ŞEHİRCİLİK

Broadbent’e göre (1990, 79) Eski Yunan çağından beri şehrin ya da şehir mekânlarının
tasarım felsefesini belirleyen üç ana yaklaşım olagelmiştir:
a. Kusursuz bir planla başlanmalı ve bitirilmeli ki bu rasyonalist bir yaklaşımdır.
b. İnsan duyularının anlayabileceği bir olguyla başlanmalı ki bu da deneyci bir yaklaşımdır.
c. Deneme yanılma yoluyla şehirde nelerin ayakta durabileceği belirlenmeli ki bu da
pragmatik bir yaklaşımdır.

Sitte, (1983, 149) kentsel mekânlar için şu önerilerde bulunmaktadır.
• Şehir yapısının doğal gelişme süreci şehrin canlılığına katkıda bulunur.
• Antik şehir yapısının estetiği sadece şekil demek değildir, aynı zamanda fonksiyon
ve duyularla da bağlantılıdır.
• Eski şehirlerin güzel yapısı olduğu gibi kopyalanmamalı, aksine, sadece modern bağlamda
uygulanmış ve şehrin güzelliğine katkıda bulunan unsurlar kullanılmalıdır.
• Caddeler ve meydanlar kapalı birer sanatsal bütünlük olarak algılanmamalıdır:
şekillerinden gelen etki planlamanın temelinde kullanılmalıdır. Bina parsellerini
temel unsurlar olarak ayırmak yerine, cadde ve meydanlar kentsel tasarımın giriş
noktası olarak kullanılmalıdır.
• Bazı ana caddeler ve açık mekanlar yüksek sanatçılık seviyesiyle tasarlanırken, geri
kalanı maddi gereksinimleri karşılamak için feda edilir.

Alberti bir şehre girildiğinde şehrin caddelerinin şöyle olması gerektiğini tavsiye eder:
“eğer şehir asil ve kudretli ise yolların da azametli ve görkemli bir havaya bürünebilmesi
için geniş ve düz olmaları gerekir.”

Cullen’a, (1976) göre şehir iki dünyanın birleşimidir: İlki insanların maddi ihtiyaçlarını
karşılayan dünya (sağlık, konfor, özel yaşam) ve maddi dünyayı bizzat tecrübe eden
kişisel değerler, ikincisi kentin kişiliğini belirleyen duyuşsal seviyedir ve aşağıda belirtilen
özelliklere sahiptir:
• Kent ve insan arasında yakın bir ilişki oluşmasını sağlar.
• Çok etkileyici ve dramatiktir.
• Kentsel mekanda teşvik edici ve heyecan verici aktiviteler içerir.

Frey & Zimmer’in (2001, 25-26) yerleşmelerin kırsal
veya şehirsel karakterlerinin belirlenmesinde kullanılan unsurları:
• Ekolojik,
• Ekonomik,
• Sosyal nitelikler olduğunu belirtmektedir.

Avcı, ekolojik unsurların, nüfus büyüklüğünü ve yoğunluğunu içerdiğini, Ekonomik
unsurlar sahada yer alan fonksiyonlara ve faaliyetlere, sosyal niteliklerin ise şehirleşmenin
derecesine işaret etmekte olduğunu günümüzde bir yerleşmenin şehir olup olmadığının
belirlenmesinde en fazla kabul gören kriterler arasında:

• Nüfus büyüklüğü,
• Nüfus yoğunluğu,
• Mekansal olarak kapladığı alan,
• Ekonomik ve sosyal organizasyon,
• Ekonomik fonksiyonlar,
• İşgücü talebi ve arzı,
• İdari merkez oluşunun sayılabileceğini belirtmektedir

Tarihten günümüze şehirlere kronolojik olarak bakılırsa:
• Antik Çağ Dömemi
• Roma Dönemi
• Ortaçağ Dönemi
• Modern Dönem şeklinde sıralanabilir.

