SANAYİ EKONOMİSİ - Deneme Sınavı - 2

ÇİFT YÖNLÜ TARİFE
Tüketici artığını elde etmenin diğer bir yolu çift yönlü tarife uygulamaktır. Burada tüketiciler mal veya hizmetin satın alma hakkını elde edebilmek için önceden bir ödeme yapmaktadırlar. Bu ödemeyi yaptıktan sonra tüketilmek istenen her birim için yeni bir ödeme yapmak zorundadırlar. Bunun klasik örneği eğlence merkezleridir. Buralarda giriş için bir ödeme yapılır, bunun dışında verilen hizmetlerin her biri içinde ayrı bir ödeme yapılır. Bir merkezin sahibi yüksek giriş ücreti alıp diğer hizmetler için düşük ücret uygulamakla, düşük giriş ücreti alıp eğlence merkezindeki hizmetlerden yararlanma fiyatını yüksek tutma arasında karar vermek zorundadır.
İki yönlü tarife pek çok örneğe uygulanabilir: Tenis ve golf kulüpleri (yıllık aidat ödersiniz bunun yanında sahaları her kullandığınızda yine bir ödeme yaparsınız). Telefon hizmetleri (Abonman ücreti yanında her telefon görüşmesi için ödeme yapmak durumundasınız). Gillette traş makinesi (Bu makineyi satın alırsanız sadece onunla kullanılabilen jiletleri almak zorundasınız). Polaroid fotoğraf makinesi (Makine için ödeme yaparsınız ve bununla kullanılabilen filmi almak zorunda kalırsınız).

Zamanlar arası fiyat farklılaştırmasına diğer bir örnek olarak film satışları gösterilebilir. Film ilk oynadığı yıl yüksek bir fiyattan satılırken üzerinden bir yıl geçtikten sonra daha düşük bir fiyattan satılmaktadır. Yine batı ülkelerinde yayınevlerinin çok sık uyguladıkları bir strateji de; kitabın ilk baskısının iyi kalitede yapılarak yüksek fiyattan satılması, daha sonra kalitesi düşürülerek daha düşük fiyattan satılması zamanlar arası fiyat farklılaştırmasına güzel bir örnek oluşturur.

Hem Paket Dahilinde Hem de Ayrı Ayrı Satış Stratejisi (Karma Bundling)
Şimdiye kadar firmanın iki seçeneğinin bulunduğunu varsaydık; Malları ayrı ayrı ya da birlikte satmak. Ancak üçüncü bir seçenek de malların ayrı ayrı satılabileceği gibi aynı anda paket hâlinde de satılabileceğidir. Paket hâlindeki satışlarda fiyat ayrı satışlardaki fiyatların toplamının altındadır. Karma bundling, talepler arasında zayıf negatif ilişki bulunduğunda ve marjinal üretim maliyetleri yüksek olduğunda genellikle ideal bir stratejidir.

Bağlı satışların (tying) diğer kullanım alanları da vardır. Bunlardan en önemlisi tüketicinin markaya olan güvenini korumak, firmanın itibarı ve müşterisi ile iyi ilişkilerin devamını sağlamaktır. Bu nedenle isimlerini kullanma hakkı veren firmalar (franchiser), acentelerinin kendi girdilerini kullanmalarını isterler. Örneğin, Mobil petrol istasyonlarında sadece mobil yağı satılmasını istemektedir.

Fiyatlama firmalar için alınması gereken önemli bir karardır. Ancak piyasa gücü olan firmaların çoğunun alması gerekli diğer bir önemli karar ise ne kadar reklam yapılacağıdır. Reklam bilginin tam ya da serbest olmadığı bir ortam içindir. Tam rekabetçi piyasadaki firmalar için reklam gerekmemektedir.
Çünkü tanımdan da anlaşılacağı üzere; tam bilginin bulunduğu ve piyasa fiyatının veri olduğu tam rekabet piyasasında üretici piyasa fiyatından istediği kadar mal satabilmektedir. Bu yüzden bir buğday veya mısır üreticisinin reklam yapmalarına hiç rastlanmaz.

Üretim faktörlerini istihdam ederek, hanehalklarına, diğer firmalara ya da devlete satılacak olan mal ve hizmetleri üreten birime firma adı verilmektedir. Doğru cevap A'dır.

Kâr; malların satışından elde edilen gelirle, sermayenin fırsat maliyetini de içeren girdilerin değeri arasındaki fark. Bu nedenle pozitif kârlar ekonomik ya da normalüstü kârlılığı; sıfır kâr ise normal kârlılığı ifade eder. Kâr (π) sembolü ile gösterilir. Doğru cevap A'dır.

