ŞEHİRCİLİK - Deneme Sınavı - 1

Tapınak.

Forum

Şehircilik, “kamu yönetimi, ekonomi, coğrafya, mimarlık, mühendislik, sosyoloji, sosyal psikoloji, tarih ve sanat tarihi, kriminoloji” gibi farklı disiplinler ile yakından ilişkili bir bilim dalıdır.

Gordon Cullen bu işleyişin nasıl olduğunu algılamada ve çevreyi anlamada üç yol önermektedir. Görsellik, mekân ve
içerik açısından çevreyi anlamak.

5 kategori veya teori belirlemiştir: 1-canlılık (sağlıklı bir çevre), 2-hissiyat (mekân veya kimlik hissi), 3-uyma (bir yerin
adapte olabilme yeteneği), 4-erişim (insanlara, aktivitelere, kaynaklara, mekânlara, bilgiye),
5-kontroldür (çevrenin sorumluluk içinde kontrolü).

77.7

Lübnan' da

Şehirleri, kentsel mekânları kentsel tasarım üzerine stratejiler geliştiren bazı araştırmacılar kentsel mekânları birçok yönden incelemişlerdir. Araştırmacıların, kuramcıların “kentler” ve “kentsel mekân” için ortaya koydukları görüşler ve çalışmalar dört başlık altında toplanabilir:
I-Kentsel mekânı “pozitif ve negatif ” mekân olarak yorumlayan çalışmalar
II-Kentsel mekânı “pitoresk” bakımdan inceleyen çalışmalar
III-Kentsel mekânı “tipo-morfolojik” olarak inceleyen çalışmalar
IV-Kentsel mekânı “yer” olarak inceleyen çalışmalar

Şehir, 442/3367 SAYILI KÖY KANUNU: Madde 1 de “Nüfusu iki binden aşağı yurtlara (köy) ve nüfusu iki bin ile yirmi bin arasında olanlara (kasaba) ve yirmi binden çok nüfusu olanlara (şehir) denir. Nüfusu iki binden aşağı olsa dahi belediye teşkilatı mevcut olan nahiye, kaza ve vilayet merkezleri kasaba itibar olunur. Ve Belediye Kanununa tabidir” olarak tanımlanmaktadır.

Barınma koşullarını belirleyen konut nitelikleri, sağlamlık durumu, teknik özellikleri, oda sayıları, kullanıcısının özellikleri ve barınma yoğunluğu şeklinde sıralanabilir

Bahçeli evler yani tek aile evi (dört tarafı bahçeli, bağımsız konut), ikiz evler (üç tarafı bahçeli bir tarafı yandaki konutla bitişik) ve sıra evler (iki yönde bahçesi ve iki yönde bitişik olan, bir sıra oluşturan) bu bağlamda en
sağlıklı çevrelerin ve yeşil alan yoğunluğunun olduğu konut tiplerini oluştururlar.

Konut politikası, bir ülkede konut yapımıyla, konut üretimiyle ilgili gerekli olan her türlü düzenlemelere ilişkin bir kavramdır.

Konut Hakkı: Devlet, şehirlerin özelliklerini ve çevre şartlarını gözeten bir planlama çerçevesinde, konut ihtiyacını karşılayacak tedbirleri alır, ayrıca toplu konut teşebbüslerini destekler.”

Gecekondular imar ve yapı yasalarına aykırı olarak yapılmış düşük ölçümlü, sağlık koşulları elverişsiz, dar ve kalabalık yapılardır.

Barınma koşulu konutların sayı ve nitelik yönünden, ailelerin gereksinimlerini karşılamaya yeterli olup olmadıklarını gösteren değerlere denir

Bina maliyetine seçilen arsanın bedeli, mimari ve mühendislik proje bedelleri, deprem faktörü, inşaat bedeli, malzeme seçiminde kalitesine
bağlı olarak bakım ve dayanım bedeli, otopark imkanları ve bedeli, peyzaj projesi ve uygulaması, ulaşım masraflarına bağlı bedeller, altyapı uygunluğu ve bedeli, standardizasyon, iklim ve kütle biçimi ilişkisi sebebiyle yalıtım gerektirecek yüzey alanı büyüklükleri gibi değerlerde bina maliyetini doğrudan belirleyen faktörlerdir.

Konut sorunu tüm dünyada sanayileşme ve kentleşme ile önem kazanmıştır. Sorunu ortaya çıkaran sebepler nüfus hareketleri, göç ve hızlı kentleşme, dengesiz gelir dağılımı, konut sunumunun az olması, eskime ve yenileme ihtiyacı, mevcut konutlardaki nitelik sorunudur.

