ŞEHİRCİLİK - Deneme Sınavı - 6

1970'lerin sonlarından itibaren merkezileşmenin verimliliği ve planlamaya olan devlet müdahalesi tartışılmaya başlanmıştır. Bu tartışmalar, insanların kendi yaşam mekanlarını istedikleri gibi şekillendirme görüşü ve şehir planlaması disiplinlerindeki gelişmelerle birleşince yeni planlama anlayışlarını gündeme getirmiştir.

Dünyadaki çeşitli uygulamalara bakarak büyükşehir planlamanın amaçlarını aşağıdaki şekilde özetleyebiliriz.
• Metropolitan alan ekonomisinin gelişimini önceden kestirmek, kısmen de olsa etkilemeye çalışmak,
• Metropolitan ölçekteki altyapı ve hizmet programlarını yönlendirmek ve uygulanmasını sağlamak,
• Metropolitan alanın alt bölgeleri olan belediyeler arası koordinasyon sorunlarını çözümlemek,
• Metropolitan alanın tümünde ve alt bölgelerinde arazi kullanma kararlarını denetlemek,
• Metropolitan alanın ekolojik dengesinin bozulmasını ve çok çeşitli kirlenme türlerinin
doğmasıını önlemeye çalışmak,

Dünyadaki çeşitli uygulamalara bakarak büyükşehir planlamanın amaçlarını aşağıdaki şekilde özetleyebiliriz.
• Metropolitan alan ekonomisinin gelişimini önceden kestirmek, kısmen de olsa etkilemeye çalışmak,
• Metropolitan ölçekteki altyapı ve hizmet programlarını yönlendirmek ve uygulanmasını sağlamak,
• Metropolitan alanın alt bölgeleri olan belediyeler arası koordinasyon sorunlarını çözümlemek,
• Metropolitan alanın tümünde ve alt bölgelerinde arazi kullanma kararlarını denetlemek,
• Metropolitan alanın ekolojik dengesinin bozulmasını ve çok çeşitli kirlenme türlerinin
doğmasıını önlemeye çalışmak,

Büyükşehir ölçeğinde bir planlamanın sağladığı yararları şöyle sıralayabiliriz:
1. Büyükşehir planlama, yaptığı projelerle bölgenin ekonomik gelişimine katkıda bulunur.
2. Kent için gerekli olan hizmet programları büyükşehir ölçeğinde yönlendirilir ve uygulanır.
3. Büyükşehirin alt unsurları olan belediyeler arası koordinasyonun sağlanmasına katkıda bulunur.
4. Bölgedeki arazilerin kullanımlarının denetlemesini sağlayarak sağlıklı bir şehir ve çevre şekillenmesi sağlar.
5. Bölgenin ekolojik dengesinin bozulmasını önler ve çeşitli çevre kirlenmelerinin önüne geçer.

Büyükşehir alan planını gerçekleştirecek araçların başlıcaları; bölgeleme (zoning), arazi düzenlemeleri (parselasyon) ve ana gelişme programlarının hazırlanmasıdır.

Büyükşehir planlamasının üçüncü evresini, planın oluşturulması ve kesinlik kazanması oluşturur. Oluşturulacak planın içeriği şunları kapsamalıdır:
• Çeşitli amaçlar için ayrılan imar bölgelerini
• Alt yapı tesislerini,
• Birinci, ikinci, üçüncü derecede önemli ulaştırma sistemlerini, Kamuya ait bina ve alanları,
• Sosyal ve kültürel ihtiyaçların karşılanacağı yerleri, göstermelidir.

Büyükşehir planlamasının üçüncü evresini, planın oluşturulması ve kesinlik kazanması oluşturur. Oluşturulacak planın içeriği şunları kapsamalıdır:
• Çeşitli amaçlar için ayrılan imar bölgelerini
• Alt yapı tesislerini,
• Birinci, ikinci, üçüncü derecede önemli ulaştırma sistemlerini, Kamuya ait bina ve alanları,
• Sosyal ve kültürel ihtiyaçların karşılanacağı yerleri, göstermelidir.
Hazırlanan projelerin kesinlik kazanabilmesi için yerel veya merkezi idarelerce onaylanması gerekmektedir.