Kentsel mekanın yapısını oluşturan unsurlar(Sinulingga, 2005, 97)
• Ticaret, yönetim de dahil olmak üzere hizmet topluluklarını, finans gruplarını ve
servis istasyonlarını dağıtma eğilimindedir.
• Ikincil sanayi (üretim), depolama ve toptan bir araya toplanma eğilimindedir.
• Mahalle kişilerin açık yeşil alanları ve toplanma yeridir.
• Ulaşım ağı yukarıdaki üç yerde bağlanmaktadır.

Mekansal yapının modeli merkeze göre şu şekildedir:
1. Tek Merkezli:
Tek merkez ve bir çok alt merkezin , bir diğer alt merkezle yanyana olan alt merkezle
bağlantısı yoktur.
2. Çok Bağlantılı:
Ana merkezi bir çok alt merkezle bağlar.
3. Çok Merkezli:
Birbirine bağlı ana merkezlerden ve alt merkezlerden oluşur.
4. Non-merkezli
Bu modelde, herhangi bir merkezi bağlatı gibi alt-merkez vardır. Tüm bağlantıları aynı
hiyerarşi içerisindedir ve birbirlerine bağlanırlar.

Polis (Yunanca), kelimesinin kök anlamı, Yunanistan’da bir şehir, veya şehir devleti olarak
kabul edilmektedir. Polis kelimesinin bir diğer anlamı ise “bir şehrin vatandaşlar topluluğu”
olmakla birlikte, Klasik Atina ve aynı dönemdeki şehirler için bu terim çoğu zaman
literatürde “şehir devleti” olarak da çevrilmektedir. Latincede ise “civitas” olarak kullanılmaktadır.
(Detaylı bilgi için bakınız Owens, E. J., 2000, syf. 1,2,58)

Tapınak.

Forum

Şehircilik, “kamu yönetimi, ekonomi, coğrafya, mimarlık, mühendislik, sosyoloji, sosyal psikoloji, tarih ve sanat tarihi, kriminoloji” gibi farklı disiplinler ile yakından ilişkili bir bilim dalıdır.

Kültürel  merkez olması: Günümüzde bir yerleşmenin şehir olup olmadığının belirlenmesinde "Kültürel  merkez olması" gerekli olan bir kriter değildir.

Gordon Cullen bu işleyişin nasıl olduğunu algılamada ve çevreyi anlamada üç yol önermektedir. Görsellik, mekân ve
içerik açısından çevreyi anlamak.

5 kategori veya teori belirlemiştir: 1-canlılık (sağlıklı bir çevre), 2-hissiyat (mekân veya kimlik hissi), 3-uyma (bir yerin
adapte olabilme yeteneği), 4-erişim (insanlara, aktivitelere, kaynaklara, mekânlara, bilgiye),
5-kontroldür (çevrenin sorumluluk içinde kontrolü).

77.7

Lübnan' da

Şehirleri, kentsel mekânları kentsel tasarım üzerine stratejiler geliştiren bazı araştırmacılar kentsel mekânları birçok yönden incelemişlerdir. Araştırmacıların, kuramcıların “kentler” ve “kentsel mekân” için ortaya koydukları görüşler ve çalışmalar dört başlık altında toplanabilir:
I-Kentsel mekânı “pozitif ve negatif ” mekân olarak yorumlayan çalışmalar
II-Kentsel mekânı “pitoresk” bakımdan inceleyen çalışmalar
III-Kentsel mekânı “tipo-morfolojik” olarak inceleyen çalışmalar
IV-Kentsel mekânı “yer” olarak inceleyen çalışmalar

Şehir, 442/3367 SAYILI KÖY KANUNU: Madde 1 de “Nüfusu iki binden aşağı yurtlara (köy) ve nüfusu iki bin ile yirmi bin arasında olanlara (kasaba) ve yirmi binden çok nüfusu olanlara (şehir) denir. Nüfusu iki binden aşağı olsa dahi belediye teşkilatı mevcut olan nahiye, kaza ve vilayet merkezleri kasaba itibar olunur. Ve Belediye Kanununa tabidir” olarak tanımlanmaktadır.