SANAYİ EKONOMİSİ

Salop, Hotelling’in çizgisini almış ve çizginin uç noktalarının olmadığını göstermek amacıyla çizgiyi sonsuzluğa uzatmıştır. Böylece Hotelling modelindeki denge noktası olmama, yani çözümsüzlük ihtimalini ortadan kaldırmıştır. Salop, firmaların birbirlerinden eşit uzaklıkta yerleşmiş olduklarını varsayarak, analize başlamakta ve her bir firmanın fiyatı nasıl belirleyeceğini sorgulamaktadır. Salop modelinde simetrik denge, firmaların nerede yerleştiklerine ve fiyatlarını nasıl belirlediklerine göre değişir. Simetrik dengede diğer bütün değişkenler sabitken her bir firma kendine rakip diğer firmalardan mümkün olduğunca uzakta yerleşmek ister. Çünkü firma diğer firmalardan ne kadar uzağa yerleşirse etrafında yerleşmiş olan tüketiciler üzerinde o kadar fazla piyasa gücüne sahip olacaktır. Firmaların birbirinden mümkün olduğunca uzakta bir noktada yerleşme gayretlerinin tabii bir sonucu olarak firmalar birbirlerinden tamamıyla eşit uzaklıkta yerleşmiş olurlar. Yine masrafsız taşınma becerisi, asimetrik bilgiye sahip firmaların da belirli bir zaman geçtikten sonra burada belirtilen nihai denge yerleşim noktasına ulaşmasını sağlayacaktır.

Firmaların yüksek fiyat isteklerini uygulayabildikleri bölge, firmaların müşterileri için rekabet etmek zorunda kalmadıkları bölgedir. Bu bölgelerde her bir firma kendi sınırları içinde monopolcü güce sahiptir ve bu gücü kâr maksimizasyonu için kullanır. Fakat firma fiyat düşürdükçe daha geniş bir coğrafik alana yani daha büyük bir tüketici grubuna, satış yapma fırsatı elde eder. Bu durumda firmaların potansiyel müşterilerinin yaşadığı bölgeler çakışmakta ve firmalar arası rekabet başlamaktadır. Bu bir çeşit dirsekli talep modelidir. Daha önce de değindiğimiz bu modele göre, bir firma sattığı ürünün fiyatını arttırdığında rakip firmalar bir reaksiyon göstermemekte ve dolayısıyla ciddi pazar payı ve gelir kaybı yaşamaktadır. Fakat aynı firma sattığı ürünün fiyatını düşürdüğünde rakipleri de aynı davranış ile karşılık vermekte ve yine ciddi gelir kaybı yaşamaktadır. Fakat fiyat düşürme kararı alan firma rakiplerinin maliyet fonksiyonlarını bilmemesi sebebiyle bir belirsizlik içinde kalabilir. Eğer rakip firmalar yüksek maliyetlere katlanmak zorunda kalıyorlarsa fiyat rekabetine girişemeyecekler ve sonunda fiyat kıran firma kârlılık elde edecektir. Bu sebeple dirsekli talep modelindeki sonuçlar ile yer seçimi modelindeki tüketicilerin karşı karşıya kaldıkları dirsekli talebin sonuçları ciddi benzerlikler taşımaktadır.

Statik analizde dönem için bir fiyatın belirlendiği ve dönem boyunca fiyatta bir değişikliğin yapılmadığı durum statik modeldir ki en basit hâli tek dönemlik zaman diliminde firmalar arasında yaşanan etkileşimdir. Firmalar birbirleri ile yalnızca bir defa karşılaşmakta ve belirlenen tek dönemlik zamanın sonunda ortadan kaybolmaktadırlar. Burada dönem içinde gözlemlenen diğer firmaların davranışları o firmalar hakkında bilgi veya fikir verse de gelecek olmadığı için sonradan dışa yansıyan bu bilgi bir değer taşımamaktadır. Bu sebeple geleceği görme sorunu olan bu firmalar kendi sahip oldukları özel bilgiler ve rakipleri hakkındaki tahminleri doğrultusunda kârlarını maksimize edeceklerdir.

Asimetrik bilgi, örneğin bir ticari mübadelede, taraflardan birinin ticarete konu olan mal veya hizmet hakkında diğerine göre daha güvenilir, doğru veya ayrıntılı bilgiye sahip olması durumudur. Doğru cevap A'dır.

