SAYISAL FOTOĞRAF MAKİNELERİ - Deneme Sınavı - 12

Bellek kartı, sayısal verinin depolanmasına yarayan en pratik ve küçük birimler olarak tanımlanmaktadır. Bellek kartları genellikle sayısal fotoğraf makineleri, cep telefonları, dizüstü bilgisayarlar ve Mp3 çalarlar gibi birçok elektronik araçta kullanılmaktadır. Analog fotoğraf makineleri fotoğraf görüntüsünü film üzerine kaydederken günümüzde sayısal fotoğraf makineleri, fotoğrafları bellek kartına kaydetmektedir. Bir makara filmle karşılaştırıldığında; daha az yer kaplayan bellek kartı filme göre daha fazla fotoğraf çekme kapasitesine sahiptir. Ayrıca boyutlarının küçük oluşu, çalışırken az enerji harcamaları, çok sayıda fotoğraf kaydedebilmeleri ve sayısal verinin sayısız kez tekrar bellek kartına yazılması, bellek kartının en önemli yararları arasında sayılabilir.

Bellek kartları hızlarına göre çeşitlenmektedir. Bellek kartının hızı kart içerisinde bulunan sayısal verinin ne kadar hızla bilgisayara aktarılacağı anlamına geldiği gibi fotoğraf makinesinin sayısal veriyi karta yazma hızını da belirler. Bu hız genellikle “X” işareti ile “66X, 90X, 133X” gibi, ya da “100mb/s”, ya da Class 4/ Class 10 şeklinde gösterilmektedir. Yüksek “X” numarasına sahip kart yüksek hıza sahip kart anlamına gelmektedir. Yüksek hıza sahip bellek kartı özellikle seri fotoğraf çekimi yapılırken, fotoğraf makinesinin aksamadan fotoğraf çekmesine ya da yüksek tanımlamalı (Full HD) video kaydı yapılırken veri aktarımının kesintisiz yapılabilmesine yardımcı olması açısından önemlidir. Hızlı kartların olumsuz yönü ise normal hızlı bellek kartlarına oranla daha pahalı olmasıdır. Fotoğraf çekerken karşılaşılabilecek en büyük sorunlardan biri de bellek kartının dolmasıdır. Bu sorunu çözmek adına birden fazla bellek kartına sahip olmak ve fotoğraf çantasının güvenli bir bölümünde yedeklemek gerekir. Birden fazla bellek kartı tipi olduğu için, her fotoğraf makinesinin farklı tiplerde bellek kartı kullanabileceğini dikkate almak gerekir.

Optik depolama birimleri CD-R, DVD-R ve Blu-Ray’den oluşmaktadır.

CD-R: Yuvarlak küçük boyutlu taşınabilir olan CD (compact disk) sayısal verileri (ses, video, fotoğraf gibi) yedeklemeye ve saklamaya yarayan bir optik medyadır. 700 MB veri depolayabilir. CD’ler çeşitlerine göre CD-R ve CD-RW olmak üzere ikiye ayrılır. CD-R disk yazma işlemi sırasında sonlandırılmadığı sürece kapasitesi dolana kadar veri yazımına izin veren bir optik depolama birimidir. Fakat yazılan verinin optik depolama biriminden silinmesi mümkün değildir. CD-RW’ler ise sayısal verinin disk içerisine yazılıp silinmesine olanak sağlayan optik depolama birimleridir. Ancak yeniden yazılabilir olanlarının dayanıklılık ömrü diğerlerine göre çok daha kısadır. Ayrıca disk içerisinde bulunan verinin silinebilme özelliği fotoğraf arşivi yapımında CD-RW’ları güvenilmez kılmaktadır.

Sayısal fotoğraf makinesi ile çektiğimiz görüntüleri; bilgisayarlarımız, yazıcılarımız, cep telefonumuz vb. başka ortamlara aktarmamız gerektiğinde bu işlev için birçok farklı yol kullanılabilir. Sayısal fotoğrafta kullanılan çeşitli veri aktarma yöntemleri;  bellek kart okuyucular, veri aktarma kabloları, USB kablosu, FireWire kablosu,  kablosuz aktarım, bluetooth sistem, kızılötesi sistem  ve kablosuz yerel ağa fotoğraf aktarımı olarak sınıflandırılabilir.