Marjinal maliyet (MC): Üretimi bir birim arttırmaktan dolayı toplam maliyette ortaya çıkan
ek artıştır. Doğru cevap C'dir.

Joseph Schumpeter’e göre yanlış kaynak kullanımının yol açtığı statik etkinsizliğin nisbi önemi, yenilikten kaynaklanan (yeni teknoloji, yeni mallar, yeni organizasyon) rekabetten daha düşüktür. Bu açıdan detaylar incelendiğinde, terazi serbest rekabetçi küçük firmalardan daha çok büyükler tarafında ağır basmaktadır. Schumpeter, öncelikle monopol gücünün gözde çok büyütüldüğünü ileri sürmektedir. Teknik değişme o kadar hızlıdır ki yaratıcı kıyım monopol durumunu çok zaman bozabilmekte veya en azından tehdit etmektedir. Doğru cevap B'dir.

Yoğunlaşma, ekonomik kaynak ve faaliyetler toplamının büyük bir yüzdesinin, bu toplama sahip olan veya kontrol eden birimlerin küçük bir yüzdesi veya birkaç tanesi tarafından kontrol edilmesi veya sahiplenilmesidir. Doğru cevap B'dir.

Bain “Barriers to New Competition” adlı kitabında yüksek kârlılığın sadece yüksek yoğunlaşma ile bağdaştırılmaması gerektiğini savunmuş ve yüksek kârların endüstri içindeki firmaların giriş engelleri ile korunabildiği ölçüde ortaya çıktığını ileri sürmüştür. Doğru cevap A'dır.

Araştırma-Geliştirme (AR-GE) oldukça geniş bir kavram olup firmalarda verimliliği arttıran önemli faktörlerin başında yer almaktadır. AR-GE bilimsel araştırma, ürün geliştirme, üretim tekniklerinde yenileşme ve yönetimin gelişmesi gibi temel unsurları kapsamaktadır. AR-GE faaliyetleri ya spesifik bir şekilde laboratuvarlarda yürütülmekte, ya da üretim sürecinde yaparak öğrenme (learning by doing) yöntemiyle gerçekleşmektedir. Doğru cevap C'dir.

Üçüncü tür AR-GE ise taklittir, (imitation). Burada yeniliğin başkaları tarafından kopya edilmesi süreci gözlemlenir. Taklit bir piyasada yavaş veya çok hızlı gerçekleşebilir. Taklit yenilik yapmaktan daha kolay ve güvenilir bir faaliyettir. Doğru cevap D'dir.

Firmaların değişik faaliyet içeriklerine göre ISO-9000 serisi standartlar beş grup altında sistem ve belgelendirmeyi öngörmektedir. Bu gruplar;

ISO 9001: Tasarım/Geliştirme, Üretim, Tesis ve Hizmette Kalite Güvencesi modelidir.

ISO 9002: Üretim ve tesiste kalite güvencesi modelidir.

ISO 9003: Son Muayene ve Deneyler için Kalite güvencesi modelidir. Bu ürünün

müşteri isteklerine uygunluğunu sadece son kontrol ve testlerle gösteren firmalara

yöneliktir.

ISO 9004: Kalite yönetimi; arzulanan standartları gerçekleştirmek ve ürün veya

hizmetin kalitesini etkileyen faktörleri kontrol altında tutmak için organizasyonu

tanımlar.

ISO 9005: Kalite ile ilgili temel terimleri ve tanımları içeren sözlüktür. Doğru cevap A'dır.

Serbest piyasa ekonomisi:
Kaynak dağılımını etkileyen kararların önemli bir kısmının bireysel hane halkları ve kamu dışında yer alan özel firmalar tarafından alındığı ekonomiler. Doğru cevap C'dir.

Firma: Üretim faktörlerini istihdam ederek, hanehalklarına, diğer firmalara ya da devlete satılacak olan mal ve hizmetleri üreten birim. Doğru cevap A'dır.

Konglomer: Bir firmanın varlıklarının ya da kontrol gücü sağlayan hisse payının başka bir firma tarafından satın alınmasıdır. Doğru cevap D'dir.

Marjinal maliyet (MC): Üretimi bir birim arttırmaktan dolayı toplam maliyette ortaya çıkan ek artış. Doğru cevap E'dir.

Konjonktürel dalgalanmalar: Ekonomik faaliyet düzeyinde uzun dönemde ortaya çıkan az çok düzenli dalgalanmalar. Doğru cevap B'dir.

Antitröst yasalar: Firmaların tekelci güç kazanmalarını ve uygulamalarını engellemeye çalışan yasalar. Doğru cevap B'dir.