SANAYİ EKONOMİSİ - Deneme Sınavı - 10

Ekonomistler tarafından kabul gören bir diğer ölçüt olan Entropi İndeksinde endüstrideki firmaların piyasa paylarının tersinin logaritması ağırlık olarak kullanılmaktadır.

Yoğunlaşma rekabet ilişkisinde, girişim ekonomisinde rekabetin niteliğini belirleyen yoğunlaşma, ekonominin tümü için elde edilen yoğunlaşma oranı değildir. Rekabetin niteliğini belirleyen yoğunlaşma oranı girişim ekonomisini oluşturan bireysel piyasaların ve endüstrilerin her biri için ayrı ayrı hesap edilen yoğunlaşma oranıdır.

Endüstri içindeki yoğunlaşmanın hesaplanmasında oligopolistik bağımlılığın bilinmesi ve derecelendirilmesi gerekmektedir. Oligopolistik bağımlılık ise endüstri içindeki firmalardan bir tanesi satış hacmini az bir oranda arttırdığında, bu artışın diğerlerinin satış hacminde fark edilebilir bir azalmaya neden olduğu durumda ortaya çıkar.

Yoğunlaşmanın zaman içindeki değişim oranı ve değişim yönü ile ilgili üç değişik hipotez ileri sürülmüştür. Williard P. Mueller’in ileri sürdüğü hipoteze göre yoğunlaşma devrevi hareketlerle gelişmektedir. Bu durum düzenli tekrarlar gerektirmektedir.

Yoğunlaşmadaki artışı engelleyen yani yoğunlaşmanın azalmasına sebep olan güçlerin başında ekonominin bütününde ve bireysel piyasalardaki büyüme gelmektedir. Diğer seçenekler yoğunlaşmayı arttırıcı güçler arasında yer almaktadır.

Yukarıda (I-II-III) sıralanan unsurların tamamı firmalar açısından büyüme ve piyasaya hâkim olma adına sahip olunması gereken avantajlardır.

Endüstrideki firma sayısı yapıyı belirlemede en önemli etkendir. Firma sayısına göre endüstrinin yapısı (monopol / oligopol / rekabetçi) ortaya çıkmaktadır.

Ölçek ekonomileri genelde etkinlik ve firma ölçekleri arasındaki ilişkiyi açıklamada kullanılan yöntemlerden biri olmakla birlikte endüstri yapısı hakkında bilgi edinmeye de yardımcı olmaktadır.

Yoğunlaşma indeksleri altı tanedir ve bunlar;

Bütün yoğunlaşma ölçütleri arasında en eski ve özellikle ampi­ri­k çalışmalarda en yaygın olarak kullanılan N-firma yoğunlaşma indeksidir.

Ekonomik kaynak ve faaliyetler toplamının büyük bir yüzdesinin, bu toplama sahip olan birimlerin küçük bir yüzdesi tarafından kontrol edilmesine yoğunlaşma denir.

Yoğunlaşmayı artırıcı güçler arasında aşağıdakiler sıralanır. Bunlar;

Endüstri içindeki bir ya da birkaç firmayı koruyan önemli giriş engelleri genellikle firmaların sahip oldukları üç kurumsal avantajdan kaynaklanmaktadır. Bu avantajlar şunlardır:

Yoğunlaşmayı azaltıcı güçler şöyle sıralanır.

Bir ölçüt olarak N-firma yoğunlaşma indeksi, bir sanayideki tüm firmaları dikkate almamakta sadece en büyük firmaların nispi büyüklükleri üzerinde durmakta ve büyük firmalarla endüstrinin geriye kalan firmaları arasındaki ilişkiler konusunda pek bir şey söylememektedir.

Ölçeğe göre artan getiri durumunda Ortalama maliyet eğrisi artmaktadır.

Ölçeğe göre artan getiri durumunda Ortalama maliyet eğrisi yatay eksene paraleldir.

Sadece firma sayısına bakılarak yoğunlaşma seviyesi ile ilgili kesin bir çıkarım yapılamaz. Örneğin  101 firmadan oluşan bir endüstri düşünelim. Bu endüstri içinde firmalardan bir tanesi endüstri çıktısının %95’ini üretmektedir. Diğer firmalar ise kalan %5’lik çıktı payını üretmektedirler. Gerçekte bu endüstri her biri toplam çıktının %10’unu üreten 10 firmadan oluşan bir endüstriden çok daha yoğundur. Oysa birinci endüstrideki firmaların sayısı diğer endüstrideki firma sayısından yaklaşık on kat fazladır. O
hâlde sadece firma sayısına göre yapılan bir değerlendirme bizi yanıltabilmektedir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Ampirik kavramı, kuramsal bir temele dayanmayan, deney ve tecrübe ile anlaşılmış olan, bilgi ve bağıntıyı ifade eder.

Objektif: Tarafsız, bireyin kişisel görüşünden bağımsız olan, kesin, bilimsel, değişken olmayan, kanıtlanabilir, herkese göre aynı anlamına gelir