SAYISAL FOTOĞRAF MAKİNELERİ - Deneme Sınavı - 15

Kolay taşınabilen ama hiç de ucuz olmayan gelişmiş küçük boyutlu fotoğraf makineleri, fotoğraf çekerken dikkat çekmek istemeyen profesyonel ya da ileri amatör fotoğrafçılar tarafından kullanılır. Büyük refleks fotoğraf makineleri ve onların önlerinde yer alan iri objektifler; fotoğrafı çekilen kişilerde korku, tedirginlik ya da çekingenlik gibi olumsuz duygular yaratabilmektedir. Ayrıca refleks fotoğraf makinelerinin basın tarafından da kullanılıyor oluşu, bu tür fotoğraf makinelerine karşı duyulan tepkinin dozunu arttırmaktadır. Böyle tepkilerle karşılaşmak istemeyen ama tıpkı bir refleks fotoğraf makinesinde olduğu gibi her türlü kontrol mekanizması üzerinde söz sahibi olmak isteyen ciddi fotoğrafçılar tarafından tercih edilen gelişmiş küçük boyutlu fotoğraf makineleri, son yıllarda yoğun ilgi görmektedir. Yine de nitelikli bir objektif ve iyi bir algılayıcının dayanıklı bir gövde içinde yer alması, o modelin başarısı için yeterli olmamaktadır. Çünkü ciddi fotoğrafçılar, iyi bir görüntü kalitesi kadar hıza ve az ışıklı ortamlardaki performansa da önem vermektedir. Ayrıca gelişmiş küçük boyutlu fotoğraf makinelerinin ergonomik olarak da beklenen özellikleri karşılama zorunluluğu bulunmaktadır. Bu nedenle gelişmiş küçük boyutlu fotoğraf makineleri ele daha iyi oturmaları için basit küçük boyutlu modellere göre biraz daha kalın, biraz daha büyük ve biraz daha ağırdır. Cebe rahatlıkla girebilecek kadar küçük değildir. Öte yandan, bu tür fotoğraf makinelerini tercih eden kullanıcıların “saf fotoğrafçı” olmaları, ürünün video özellikleri ile fazla ilgilenmemeleri gibi bir sonuç da doğurmaktadır.

Elektronik Bakaçlı (EVF) Fotoğraf Makineleri: Küçük boyutlu sayısal fotoğraf makinelerinden daha büyük yapıda ve tıpkı video kameralar gibi elektronik bir bakaca sahip olan EVF (electronic viewfinder - elektronik bakaçlı) modeller “her durum için tek bir fotoğraf makinesi” taşımak isteyen fotoğrafçılar için çok uygun bir sınıfıı oluşturur. Üzerlerindeki geniş aralıklı zoom objektişeri nedeniyle “superzoom”, “ultrazoom” ya da “megazoom” adlarıyla da anılan bu sınıftaki fotoğraf makineleri ergonomik gövdeleri ile SLR görünümündedirler. Bu nedenle A.B.D’de “SLR-like” (“SLR’ye benzer”) adıyla anılır. Küçük boyutlu modeller ile SLR modeller arasında bir köprü olduklarını düşünenler ise bu modellere “bridge” (köprü) adını vermişlerdir. Bazı modellerde 6 kat (6x) olan zoom aralığı, üst düzey modellerde 36 kata (36x) kadar çıkmaktadır.

Sayısal değişebilir objektifli aynalı fotoğraf makinelerinde kullanılan objektifler simetrik yapıdadır. Faz algılayan otomatik netleme sistemini kullanamazlar. Doğru cevap D' dir.

4/3 (Four Thirds) Sisteminde bayonet çap› 6 mm daha küçüktür (50 mm yerine 44 mm). Doğru cevap D' dir.

Elektronik bakaçlı modeller, görünüm olarak büyük DSLR modellere benzeseler de aslında küçük boyutlu fotoğraf makineleri ile aynı mantıkta çalışır: küçük bir algılayıcı, bunun önünde bütünleşik yapıda geniş aralıklı bir zoom objektif ve bütünleşik bir şaş. Ama tasarım ve ergonomi bakımından DSLR modellere benzedikleri için onları DSLR modellerle karşılaştırmak, aradaki farkları daha iyi anlamamızı sağlar. En belirgin fark, optik bir bakaç sisteminin bulunmamasıdır. SLR modellerde objektiften giren ışığın gözümüze kadar ulaşmasını sağlayan ayna ve prizma yerine, küçük boyutlu (ama çoğu kez yüksek çözünürlüklü) bir elektronik ekran bulunmaktadır. Bu sayede daha hafif ve ucuz olmaları sağlanmıştır. DSLR ile diğer farklılıklarına gelince; klasik örtücü düzeneği yoktur, objektişerin geniş açıları biraz daha sınırlıdır, otomatik netleme (AF) hızları daha yavaştır ve el ile netlik yapmak zordur. Ayrıca daha küçük algılama yüzeyi ve geniş aralıklı zoom objektifin azalan performansı nedeniyle görüntü kaliteleri de belirgin bir şekilde daha aşağıdadır. Öte yandan daha hafiftirler, daha kolay kullanılırlar, daha ucuzdurlar ve video çekimi de yapabilmektedir. Değişmeyen objektişeri bir olumsuzluk gibi görülse de, aslında çok geniş bir aralığı kapsadıklarından değişmeye ihtiyaçları da yoktur. Ayrıca, objektifin değişmemesi sayesinde algılayıcının temiz kalması da sağlanmış olur (değişebilir objektişi makinelerin en büyük sorunu, objektif değişimi sırasında içeri giren tozların algılayıcıya yapışarak görüntü kalitesini aşağıya çekmesidir) Dahası, objektifin önüne eklenebilen “geniş açı ve tele konvertörler” sayesinde daha da geniş bir kullanım aralığı sağlanabilir.