Sorunlar anakent alanının bütününden kaynaklanmakta iken bu sorunların çözülmesi için gerekli yetki ve malî kaynaklar birden çok mahallî idare birimi arasında paylaştırılmıştır. Nüfus artışı, sanayileşme, ulaşım, çevre sorunları ve teknolojide meydana gelen gelişmeler, kamu hizmetlerini kapsamını ve ölçek boyutlarını büyütmüştür. Bu durum, sorunların; çözümü, anakent alanı içinde kurulan ve koordinasyon içinde olmayan çok sayıda mahallî idarenin teşkilât yapısı, hizmet üretme kapasitesi ve yetersiz malî kaynaklarıyla çözümünü imkânsız hale getirmektedir.

"Şehrin belediyeleri arası koordinasyon sorunlarını çözümlemek." dışında tüm seçenekler tanım dışı olduğu için elenir.

Bu yetki belediyelerdedir.

D şıkkı dışındakiler tanımlanmıştır.

Dokuzuncu Beş Yıllık Kalkınma Planı

Belediye meclisine başkanlık yapabilir.

20.yy'da ortaya çıkan 'sorunların rasyonelliğinin daha kapsamlı algılanışı' modern büyükşehirlere uygulanmıştır. Bunun sonucunda kapsamlı büyükşehir planlamaya yönelik ilk girişimler ortaya çıkmıştır. Kapsamlı planlama yaklaşımına göre kent planlamasının mantığı şunlara dayanmıştır: • Geniş kapsamlılık, • Arazilerin uzun dönemli kullanımı, • Çevrenin korunması, • Toplu konut ve programlı gelişmenin kamu yararına kullanılması (Tekel, 2002, s.44-45). Doğru Cevap: E Şıkkı

Dünyadaki çeşitli uygulamalara bakarak büyükşehir planlamanın amaçlarını aşağıdaki şekilde özetleyebiliriz. • Metropolitan alan ekonomisinin gelişimini önceden kestirmek, kısm en de olsa etkilemeye çalışmak, • Metropolitan ölçekteki altyapı ve hizmet programlarını yönlendirmek ve uygulanmasını sağlamak, • Metropolitan alanın alt bölgeleri olan belediyeler arası koordinasyon sorunlarını çözümlemek, • Metropolitan alanın tümünde ve alt bölgelerinde arazi kullanma kararlarını denetlemek, • Metropolitan alanın ekolojik dengesinin bozulmasını ve çok çeşitli kirlenme türlerinin doğmasıını önlemeye çalışmak, (Tekeli, 1991, s.52-53). Doğru Cevap: C Şıkkı

Büyükşehir ölçeğinde bir planlamanın sağladığı yararları şöyle sıralayabiliriz: 1. Büyükşehir planlama, yaptığı projelerle bölgenin ekonomik gelişimine katkıda bulunur. 2. Kent için gerekli olan hizmet programları büyükşehir ölçeğinde yönlendirilir ve uygulanır. 3. Büyükşehirin alt unsurları olan belediyeler arası koordinasyonun sağlanmasına katkıda bulunur. 4. Bölgedeki arazilerin kullanımlarının denetlemesini sağlayarak sağlıklı bir şehir ve çevre şekillenmesi sağlar. 5. Bölgenin ekolojik dengesinin bozulmasını önler ve çeşitli çevre kirlenmelerinin önüne geçer. Doğru Cevap: E Şıkkı

entin farklı işlevlerini, bir arada, farklı bölgelerde toplamış; böylelikle kenti bölgelere ayırmış ve kentin büyümesinde önem kazanmış olan bölgeleme ‘zoning’ kavramı, önemli bir planlama kararıdır. Doğru Cevap: A Şıkkı

eleri (Parselasyon): "Arsa düzenlemesi, arazinin son kullanma durumunu gösteren kadastro haritaları ve tapu kütüğü bilgilerinin, uygulama imar planında öngörülen arazi kullanış kararlarına uyarlanarak imar kanununa ve yönetmeliklere göre imar parsellerinin oluşturulması, sınırlarının gerek arazide ve gerekse haritada belirlenmesi ve tapu kütüğüne kaydedilmeleri için yapılan ayırma, birleştirme ve yeniden dağıtma işlemlerine denilmektedir

Büyükşehir planlaması genel olarak dört evreye ayrılır; bilgi toplama evresi, amaç belirleme evresi, planın formüle edilmesi evresi, planın uygulanması ve değerlendirilmesi evresi. Doğru Cevap: E şıkkı

üyükşehir planlamasının başarısı, o büyükşehirle ilgili fiziki, sosyo-kültürel, ekonomik ve mekansal sorunların doğru olarak tespit edilmesinde yatar. Doğru cevap: C Şıkkı