SAYISAL KARAR VERME TEKNİKLERİ - Deneme Sınavı - 3

Tutarlılık oranı %10’un altında ise kabul edilebilir düzeydedir. Tutarlılık oranı %10’dan fazla ise karar vericiden ikili karşılaştırmaları tekrar gözden geçirmesi istenir.

Bütünsel önem değeri, alternatiflerin kriterlere göre göreli önem değerleri ile kriterlerin göreli önem değerlerinin çarpımları toplamıdır.

Alt kriterlerin göreli önem değerleri; aynı zamanda bağlı olduğu kriter için kısmi (lokal) önem değerini, amaç üzerindeki önem değeri ise bütünsel (global) önem değerini belirtir.

Önceliklendirme/değerlendirme problemleri: Bir dizi seçeneğin göreceli değerinin belirlenmesi yoluyla sıralanması.

Karar Matrisi: Alternatiflerin ve kriterlerin bir arada gösterildiği, karar probleminin çözümünde kullanılan temel yapıdır. Matriste satırlarda alternatiflere, sütunlarda ise kriterlere yer verilir. Alternatif ve kriterlerin kesiştiği noktada yer alan değerler, alternatiflerin ilgili kriterde almış olduğu sayısal sonuçları gösterir.

Bir kümedeki karşılaştırılacak eleman sayısı n ise gerçekleştirilmesi gereken ikili karşılaştırma sayısı n(n-1)/2 olur.

n=5 ise 5.(5-1)/2=10

Bir kümedeki karşılaştırılacak eleman sayısı n ise gerçekleştirilmesi gereken ikili karşılaştırma sayısı n(n-1)/2 olur. 

n(n-1)/2=15 ise n(n-1)=30 elde edilir. 

n^2-n-30=0 denkleminin kökleri -5 ve 6 olarak bulunur. doğru cevap 6 olur.

Diyagonalin altındaki değerler üst üçgenden yazılabilir. Diyagonalin üzerinde yer alan değerlerin tersleri alt üçgen değerlerini oluşturur. 

a₁₃=4 ise a₃₁=1/4

x=1/4

y=1/5 olur.

Toplamları ise 9/20 dir.

0.30x0.50=0.15

0.30x0.40=0.12

K1 A11 için 0.30x0.50=0.15

K2 B22 için 0.4.x0.60=0.24

0.24-0.15=0.09

0.30x0.50=0.15

0.30x0.40=0.12

0.40x0.30=0.12

0.40x0.60=0.24

A11=0.15

A12=0.12

B21=0.12

B22=0.24

C31=0.10

C32=0.40

Problemin çözümünde kullanılan kriterlerin taşıması gereken önemli özellikler;
• Alternatifler arasında ayrım yapmaya elverişli olmalı,
• Anlamlı olmalı,
• Kontrol edilebilir sayıda olmalı,
• Gereksiz olmamalı,

biçiminde sıralanabilir.

Çok kriterli karar problemlerinin modellenmesi ve çözümlenmesinde kullanılan bir teknik olan Analitik Hiyerarşi Süreci (AHS) Thomas L. Saaty  tarafından geliştirilmiştir

Amaç: İşletmelerin hedeflerini gerçekleştirmekve rakipleriyle mücadele etmek için belirledikleri olgular bütünüdür. Kararlar, belirli bir amaca ulaşmak için verilir. ÇKKV problemlerinin en önemli ve temel öğesini oluşturur. ÇKKV problem modeli, amaç etrafında şekillenir.

Karar Matrisi: Alternatiflerin ve kriterlerin bir arada gösterildiği, karar probleminin çözümünde kullanılan temel yapıdır

Teknik, karar vermede grup veya bireyin önceliklerini dikkate alarak, nicel ve nitel kriterleri birleştirerek değerlendirme olanağı sağlamaktadır. 1970’lerin sonlarında geliştirilmiş olan tekniğin en temel uygulama alanı, alternatifler kümesi içinden amaca uygun olanının belirlendiği seçim problemleridir. Tekniğin kullanım kolaylığı, sayısal olarak doğrudan ifade edilemeyen sübjektif yargıları çözüme dahil edebilmesi, tekniğin pek çok farklı alanda ortaya çıkan çok kriterli karar problemlerine uygulanması ile sonuçlanmıştır. Analitik Hiyerarşi Süreci ele alınan problemi hiyerarşik bir yapıya dönüştürür ve ikili karşılaştırmalara dayanır.