Bellek kartı okuyucuları, fotoğraf makinesini doğrudan bilgisayara bağlamadan bellek kartında bulunan sayısal veriyi bilgisayar ortamına, USB bağlantı yoluyla yüklemeye yarayan dahili ya da harici cihazlardır. Bu sayede, bir karttaki veriyi bilgisayara aktarırken diğer kartınızla çekime devam edebilirsiniz. Bazı yazıcılar ve dizüstü bilgisayarlar, dahili bellek kartı okuyuculara sahiptirler. Çoğu bellek kartı okuyucu, birden fazla kart tipine (CF, SD, MiniSD, MMC) hatta tümüne uygundur. Bellek kartı okuyucuları hızlarına göre USB 1,1, USB 2,0 ve USB 3,0 olak üzere üç katagoride inceleyebiliriz. Temel olarak USB 1,1; 12 Mbps veri yazma hızıyla ilk teknolojiler arasında yer almaktadır. Günümüzde en yaygın olan USB 2,0 hıza sahip bellek kartı okuyucular 480 Mbps’ye yakın veri yazma hızına sahiptirler. Yeni geliştirilen USB 3,0 hızına sahip bellek kartı okuyucular ise veri yazma hızını 4,80 Gbit/sn ulaştırmaktadırlar.

SD (Secure Digital) SD küçük boyutlarda oluşu ve yüksek kapasitelere sahip olması gibi nedenlerle birçok fotoğraf makinesi tarafından kullanılan en yaygın bellek kartı tipidir. Üzerinde bulunan kilit sistemi nedeniyle birçok diğer karttan daha güvenlidir ve ters takılması olanaksız olduğu için kullanımı kolaydır. Bir istisna olarak Eye-Fi firmasının geliştirmiş olduğu üzerinde kablosuz bilgisayar iletişim ağı (wireless) aktarım sistemine sahip SD kartlar da mevcuttur.

Adobe Photoshop

Photoshop; Adobe firmasının geliştirdiği ve görüntü işleme anlamında dünyada bir standart durumuna gelmiş, en yaygın kullanılan yazılımdır. Temel olarak sayısal fotoğrafı işlemek için geliştirilmiş olan Photoshop yazılımı ile fotoğrafı değiştirme, pozlama düzeltme, yeniden çerçeveleme gibi bir çok hata düzeltebilmektedir. Ayrıca camera raw ekletisi ile ham (raw formatı) fotoğraflar, karanlık oda işlemlerindeki gibi işlenebilmektedir. Photoshop ile yapılabilecekler, sadece fotoğrafçının hayal gücü ile sınırlıdır. Photoshop ve benzeri görüntü işleme yazılımları ile gerçekleştirilebilecek işlemler, sayısal fotoğrafçılığın en önemli özelliğidir. Bir sayısal fotoğrafı değiştirmenin sınırı yoktur ve yaratıcılık burada devreye girer.

Fotoğrafın sayısallaşması ile karşılaştığımız yeniliklerden birisi de sayısal negatif olarak tanımlayabileceğimiz “Raw” dosyalarıdır. Kısaca “Raw”, sayısal fotoğraf makinelerinde kullanılan, görüntünün en az düzeyde işlenmiş ve az oranda sıkıştırılmış hâli olarak tanımlanabilir. Dolayısıyla veri kaybını en aza indirgeyen dosya formatlarından biridir. Raw formatının en büyük avantajı; pozlama, kontraslık, renk doygunluğu, beyaz dengesi gibi önemli ayarları, sonradan kayıpsız bir şekilde değiştirebilme şansını yaratmasıdır.

