SAYISAL FOTOĞRAFA GİRİŞ - Deneme Sınavı - 9

Sayısal teknolojinin fotoğrafa ilk etkisi genellikle amatör gereksinimleri karşılayan renkli negatif filmi piyasadan silmesi olmuştur. Cep telefonları ile çekilen fotoğraflar baskıları alınsın ya da alınmasın, önceden kullanılan basit fotoğraf makinelerinin ve renkli negatif filmin karşıladığı gereksinimi karşılamaya başlamıştır.

2000 yılında dünyada sayısal fotoğraf makinesi satışı film kullanan makine satışını ilk kez geride bırakmıştır. Sayısal fotoğraf teknolojisi ile birlikte dünya çapında fotoğrafa ayrılan para fazlasıyla artmış ve pazar büyümüştür.

Yüksek ISO değerinin film görüntüsünde oluşturduğu grenlilik, sayısal teknolojide “gürültü” (noise) olarak adlandırılır ve günümüzde yüksek grene oranla daha önemsiz bir sorundur. Sayısal teknoloji ilerledikçe gürültü sorun olmaktan çıkma yolundadır. Fakat yüksek ISO değeri az da olsa, noise sorunu yaratabilmektedir.

Bir konuya iki farklı noktadan bakıldığında, ortaya çıkan iki farklı görüntü ye paralaks hatası ya da sorunu adı verilir. Bu sorun genellikle çift objektifli  ya da "rangefinder" makinelerde yaşanır.

Çarpan faktörü, 35mm. film formatı için üretilmiş objektiflerin ürettiği görüntü alanından ilgili formatın kayıt alanı olan 24x36mm.’den daha küçük bir alana kayıt yapılabilmesinden kaynaklanır. Örneğin APS-C olarak bilinen kayıt alanı 15,7x23,7 mm.’dir. Bu kayıt alanının uzun kenarı “tam çerçeve” olarak adlandırılan 24x36 mm. kayıt alanının uzun kenarına oranlanırsa çarpan faktörü 23,7/36=1,5 olarak hesaplanmış olur.

D seçeneğinde yer alan II. RAW, III. TIFF, IV. JPEG formatlarına sayısal fotoğraf makinelerinde yer verilmektedir. PNG ise bir çekim değil, kayıt formatı olarak tanımlanabilir.

Analog yöntemde kaynaktan çıkan ses dalgaları mikrofonun diyaframına çarpar. Diyafram ise kendisine çarpan dalgaların basıncıyla doğru orantılı ve sürekli bir elektrik akımı üretir. Bu akımın belirli bir değer aralığındaki her değeri alabilecek olması “süreklilik” olarak adlandırılır. Bu elektrik akımındaki iniş ve çıkışlar, ses dalgalarının şiddetindeki değişimle aynıdır. Bu durumda ses dalgaları ile mikrofonun ürettiği elektrik akımı arasındaki benzerliği ifade etmek için kullanabileceğimiz “analoji” terimi, analog kavramının da temelinde yatan anlamdır. Analog sistemler veriyi kesintisiz, sürekli bir formda ve olduğu gibi kaydeder.

Sayısal sinyaller sürekli olmayan basamaklı sinyallerdir. Matematik işlemlerini yaparken 10’luk sayı sistemi kullanırız. Oysa bilgisayarlar elektrik akımının açık ya da kapalı olmasına göre işlem yapabilir ve bu yüzden sadece 1 ve 0’lardan oluşan 2 tabanına göre düzenlenmiş bir sistem kullanır. Sayısal sinyaller bu yüzden 1 ve 0’lardan oluşmuş sinyallerdir. Bilgisayar ortamında düzenlenmek, kaydedilmek ve yeniden üretilmek istenen her verinin mutlaka 1 ve 0’lardan oluşan bu sisteme uygun bir sayısal veriye dönüştürülmesi gerekir.