DSLR fotoğraf makinesinin algılayıcısının üzerinde yerleşik olan maksimum piksel sayısı,  yatay satırda 5616 adet, dikey satırda ise 3744 adettir. Bu sayıların çarpımı, bize 21 milyon rakamını verir. Doğru cevap D şıkkıdır.

35 mm DSLR fotoğraf makinelerinde iki türlü görüntü dosyalama biçimi vardır.

Bunlar;

dosyalama türleridir. Doğru cevap A şıkkıdır.

Raw (Ham) dosyalama genellikle profesyonel fotoğrafçılar tarafından tercih edilen, sayısal negatif olarak da nitelendirilen bir dosyalama türüdür. Raw belgelerin görüntü çözünürlüğü ve derinliği “Jpeg” belgelere nazaran daha yüksektir. Dosya boyutları büyüktür. Bu belgeler ancak Photoshop ya da PhaseOne-Capture One gibi fotoğraf işleme yazılımları ile açılabilir.

Doğru cevap C şıkkıdır.

Sony’nin NEX adını verdiği sistem, odak çarpanı 1.5 olan 23,5x15,7 mm boyutlarında (APS-C) bir algılayıcı kullanmaktadır. Doğru cevap C' dir.

Jpeg - Joint Photographic Experts Group (.jpg ya da .jpeg) Dosyalama Jpeg görüntü formatı sıkıştırılmış dosyalama türüdür. Raw dosyaya göre çok daha düşük veri dosyası büyüklüğüne sahiptir. Buna karşın renk derinliği, ton kontrastı ve parlaklık değerlerini kayıt edebilme kapasitesi sınırlıdır. Çoğu üretici firma, fotoğraf makinesi menülerinde “Jpeg” dosyalamaya yönelik olarak yüksek kapasiteden düşüğe doğru seçenek sunar. Jpeg format sıklıkla web ortamında görüntü paylaşımında ya da interaktif medyada fotoğraf kullanımında sıklıkla tercih edilen bir dosyalama türüdür.  Doğru cevap D şıkkıdır.

Sony NEX sisteminde APS-C boyutunda algılayıcılar kullanılıyor ve odak çarpanı 1,5 olduğundan doğru cevap B' dir.

NX sisteminin olumsuz yönleri arasında peşpeşe çekim hızının düşüklüğü ile otomatik netleme hızının düşüklüğü yer almaktadır. Doğru cevap D' dir.

Objektif; ışığı görüntünün oluşacağı duyarlı yüzeye bol miktarda, ancak keskinli- ğini kaybetmeden ulaştırmaya yarayan ve görüntü oluşumunu sağlayacak şekilde tasarlanmış mercek gruplarından oluşmuş optik sistemdir. Değiştirilebilir olmaları sayesinde, balık gözü, süper geniş açı, standart geniş açı, normal, standart tele, süper tele, zoom objektif, makro, perspektif kontrollü gibi değişken odak uzaklıkları ve özelliklere sahip seçenekleri ile farklı görüş açılarına sahip fotoğraflar elde etme olanağını sunar. Doğru cevap E şıkkıdır.

Paralaks hatası objektiften bağımsız gören “ayrı bakaç” sisteminin neden olduğu bir çerçeveleme hatasıdır. Doğru cevap C' dir.

Objektifler film düzlemi üzerinde dairesel bir alanı aydınlatır. Işık geçirgenliği, ışığın kayba uğramadan bu alanı aydınlatabilmesini ifade eder. Doğru cevap A şıkkıdır.

GXR sisteminin olumsuz yönleri çok azdır. İlk akla gelen olumsuzluk her bir objektif modülünün fiyatının benzer sistemlere göre biraz daha yüksek olmasıdır.

Diyafram, algılayıcı üzerine düşmesi gereken ışık yoğunluğunu düzenlemeye yarayan bir unsurdur. Tıpkı insan gözünde yer alan iris gibi çalışır. Yani, az ışıklı ortamlarda çok açılması, çok ışıklı ortamlarda kısılması beklenir. Ortam ışığının yoğunluğuna bağlı olarak, algılayıcı üzerine düşmesi gereken en uygun ışık değerini belirler. Bir diğer işlevi de görüntünün net alan derinliği kontrolünü sağlamasıdır. Doğru cevap B şıkkıdır.

Bakış açısı;  Çıplak gözle izlenen konunun, objektif tarafından görüntü düzlemi üzerine aktarılabilen kısmını ifade eder. Odak uzaklığı küçüldükçe, bakışaçısı büyür, odak uzaklığı büyüdükçe bakışaçısı küçülür. Doğru cevap C şıkkıdır.

Odak uzaklığı: Objektifin optik merkezinden (düğüm noktası ya da nodal point) görüntü düzlemine olan mesafenin milimetre cinsinden ifadesidir.  Kısa odak uzaklıklı objektifler geniş açı, uzun odak uzaklıklı objektifler tele objektif olarak isimlendirilir. Standart ya da Normal objektif olarak adlandırılan optiklerin odak uzaklığını, algılayıcı yüzeyinin köşegen uzunluğu belirler.

Doğru cevap A şıkkıdır.

Film kullanılan dönemde yalnızca Leica ve Pentax firmalarının modellerinden tanıdığımız değişebilir objektifli aynasız fotoğraf makineleri (yaygın olarak bilinen adlarıyla “telemetreli fotoğraf makineleri”) sayısal sisteme de ilk kez yine Leica tarafından üretilen M8 modeliyle uyarlanmıştı.