Kötü seçim piyasadaki taraflardan birinin malların türünü ya da kalitesini gözleyemediği durumlarla ilişkilidir. Doğru cevap B'dir.

Ahlaki Tehlike, piyasada faaliyette bulunan taraflardan biri sözleşme gereği yükümlülüklerini yerine getirirken yeterince özen göstermemesi durumudur. Doğru cevap C'dir.

Tam sigorta kapsamındaki bir grup, gerçek bir biçimde sınırlı bilgiye sahip sigorta şirketi tarafından gözlenemediği zaman, sigorta satın aldıktan sonra davranışlarını değiştirebilir, işte bu ahlaki tehlike problemine yol açar. Doğru cevap D'dir.

Asimetrik bilgi, bir ticari mübadelede, taraflardan birinin ticarete konu olan mal veya hizmet hakkında diğerine göre daha güvenilir, doğru veya ayrıntılı bilgiye sahip olması durumudur. Çözüm B şıkkıdır.

Kötü seçim terimi ilk kez sigorta endüstrisinde riskli ve az riskli alanlarda sigorta talebindeki farklılıktan oluşan problemleri tanımlamak için kullanılmıştır. Doğru cevap C şıkkıdır.

Asimetrik bilgi içeren piyasalarda karşılaşılan problem olan ahlaki tehlike piyasada bir tarafın hareketleri öteki tarafça gözlenemediği durumlarla ilişkilidir. Bu nedenle bazen gizli hareket problemi olarak da isimlendirilir. Piyasada faaliyette bulunan taraflardan birinin sözleşme gereği yükümlülüklerini yerine getirirken yeterince özen göstermemesi durumudur. Doğru cevap A şıkkıdır.

Limon piyasası düşük kalitedeki kullanılmış arabalar için bu arabaların piyasasını ekonomik olarak derinlemesine ilk inceleyen ABD li iktisatçı George Akerlof’tur. Ürün kalitesi konusunda satıcı alıcıya oranla daha fazla bilgiye sahipse Limon piyasası oluşur ve bu piyasada düşük kaliteli mallar yüksek kalitedeki malları piyasadan kovar. Doğru cevap E şıkkıdır.

Malın fiyatı= 22TL, Ulaşım Maliyeti= 50*0,30=15TL toplam 22+15=37TL

Doğru cevap C şıkkıdır.

Piyasa sinyali modeli ilk kez Michael Spence tarafından 1973’te geliştirildi. Spence bazı
piyasalarda satıcıların alıcılara ürünün kalitesi konusunda bilgi taşıyan sinyaller gönderdiğini ortaya koymuştur. Doğru cevap A şıkkıdır.

Ortalama, 0 ≤ b ≤ 1 için W = (1-b) m1+ b m2

W=(1-0,30)300+0,30*100=240 Doğru cevap C şıkkıdır.

Kişiler kendi yetenek ve becerilerini bilir ancak onları istihdam etmeyi ya da onlara iş gördürmeyi düşünen firmalar ya da bireyler bunu önceden bilemezler. Aldatma modeli olarak isimlendirilen bu modele göre; işçilerin çaba düzeylerini gözlemek ya maliyetlidir ya da olanaksızdır. Doğru cevap E'dir.

Piyasa sinyali modeli ilk kez Michael Spence tarafından 1973’te geliştirildi. Spence bazı piyasalarda satıcıların alıcılara ürünün kalitesi konusunda bilgi taşıyan sinyaller gönderdiğini ortaya koymuştur. Doğru cevap A'dır.

Ürün kalitesi konusunda satıcı alıcıya oranla daha fazla bilgiye sahipse Limon piyasası oluşur ve bu piyasada düşük kaliteli mallar yüksek kalitedeki malları piyasadan kovar. Doğru cevap B'dir.

Statik analizde dönem için bir fiyatın belirlendiği ve dönem boyunca fiyatta bir değişikliğin yapılmadığı durum statik modeldir ki en basit hâli tek dönemlik zaman diliminde firmalar arasında yaşanan etkileşimdir. Doğru cevap C'dir.

Kötü seçim piyasadaki taraflardan birinin malların türünü ya da kalitesini gözleyemediği durumlarla ilişkilidir. Doğru cevap D'dir.

Emek piyasası rekabetçi piyasa olduğunda, çalışmak isteyen herkes, kendi marjinal ürününe eşit ücret üzerinden iş bulabilir. Doğru cevap E'dir.