Kelvin (K): Işığın renk ısısının belirli bir matematik sistemiyle rakamsal değerlerle ifade edilmesidir. Günışığı ve flaş 5500K, bulutlu günışığı 8000K, akkor lambalar 3200 K ve mum ışığı 1900 K derecedir.

Sürekli Işık Kaynakları

Akkor lambalar olarak da adlandırılan bu aydınlatmalar, genellikle 3200 Kelvin renk ısısına sahiptirler. Bazı yeni modellerinde, 5500 Kelvin günışığı renk ısısı ışık veren özel türleri de bulunur. Değişik watt’larda çanak ya da camlı ayarlanabilir spotlar olarak kullanılmaktadır. Sinema ve TV aydınlatmasında kullanılan bu ışık sistemleri, fotoğraf aydınlatmasında da ışık daha kolay denetlenebildiği için tercih edilir. Sayısal fotoğraf teknolojisi, sürekli ışık kaynaklarını genellikle hareketsiz nesnelerin aydınlatılmasında (mobilya, takı, yemek vs.) kullanmaktadır. Işıkların önüne renk düzeltme filtreleri kullanılarak günışığı ya da farklı renk ağırlıklı etkiler de yaratmak mümkündür. Flaş sistemlerine göre fiyatları daha uygundur. Uzun sureli çalışmalarından kaynaklanan yüksek ısı yaymaları ve flaşlara oranla daha ağır olmaları olumsuz yönleridir.

Microdrive IBM firması tarafından geliştirilmiştir. Bu kart, hard disklerin küçültülmüş hâlidir. İçinde bulunan hareketli parçalar nedeniyle dikkatli kullanmalıdır. Veri aktarma hızı yavaş olan bu tür kartlar CF kart kullanan makinalara uyumludur. Microdrive kartlar, normal CF (Compact Flash) kartlardan daha kalındır. Bu yüzden CF Type II diye de adlandırılırlar. CF kartlar ise Type I olarak tanımlanır. Bu nedenle fotoğraf makineleri üreticileri ürünlerinin üzerinde CF Type I ve -veya- Type II uyumludur diye yazı ile bildirirler. Doğru yanıt C’dir.

Günümüzde, cep telefonları Micro SD, amatör ve yarı profesyonel fotoğraf makinesi üreticileri SD, ve son olarak ileri düzey SLR fotoğraf makineleri de CF Type I kart kullanmaktadır. Doğru yanıt D’dir.

Cd, DVD, Blu-Ray gibi optik medyalar, daha çok sayısal verinin arşivlenmesinden ziyade, bir yerden bir yere taşınması için kullanılmalıdır. En güvenilir arşiv sisteminin harici sabit diskler olduğunu unutmayalım. Eğer arşiv için kullanıyorsanız mutlaka CD ya da DVD’nin iki kopyasını oluşturun ve farklı yerlerde muhafaza edin. Doğru yanıt A’dır.

Panoramik fotoğraf; herhangi bir yapıyı ya da manzaradan oluşan bir görüntüyü, analog ya da sayısal olanaklar kullanarak, çoğunlukla birkaç fotoğrafı yanyana ekleme yoluyla, normal fotoğraf ebatından daha geniş ya da uzun formatta gösteren fotoğrafa denir. PTGui Pro, panoramik fotoğraf yaparken kullanılan yardımcı yazılımlardan bir tanesidir. Yazılım; gelişmiş özelliklerinin yanında, kolay kullanımıyla da öne çıkmaktadır. Doğru yanıt E’dir.

Kelvin (K), ışığın renk ısısının belirli bir matematik sistemiyle rakamsal değerlerle ifade edilmesidir. Günışığı ve flaş 5500K, bulutlu günışığı 8000K, akkor lambalar 3200 K ve mum ışığı 1900 K derecedir. Doğru yanıt B’dir.

Fotoğrafın net olması için, kablo veya uzaktan kumanda deklanşör (çekim düğmesi) kullanmamız gerekir. Eski modellerde kablolu çekim düğmeleri kullanılırken yeni sayısal fotoğraf makinelerinin çoğunda kızılötesi algılayıcı bulunduğundan, minik bir uzaktan kumanda ile fotoğraf ve video çekimi başlatılabiliyor. Doğru yanıt C’dir.

