SAYISAL KARAR VERME TEKNİKLERİ - Deneme Sınavı - 2

İkili karşılaştırmalarda yargılarda bulunan kişinin değerlendirmede gösterdiği tutarsızlık düzeyi tutarlılık oranı olarak ifade edilir.

Problemimiz amaç, kriterler ve alternatifler olmak üzere üç seviyeli bir hiyerarşik yapı ile gösterilir.

Tekniğin uygulandığı problem türlerinden başlıcaları aşağıda sıralanmıştır.
• Seçim problemleri: Bir dizi seçenek arasından birinin seçilmesi.
• Önceliklendirme/değerlendirme problemleri: Bir dizi seçeneğin göreceli değerinin belirlenmesi yoluyla sıralanması.
• Kaynak dağıtım problemleri: Seçeneklerin en iyi alternatif kombinasyonunun bulunması.
• Kıyaslama: Süreçlerin veya sistemlerin bilinen süreç ve sistemlerle karşılaştırılması.

ÇKKV problemlerinin elemanları; amaç, kriterler, kriter ağırlıkları ve alternatiflerdir. Bu elemanların birlikte ele alındığı yapı ise karar matrisi olarak adlandırılır.

Çok kriterli karar verme teknikleri ile üç temel problem tipine cevap aranmaktadır. 

Bunlar; en iyi alternatifi belirlemek (seçim problemleri), alternatifleri sınıflandırmak (sınıflama problemleri) ve alternatifleri sıralamaktır (sıralama problemleri).

Analitik Hiyerarşi Süreci, problemi çok düzeyli hiyerarşik yapıya dönüştürerek ele alır.

Analitik Hiyerarşi Sürecinde karar problemi hiyerarşik bir modelde en üst seviyede amaç, en alt seviyede
alternatifler olmak üzere yapılandırılır.

Tutarlılık oranı %10’un altında ise kabul edilebilir düzeydedir. Tutarlılık oranı %10’dan fazla ise karar vericiden ikili karşılaştırmaları tekrar gözden geçirmesi istenir.

Analitik Hiyerarşi Sürecinin Uygulama Alanları
Analitik Hiyerarşi Süreci çok kriterli karar verme teknikleri içinde en iyi bilinen ve sıklıkla kullanılan teknikler arasında yer alır. Tekniğin sağlık, savunma, proje planlama, tahmin, pazarlama, yeni ürün fiyat belirleme, politika değerlendirme, finans ve yönetim gibi pek çok alanda uygulaması görülmektedir. Tekniğin uygulandığı problem türlerinden başlıcaları aşağıda sıralanmıştır.
• Seçim problemleri: Bir dizi seçenek arasından birinin seçilmesi.
• Önceliklendirme/değerlendirme problemleri: Bir dizi seçeneğin göreceli değerinin belirlenmesi yoluyla sıralanması.
• Kaynak dağıtım problemleri: Seçeneklerin en iyi alternatif kombinasyonunun bulunması.
• Kıyaslama: Süreçlerin veya sistemlerin bilinen süreç ve sistemlerle karşılaştırılması.

Şirketlerin gelecekteki üretim ve/veya satışları için elde tuttukları mallara envanter veya stok denir.

Uygulamada, şirketleri stok bulundurmaya isteklendiren nedenlerin başında ölçek ekonomileri, belirsizlikler, spekülasyonlar, değişkenliği azaltma, ulaşım, lojistik ve kontrol maliyetlerinin geldiği görülmektedir.

Satın alma maliyeti, sipariş edilen malın satın alındığı kaynağa ödenen birim fiyattır

Elde bulundurma maliyetinin sermaye maliyeti, depolama maliyeti ve risk maliyeti olmak üzere üç temel bileşeni vardır.

Risk maliyetleri ise stoğa gidilmesi hâlinde fiziksel bozulma, yıpranma, modası geçme ve çalınma gibi uğranılan kayıpları içerir.

Bir siparişin verildiği zaman ile malların teslim alındığı zaman arasındaki süre tedarik süresidir.