SANAYİ EKONOMİSİ - Deneme Sınavı - 5

Hesap verebilirlik, kesin yetkilere sahip olmayan düzenleyici kurumlar demokratik kurumlar tarafından kontrol edildiğinden kamu desteğini hak ettiklerini iddia ederler

Özel çıkar teorilerinin ilki özellikle siyaset bilimciler tarafından geliştirilen "ele geçirme teorisi"dir.

Özel çıkar teorilerinin ilki özellikle siyaset bilimciler tarafından geliştirilen ele geçirme teorisidir. Teori regülasyonun zamanla endüstrinin çıkarına hizmet eder hâle geleceğini varsaymaktadır. Teoriye göre zamanla diğer politik meselelerin daha öncelikli hâle gelmesi, yasa yapıcıların düzenleyici kurumlar üzerindeki denetimini azaltacaktır.

Eşit Olmayan Pazarlık Gücünün amacı: Piyasanın sağlamakta başarısız olduğu hassas çıkarları korumaktır

Dışsallık “iyi bir regülasyon” için gerekli özellikler arasında yer almaz.

Göreli rekabet yönteminde düzenleyici kurum, farklı bölgelerde hizmet veren firmaların maliyet ve performans bilgilerini karşılaştırmaktadır

Uygulanacak regülasyonların ihtiyaca yönelik ya da uygulamaya değer olup olmadığı yönündeki sorularına cevap aranırken birden fazla argümanın değerlendirilmesi gereklidir. Bu argümanlar aşağıdaki şekilde sıralanabilir:

• Uygulanacak faaliyet veya rejim yasama organı tarafından destekleniyor mu?

• Uygun bir sorumluluk planı var mı?

• Süreç adil, ulaşılabilir ve açık mı?

• Düzenleyici kurum yeterince uzmanlığa sahip mi?

• Uygulanacak faaliyet veya rejim etkin mi?

Bu gibi durumlarda yani uygulamaya konulan iktisadi regülasyonların ortaya çıkardığı olumsuz koşullar deregülasyon adı verilen karşıt bir uygulama ile telafi edilebilir. Ancak böyle bir uygulama, kuralları tamamen ortadan kaldırma, her şeyi kendi haline bırakma anlamına kesinlikle gelmemektedir.

Elbette ki toplum deregülasyondan fayda sağlasa bile burada bahsedildiği gibi taşrada yaşayan bazı tüketicilerin bu düzenlemelerden kaybedebileceği de unutulmamalıdır.

Özel çıkar teorileri, regülasyonları çıkar gruplarının davranışları üzerinden açıklamaya çalışmaktadır.

Özel çıkar teorilerinin ilki özellikle siyaset bilimciler tarafından geliştirilen ele geçirme teorisidir.

Regülasyon için İktisadi Gerekçeler:
• Monopol ve Doğal Monopol
• Beklenmeyen Kârlar
• Dışsallıklar
• Eksik Bilgi
• Hizmetlerin Sürekliliği ve Ulaşılabilirliği
• Rekabetçi Olmayan Davranışlar ve Yıkıcı Fiyatlama Stratejisi
• Kamusal Mallar ve Ahlaki Tehlike
• Eşit Olmayan Pazarlık Gücü
• Kıtlık ve Tayınlama
• Rasyonelleştirme ve Koordinasyon
• Planlama

Dışsallık: Ekonomik birimlerin üretim veya tüketim kararlarında diğer ekonomik birimleri olumlu veya olumsuz etkilemesi sırasıyla pozitif ve negatif dışsallık olarak tanımlanmaktadır.

Rasyonelleştirme ve Koordinasyon - Piyasada üretim etkinliğini sağlamak Üretimi standart hale getirmek

Fiyat regülasyonunda devlet, firmaların uygulaması gereken belirli bir fiyat veya belirli bir fiyatın alt ve üst sınırlarını beyan ettiği bir fiyat aralığı belirleyebilir. Eğer devlet, monopolün mal veya hizmet için fiyatı çok yüksek belirlediğine inanıyorsa, fiyat regülasyonu ile maksimum fiyatı belirleyerek bu durumu engelleyebilir ve bu sayede toplum refahını arttırabilir. Fiyat regülasyonu, düzenleyici kurumun kârı sınırlandırması hususundaki hedefine ulaşmak için bir araç olarak görülebilir. Düzenleyici kurum genellikle fiyatı, firmanın normal getiri oranı elde edeceği şekilde belirlemektedir. Ancak kamu hizmetlerinin düzenlenmesinde araç olarak kullanılan bu uygulama, kârı belirleyen faktörlerden yalnızca bir tanesi olduğundan, bu uygulamayla düzenleyici kurumun hedeflediği normal getiri oranına ulaşmak çok da kolay olmayacaktır. Yeni maliyet ve talep koşullarına cevap olarak değişen fiyatlardaki düzenleyici gecikme nedeniyle firmanın, çok yüksek ya da çok düşük getiri elde etmesine de neden olunabilmektedir. Örneğin; regüle edilen firmanın, fiyat ayarlamalarını yavaş yapması durumunda kamu kuruluşlarının normal getirinin altında getiri elde etmesine neden olmaktadır. Böyle bir sonuç 1970’lerde artan enerji ve girdi fiyatları ile birlikte yaşanan küresel enflasyonist süreç sonrasında ortaya çıkmıştı.

Öngörülemeyen enflasyonun etkilerini hesaba katarak firmanın fiyatlarını başlangıç fiyatlarının belli bir oranında değiştirmesine imkân sağlamaktadır.

Çift yönlü tarife uygulandığını gösterir. Tüketici artığını elde etmenin diğer bir yolu çift yönlü tarife uygulamaktır. Burada tüketiciler mal veya hizmetin satın alma hakkını elde edebilmek için önceden bir ödeme yapmaktadırlar. Bu ödemeyi yaptıktan sonra tüketilmek istenen her birim için yeni bir ödeme yapmak zorundadırlar. Dolayısıyla, doğru seçenek "E" şıkkıdır.

I,II ve IV. ifadeler doğru iken III. ifade yanlıştır. Çünkü Regülasyon kavramı yalnızca iktisatçıların kullandığı bir kavram değildir .İktisadi regülasyonun yanı sıra hukuki ,sosyal ve çevre konularında yapılan regülasyonlar da oldukça yaygındır. Doğru seçenek "D" şıkkıdır.

A,B,C ve E şıklarındaki ifadeler regülasyon için iktisadi gerekçeler iken, D şıkkında verilen insan hakları ifadesi regülasyon için sosyal gerekçelerdendir. Doğru seçenek "D" şıkkıdır.

doğal monopol durumunda rekabeti artırıcı düzenlemeler arzu edilen sonuçlar doğurmayabilir. Bu durumda rekabeti artırmak en düşük maliyete sahip doğal monopol yerine daha fazla firma tarafından topluma daha yüksek maliyetle ürün sunulmasına neden olabilir. Dolayısıyla, doğru seçenek "B" şıkkıdır.