Görseldeki tarayıcı düz yatık (Flatbed) tarayıcıdır. D seçeneğindeki ‘püskürtmeli,’ bir yazıcı türüdür. Doğru yanıt E’dir.

 

Mürekkep püskürtmeli yazıcılar iki sınıfa ayırılır; “drop-on-demand” (istek halinde damlatma) ve “continuous flow” (devamlı akış). Epson, Hewlett Packard, Canon ve benzeri markaların en bilinen modelleri drop-on-demand sınıfındadır. Bu sınıfta bir mürekkep damlacığı ağızlıktan sadece ona ihtiyaç duyulduğunda akıtılır. Diğer sınıf yazıcı larda ise tersine, devamlı bir damla akışı oluşur ve mürekkep gerekmediği zamanlarda rezervuara yönlendirilir. Bu tür baskıda yüksek kalite çıktı almakla birlikte, tahmin edilebileceği gibi maliyet drop-on-demand yazıcıdan daha fazladır. Doğru yanıt A’dır.

Geleneksel fotoğraf sisteminde kullanılan karanlık odanın yerini, sayısal fotoğrafçılıkta aydınlıkta yapılan çeşitli baskı yöntemleri almıştır. Bunlardan bazıları kaliteli son baskı, bazıları ise örnek baskı yapmada kullanılmaktadır. Mürekkep püskürtmeli (inkjet) ucuz modeller, termal yazıcılar, fotorealistik baskı sistemi, lazer yazıcılar fotoğrafik baskı yapmaktan daha çok, örnek görüntü sağlamaya yönelik cihazlardır. RGB lazer tüplü fotoğraf baskı sisteminin özelliği ise, tıpkı agrandizörle fotoğraf kağıdı üstüne baskı yapılabilmesi gibi üç renk (kırmızı, yeşil, mavi) süzgecinden geçen lazer tüp yardımıyla fotoğraf kağıdına görüntü aktarılmasıdır. Zaman ve maliyeti minimum düzeye indiren bu sistem, klasik agrandizör sisteminin netlik kalitesinin üstüne çıkmıştır. 500 dpi, 36 bit renkli baskının alındığı bu yöntemde geleneksel ıslak sistemin kullanımını bırakmak istemeyen ve bu alanda yatırım yapmış fotoğraf labarotuarlarının bu sistemin minilab adı verilen film-kağıt banyo ve baskı makinelerinde de kullanılmaya başlayan lazer sistemiyle büyük boy fotoğraf baskılarının yanı sıra amatöre yönelik küçük baskıları da kabul edebilir duruma gelmişlerdir. Doğru yanıt E’dir.

Fotoğrafın sayısallaşması ile karşılaştığımız yeniliklerden birisi de sayısal negatif olarak tanımlayabileceğimiz “Raw” dosyalarıdır. Kısaca “Raw,” sayısal fotoğraf makinelerinde kullanılan, görüntünün en az düzeyde işlenmiş ve az oranda sıkıştırılmış hâli olarak tanımlanabilir. Dolayısıyla veri kaybını en aza indirgeyen dosya formatlarından biridir. Raw formatının en büyük avantajı; pozlama, kontraslık, renk doygunluğu, beyaz dengesi gibi önemli ayarları, sonradan kayıpsız bir şekilde değiştirebilme şansını yaratmasıdır. Daha çok amatör fotoğrafçılar tarafından kullanılan, jpeg formatı ise tamamıyla sıkıştırılmış ve fotoğraf makinesi tarafından işlenmiş kolay kullanımlı bir formattır. Bu dosya türü de fotoğraf çekildikten sonra temel ayarların değiştirilmesine olanak sağlar. Fakat bu değişimler veri kaybını ortaya çıkartır. Diğer seçenekler Raw format özelliği değildir. Doğru yanıt B’dir.