İkinci beş yıllık kalkınma planında (1968-1972) özellikle 1967lerden itibaren konut
sorununun çözümünde toplu konut fikri geliştirilmiştir. Bu plan ile konuta dair ilkelerden
bazıları şöyledir: konut sorununun genel yerleşme politikası çerçevesinde kent ve çevre
düzeni içinde ele alınması, yöresel malzeme ve teknolojiden yararlanılarak çözülmesi,
belirtilmiş; konut kredisi veren kuruluş kaynaklarının tek elde toplanması, toplu konuta
öncelikle kredi verilmesi, dar gelirli ailelere kredi kolaylığı ve önceliği sağlanması, lüks
konut yapımının azaltılması için ek vergi ile vergilendirilmesi benimsenmiştir

Toplu Konut İdaresi’nin yeni görevleri
şunlardır:
• Konut sektörüyle ilgili şirketler kurmak veya kurulmuş şirketlere iştirak etmek;
• Ferdi ve toplu konut kredisi vermek, köy mimarisinin geliştirilmesine, gecekondu
alanlarının dönüşümüne, tarihi doku ve yöresel mimarinin korunup yenilenmesine
yönelik projeleri kredilendirmek ve gerektiğinde tüm bu kredilerde faiz sübvansiyonu
yapmak;
• Yurt içi ve yurt dışında doğrudan veya iştirakleri aracılığıyla proje geliştirmek; konut,
altyapı ve sosyal donate uygulamaları yapmak veya yaptırmak;
• İdareye kaynak sağlanmasını teminen kar amaçlı projelerle uygulamalar yapmak
veya yaptırmak;
• Doğal afet meydana gelen bölgelerde gerek görüldüğü taktirde konut ve sosyal donatıları,
altyapıları ile birlikte inşaa etmek, teşvik etmek ve desteklemek.

Bayındırlık ve Iskan Bakanlığı Kentleşme Şurası 2009 tarihli çalışmada Konut Politikalarına
Yönelik Stratejilerden bazıları (kaynak ve detaylı bilgi: http://www.bayindirlik.gov.
tr/turkce/kentlesme/kitap3.pdf, şubat 2012, sayfa 76-87) aşağıdaki gibidir:
• “Kentleşme ve konuttan sorumlu merkezi bir kurumun oluşturulması
• Konuta yönelik katılımcı yöntemlerle üretilmiş tutarlı ve ortak bir kamu politikası
ve vizyonu oluşturulması
• Kentleşme ve konuta ilişkin verilerin bir bilgi bankası şeklinde toplanması
• Toplu konut yapımını ve ipotekli kredi mekânizmasını destekleyecek finans sisteminin
geliştirilmesi
• “Sosyal konut” ve “kiralık sosyal konut” tanımlarının yapılarak buna uygun politika
ve projelerin geliştirilmesi
• Konut projelendirilmesi ve üretiminde engelliler ve yaşlıların gereksinmeleri de
dikkate alınarak yaşam kalitesini sağlayacak tasarım kontrol mekanizmalarının
geliştirilmesi,
• Yaşlılar için konut sunumunun ve finansman olanaklarının çeşitlendirilmesi
• Sağlıklı yaşam için yayaya ve özel ihtiyaç gruplarına öncelik veren ulaşım ve açık
alan düzenlemelerine öncelik verilmesi
• Arsa ve konut üretimi ile sosyal ve teknik altyapı arasında eşgüdüm sağlanarak
altyapının konut yapımından önce üretilmesi
• Yeşil alanların her kentin topoğrafik ve iklimsel özelliklerine bağlı olarak bir sistem
bütünlüğü içinde geliştirilmesi, ulaşım planı gibi yeşil alan planlarının da imar planının
bir parçası olarak eşzamanlı olarak devreye sokulması
• Manevi, tarihi ve kültürel anlamı bulunan yapı, bölge ve yaşam pratiklerinin ya da
geleneklerin korunması (Türkiye Ulusal Rapor, 1996, s.78)
• Doğal, arkeolojik ve kentsel sit alanlarındaki kaçak yapılaşmış alanlara öncelikle
müdahale edilmesi
• Kentlerde dolu-boş dengesini gözeten yoğunlukların tercih edilmesi, gerekli seyrekleştirme
kararlarının uygulanması
• Yapı üretiminde ve kullanımında afetlerden koruyucu standartların geliştirilmesi
• Yaşam kalitesini değerlendirmede kullanılacak nesnel göstergelere ilişkin verilerin
sağlanması
• Kullanım sonrası değerlendirme çalışmalarının artırılması
• Kent genelinde yaya ve bisiklet erişiminin güçlendirilmesi
• Enerji etkin ve iklime duyarlı konut üretiminin teşvik edilmesi ve mevcut binaların
enerji etkin hale getirilmesi
• Yaşanabilir ve sürdürülebilir bir kent hedefine doğru ekosistem duyarlı bir yaşam
kültürünün geliştirilmesi
• Konut alanlarında güvenli yaşamın sağlanmasına yönelik düzenlemeler yapılması
• Yerleşim estetiğinin, sanat, mimari, kent tasarımı ve planlaması alanlarındaki geleneksel,
yerel, modern ve diğer stillerdeki gelişmeleri dikkate alan ve bunlar arasında
müzakere sonucu oluşmuş bir dengeyi gözeten bir yöntemle oluşturulması
(Türkiye Ulusal Rapor, 1996, s.78)
• İmar affı sonucunu doğuracak mevzuat değişiklikleri yerine ruhsatsız yapılaşmış
alanların mevcut plan ve yasalardaki işlevlerine dönüştürülmesini öngören düzenlemelerinin
yapılması
• Kaçak yapılaşma ve gecekondulaşmayı önlemek üzere yasaların öngördüğü Kamu
ve özel kuruluşların konut üretiminde işbirliği içinde çalışması”.