Günlük yaşamımızda kullandığımız 10’luk sayı sisteminde her basamak 0 ile 9 arasında 10 farklı değer alabilir. Bu yüzden kullandığımız basamaklar da 10’un katları şeklindedir. 1’ler, 10’lar, 100’ler basamağı gibi. Bilgisayarların kullandığı 2’li sistemde ise basamaklar 2’nin katları şeklindedir. Bu sistemdeki her bir basamak 0 ve 1 olmak üzere iki farklı değer alabilir ve bu basamaklar “bit” olarak anılır. Bit terimi İngilizcede “ikili basamaklar” anlamına gelen “binary digits” ifadesinden türetilmiştir. 8 bit uzunluğundaki verilere ise “byte” denir. 8 bitlik veri demetleri olan byte’lar 0 ile 255 arasında 256 farklı değeri ifade edebilir. Byte aynı zamanda sayısal verilerin büyüklüğünü ölçmek için kullandığımız birimlerin de temelidir.

İnsanlık tarihi içinde üç temel resmetme tekniğinden söz edebiliriz:

Sayısal görüntünün en küçük elemanına piksel (İngilizce: pixel) denir. İngilizcede resim parçası anlamına gelen “picture element” sözcüklerinin kısaltılarak birleştirilmesinden oluşur. Piksel terimi sayısal bir imajı ya da ekrandaki bir görüntüyü oluşturan en küçük birim ya da bir algılayıcı üzerindeki ışığa duyarlı hücreler için kullanılır. Demek ki sayısal görüntü denildiğinde, piksellerden oluşan bir yapı anlaşılmalıdır.

Çözünürlük, sayısal fotoğrafçılığın en önemli kavramlarından biridir. Algılayıcı üzerindeki pikseller, film üzerindeki grenlere benzetilebilir. Tıpkı düşük ASA’lı bir filmdeki ince ve yoğun grenlerin daha keskin bir görüntü oluşturması gibi, üzerinde daha çok piksel barındıran bir algılayıcı da daha kaliteli bir sayısal görüntü elde etmemizi sağlar. Çözünürlük, birim uzunlukta ya da alandaki piksel sayısı olarak tanımlanır ve birim uzunluk ise 1 inç’tir. Yani bir inç’lik uzunlukta yer alan piksel sayısı çözünürlüktür. 72 piksel/inçlik çözünürlük değeri, 300 piksel/inçlik çözünürlük değerine göre 1 inçlik alanda daha az sayıda piksel olacağı anlamına gelir.

Görüntüyü oluşturmak için kullanılan piksel sayısına “efektif çözünürlük” adı verilir.

RGB renk modeli kırmızı, mavi ve yeşil renklerin birbirine eklenerek diğer renkleri oluşturduğu toplamsal bir renk modelidir. Model, adını üç ana rengin İngilizce’deki karşılığı olan kelimelerin ilk harflerinden (red - green - blue) alır. Bu modelin ana amacı televizyon ve bilgisayar gibi elektronik sistemlerde görüntünün algılanması ve gösterilmesidir.

Ton: Negatif ya da pozitif fotoğrafta, karanlık ya da ışıklı alanlardaki ayırt edilebilen belli bir yoğunluktur.

TIFF görüntünün kayıpsız sıkıştırma kullanılarak ya da sıkıştırılmadan kaydedildiği dosya formatıdır. Veri kaybı olmadığı için görüntüler kalite kaybı olmaksızın düzenlenip tekrar kaydedilebilir. Dezavantajı, dosya boyutlarının büyük olmasıdır. Hafıza kartına kaydedilmesi uzun sürdüğü için ardı ardına hızlı çekim yapılmasını engeller.

Sayısal bir fotoğraf makinesinin bir fotoğrafı çekmesi çekim düğmesine basıldığında objektiften geçen ışığın algılayıcı üzerinde görüntüyü oluşturması ile başlar. Algılayıcı, üzerine düşen ışığı elektriksel sinyallere çevirir ve bu elektriksel sinyaller sayısal verilere dönüştürülerek elektronik bellek kartlarında depolanır.

Objektif, görüntüyü algılayıcı üzerine odaklamak için kullanılan, fotoğraf makinesi gövdesine sabit ya da takılıp çıkarılabilir olan, bir ya da daha fazla mercekten oluşan optik bir düzenektir.

Pozlama denildiğinde ışığa duyarlı yüzeyin (algılayıcının) ışıktan etkilenmesi anlaşılır. Bunu sağlayan da diyafram ve örtücü sistemleridir. Diyafram ışığı miktar açısından kontrol eden mekanizmadır.

Örtücü, ışığı süre açısından kontrol eden mekanizmadır.