SANAT TARİHİ

Geleneksel Çin mimarisinin ana yapı malzemesi ahşaptır. Ahşabın uzun süre dayanamaması nedeniyle Çin Seddi dışında, günümüze gelebilmiş 11. yüzyıl öncesine ait mimari eser bulunmamaktadır.

Başlangıçta Shinto dininde olan ve doğa kuvvetle- rine tapan Japonlar, resim ve ilah heykeli yapmamışlardır. Japonya’ya heykeltıraşlık sanatı Budacılıkla birlikte girmiş, Çin ve Hindistan’dan gelen ilahların heykelleri yapılmıştır.

Çin’in ilk sur duvarı MÖ 657’de Zou Beyliği tarafından yaptırılmış, daha sonra
diğer beylikler de kendi surlarını inşa etmişlerdir. Qin Hanedanlığı (MÖ 221- MÖ
206) İmparatoru Qin Shi Huang Di MÖ 215’de bu eski surları birleştirmek ve
yenilemek suretiyle Çin Seddi’nin çekirdeğini oluşturmuş, seddin büyütülmesi ve
yenilenmesi yüzyıllarca sürmüş, Ming Hanedanlığı (1368-1644) zamanında Çin
Seddi yeni baştan inşa edilircesine restore edilmiştir. Yaklaşık 6.700 kilometre
uzunluktaki seddin genişliği temel seviyesinde 6.5 m, üst kısımlarda 5.7 metredir. Geçitlerin ve büyük kapıların bulunduğu yerlerde yüksekliği 12 metreye ulaşır. Seddin üstünde aralıklarla yerleştirilmiş kuleler, kara yollarıyla bağlantılı geçitlerde abidevi kapılar bulunmaktadır. Zhou Hanedanlığı (MÖ 1046-256) döneminde önceki devrin mimarlığı devam ettirilmiştir. Çin mimarisinin en parlak devri Tang Hanedanlığı (618-907/917) zamanında yaşanmıştır.

17. yüzyılda Japon mimarisinin büyük bir atılımla en parlak seviyesine ulaşır. Vedo’nun üç mabedi, Shiba, Onigeno ve Assaka Mebetleri dönemin en ünlü yapılarıdır. İçlerinden sadece Assaka Mabedi günümüze gelebilmiştir. Mimar Hisar-Zinora’nun Nikkô’da yaptığı Tshioin Mabedi’yle Kiyoto’daki Yeyas Mabedi Japon mimarisinin en tipik örnekleridir. Nagoya Kasrı da dönemin öne çıkan önemli eserlerindendir. 18. yüzyılda eski biçimlerin daha basitçe tekrarlandığı görülür. 19. yüzyıldan itibaren Batı sanat ve tekniklerinden ilham alınarak modern Japon mimarisi oluşturulur.

Japonya’da da resim, Çin’de olduğu gibi yazı sanatından gelişmiştir. Bu bakımdan Çin resimlerine benzeyen Japon resimlerinde ışık, gölge ve perspektif yoktur. Kakemono ve Makimono olarak adlandırılan iki tarz resim bulunur. Kakemono tarzı resimler, ipek bez ya da kağıt üzerine yapılan, tek renk bir bez şeridiyle çerçevelenen renkli resimlerdir. Bazı örneklerde çerçeveyi oluşturan bezler üzerine asıl resimle uyumlu resimlerin ve desenlerin de yapıldığı görülür.
Üstüne resim yapılan bezler kalın kağıtlar üzerine yapıştırılırlar. Oluşturulan tablonun dürülebilmesi amacıyla bezlerin kısa kenarları karşılıklı olarak çam ağacından silindir biçimli birer çubuğa sarılır. Kakemono tarzı resimler, Japon evlerinin iç duvarlarında Tokonoma adı verilen kendilerine özel yerlere asılırlar. Kakemonolar dikine asılır ve kısa kenarlarından başlayarak dürülürler, ayrıca, çok daha küçük boyutlarda yapılan makimono adı verilen geniş kenarlarından dürülen resimler de bulunmaktadır.

Pasargadai

Persepolis

Tromp ve pandantif geçişlerde mukarnas kullanımı

İran

Stupa

Gazne

Babür

Tebriz

İsfahan

İran

Eski İran coğrafyasından günümüze gelebilen en erken tarihli eserler Elam uygarlığına 2300’li yıllara tarihlenmektedir. İran sanatı, Eski İran ve Arap Müslüman ordularınca fethinden günümüze kadar geçen devreyi kapsayan İran-İslam sanatı olmak üzere başlıca iki büyük devre ayrılarak incelenir.

Eski İran'da Ahamenid sanatına Pers İmparatoru II. Kiros’un benimsediği Zerdüşt dini ile İmparator I. Darius’un resmi devlet dini haline getirdiği Ahura Mazda dini yön vermiştir.

Abadana: Eski İran hükümdarlarının taht salonlarına ve taht salonunu da içeren önü sütunlu saraylarına verilen ad.

Ateşgede: Eski İran’da Zerdüştler’in ateşe tapmak üzere yaptıkları tapınaklara ataşgede denir. Önlerindeki bir avlu bulunan yaklaşık iki metre yükseklikteki kare tabanlı bir kaide üzerinde yükselen, köşelerindeki birer payenin bulunduğu kutsal makamlardır.

Revak: Kemer sıraları ile oluşturulmuş, üstü örtülü mimari birimlere revak denir.