahip kim­yasal maddeler deri yüzeyine uygulanır ve buna ila­ve olarak fiziksel işlemler ile deri görünümü büyük ölçüde veya tamamen değiştirilir.

Deri imalat sektörün­de karşılaşılan tehlikeli fiziksel risk faktörleri; mekanik, elektrik, termal, aydınlatma, gürültü, titreşim, tozdur.

Genellikle inek, manda, sığır, dana gibi büyükbaş hayvanların derisi genellikle köselenin elde edilmesinde kullanılır. Keçi, oğlak, kuzu, koyun gibi küçükbaş hayvanlardan ise yün ve ince deri elde etmede faydalanılır.

Ülkemizde deri işleme sanayiinin yoğunlaştığı bölgeler şunlardır; Deri işleme sanayi; İstanbul-Tuzla, Tekirdağ- Çorlu, Bursa, Balıkesir-Gönen, Bolu- Gerede, İzmir-Menemen, Uşak, Isparta, Manisa-Kula ve Hataydır.

Tabaklama (Krom-Bitkisel) deri imalat sürecinde uygulanan yaş işlemlerdendir. Diğer şıklarda verilen işlemler ise kuru işlemlerdendir.

Kürklük deri üretiminde sadece sama aşaması uygulanmaktadır.

Sama işlem basamağında insan sağlığı için tehlike arz eden hidrojen sülfür gazı açığa çıkmaktadır.

Papain deri üretim sürecindeki sama aşamasında kullanılan bitkisel enzimlerdendir.

Üreme için toksik özellikteki kimyasal maddeler deri imalatı sektöründe kullanılmamaktadır.

Asetik asit deri ve deri Ürünleri İmalatı Sektöründe tabaklama öncesi pH düzenlemede ve ikinci tabaklama sonrası boyanması işlemleri sırasında çözeltide kullanılır.

Oksalik asit deri ve deri ürünleri İmalatı Sektöründe Tabaklama sonrası derinin rengini ağartmada kullanılır.

Konaklama sektöründe iş yerlerinin %80’i 1-9 işçinin çalıştığı küçük, %16’sı 10-49 işçinin çalıştığı orta, %4’ü de 50 ve daha çok işçinin çalıştığı büyük ölçekli iş yerleridir.

Konaklama ve Yiyecek Hizmeti Faaliyetleri 55nolu NACE (iş yerlerinin çalıştıkları alanlara göre tehlike sınıflarını belirleyen sistemin oluşturduğu bir kod) kodunda yer almaktadır