SANAT TARİHİ

Roma mimarlığına özgü bir diğer kamu binası, halkın günlük yaşamında önemli yer tutan hamamlardır. Hamamlar, sadece artan nüfusun temizlik gereksinimlerini karşılayan yapılar olmayıp insanların uyku, dinlenme, okuma, sohbet ve sportif faaliyetlerde bulundukları kompleks binalardı.

Roma sanatı, hiç kuşkusuz en dikkat çekici ve görkemli eserlerini mimarlık alanın-da vermiştir. Roma mimarlığı, Cumhuriyet Dönemi sonuna kadar büyük ölçüde Etrüsk ve Yunan geleneğine bağlı iken MS 1. yüzyıldan itibaren kendine özgü yeni bir mimarlık anlayışı gelişmiştir. Tasarımdan inşa tekniğine, yapısal elemanlardan süslemeye kadar mimarlık tarihindeki birçok ilk, bu dönemde ortaya çıkmıştır. Ro-malı mimarlar, geliştirdikleri yeni taşıyıcı sistemler ve inşa teknikleri sayesinde eski-sinden çok daha büyük ve gösterişli yapılar inşa etmiştir.

Roma heykeltıraşlığının en önemli başarılarından biri olarak kabul edilen portre büstler, Cumhuriyet Dönemi’nde ağırlık kazanmıştır. Kişisel özelliklerin tüm yalınlığıyla yansıtıldığı gerçekçi portre üslubu, toplumun tüm katmanları arasında kısa bir süre içinde rağbet görmüş, Roma heykel sanatının karakteristik özelliklerinden biri hâline gelmiştir.

Roma resim sanatı hakkındaki bilgilerimiz, ağırlıklı olarak duvar resimleri ve mozaiklerine dayanır. Duvar resimleri ve mozaiklerde betimlenen sahneler oldukça çeşitlidir. Mimari çevre, figürlü-figürsüz doğa manzaraları, natürmortlar, portreler, konusunu mitoloji ve günlük yaşamdan alan sahneler genellikle gerçekçi bir üslupta işlenmiştir. Diğer alanlarında olduğu gibi resimde de Yunan sanatının etkilerini takip edebilmek mümkündür. Figürler ve mitolojik sahnelerin büyük kısmı Yunan kaynaklıdır.

i-Mnesikles ii-Klasik Dönem

i- Kallikrates ii-Dor

Roma kentlerinin merkezini forum olarak adlandırılan ve çevresinde tapınak, bazilika, hamam, çeşme, zafer takı ve arşiv binaları gibi idari, dinî ve sosyal işlevli kamu binaların yer aldığı geniş meydanlar oluştururdu. Bunların içerisinde mimari gelişimini en iyi takip edebildiğimiz yapılar, tapınaklardır. Roma tapınak mimarlığının oluşumunda, Orta İtalya’nın köklü uygarlığı olan Etrüsk dinî mimarlığının payı büyüktür. Roma’da inşa edilmiş en erken tarihli tapınak olan Capitolium Tepesi’ndeki Jupiter Tapınağı’nda (MÖ 509), Veii, Sovana ve Volsinii gibi Etrüsk merkezlerindeki örnekler model alınmıştır. Bu tapınakların görünümü ve yapısal ögeleri ilk bakışta Yunan tapınaklarını hatırlatmakla birlikte, plan ve mekân düzeni açısından belirgin farklılıklar taşır. Yüksek bir podyum üzerinde yükselen Roma ve Etrüsk Tapınaklarının ön cephelerindeki basamaklarla çıkılırken Yunan Tapınakları dört yönde basamaklıdır.

Pelops ve Oinomas arasındaki yarış

i-Nike Heykeli ii-Helenistik

İmparatorluk Dönemi mimarları, Yunan ve Roma tapınak mimarlığına özgü planlar dışında, daha öncesinde var olmayan yeni plan şemaları da geliştirilmişlerdir. Bunlardan hiç kuşkusuz en dikkat çekeni İmparator Hadrianus zamanında (MS 118-125) Roma’da inşa edilen Pantheon (Yunanca tüm tanrılar anlamına gelmektedir) dur. Dünya mimarlık tarihinin en ünlü anıtlarından biri olan yapı, ününü kusursuz kubbe tasarımına borçludur. Zeminden kubbenin en yüksek noktasına kadar devam eden yay ile tam bir küre oluşturur ki bu mimarlık tarihi için bir ilktir.

i-Skopas ii-Geç Klasik Dönem

Augustus Primaporta Heykeli

i-Domitianus ii- MS 81