SANAT TARİHİ

Lidyalılar

Samarra Kültürü

Sümerler

Akkadlar

Asurlar

Lamaşşu

İştar

Helenistik Dönem (MÖ 31- 332)

Mısır

Ryhton (Boğa)

Mastaba

İmhotep

Hatshepsut

Mısır

Neolitik Dönem ile birlikte yerleşik yaşama geçen insanoğlu ekip biçmeye,
tarım kültürüne ve kendi yaşam alanını doğal barınaklarla birlikte kendisi yapmaya başlamıştır. Sadece barınmak için doğal barınaklara zorunlu kalmayan insan, sosyalleşmeye ve suyu tarımsal üretimde daha yoğun kullanmaya başlamış, su kenarları yeni yaşam ve tarım alanlarının ana karakterini oluşturmuştur. O zamanlardan günümüze kalan doğal barınak, mağara ve höyüklerden ele geçen malzemelerle duvarlara çizilen resimlerden dönem insanının nasıl bir yaşama ve kültüre sahip olduğu izlenebilmektedir.

Güneydoğu ve Orta Anadolu’da, yaklaşık MÖ 7000’lerde ilk çanak çömlek
üretimine başlandığı bilinmektedir. İlkin çanak çömlekler elle şekillendirilmiş,
zamanla kalıplar kullanılmış ve MÖ dördüncü bin yılda da seri üretime olanak veren çömlekçi çarkı kullanılmaya başlanmıştır. Dolayısıyla Anadolu ve çevresinde MÖ 7000-6000 arası Çanak Çömlekli Neolitik olarak değerlendirilmektedir. Bu döneme damgasını vuran en önemli değişim ise geçim ekonomileri hayvancılık ve tarıma dayanan çiftçi köylerinin kurulmasıdır. Orta Anadolu’nun bu dönemi en iyi temsil eden yerleşmesi, Çanak Çömlekli Neolitik’in yaşam biçimlerinin açıklanmasında önemli bir konuma sahip, Konya Ovası’nda yer alan Çatalhöyük’tür

Tunç Devri: Kalay ve bakır karışımından oluşan tunç, Anadolu’da Kalkolitik
Devir sonlarında görülmüştür. Mezopotamya ve Mısır’da tunçtan ürünlerin yapıldığı sırada (yaklaşık MÖ 4. binin sonu) yazı keşfedilmişti. Buna karşılık Anadolu, Yunanistan, Balkanlar ve Avrupa gibi coğrafi bölgelerde henüz yazı kullanılmamaktaydı. Anadolu’da Tunç Devri erken, orta ve geç olmak üzere üç evrede ele alınmaktadır. Erken Tunç Devri’nde daha çok Kalkolitik Devir’in tarıma dayalı “köy kültürü” görülmektedir. Tunç aletler yaygın olmamakla beraber, bu dönemde görülen dört tekerlekli araba kullanımının teknolojik açıdan önemli bir yenilik olduğu söylenebilir. Erken Tunç Devri’nde (MÖ 3000-2500) Anadolu’daki en önemli merkez, Çanakkale yakınındaki Troya I yerleşmesidir. Kentin ortaya çıkarılan bölümü bir sur ile çevrilidir ve evleri megaron tipindedir.

Urartu ülkesinde zengin maden yataklarının bulunması, krallığın bir çok
alanda gelişmesine katkı sağlamıştır. Toprakkale, Çavuştepe, Altıntepe, Ayanis’te
gerçekleştirilen kazılarda ele geçen çivi yazılı altın, gümüş, bronz ve demirden
üretimiş miğfer, silahlar, kalkanlar, ok uçları, at koşum takımları, adak levhaları, tabaklar, bakraçlar, kemerler, ziynet eşyaları ve fibulalar gibi madeni eserler
bölgenin önemli maden eşya ve silah üretim merkezi olduğunu göstermektedir.
Bunun yanında fildişi, kemik ve ahşap eşya oymacılık sanatı örneklerine de rastlanmaktadır.

Bir coğrafi terim olmakla birlikte, Mezopotamya kelimesi burada gelişen Sümer, Akkad, Babil ve Asur gibi uygarlıklardan günümüze ulaşan bileşik kültürel
kimliğini de ifade etmektedir.

Akkad Uygarlığı: Akkadların anavatanları ve Mezopotamya’ya geliş tarihleri hakkında kesin veri bulunmasa da Akkad Krallığı’nın (MÖ 2350-2150), Asur ve
Babil gibi Sami kökenli krallıkların öncüsü olduğu bilinmektedir (Köroğlu2009:76). Sargon MÖ 2334’te Agade adlı merkezi kurarak bağımsızlığını ilan etmiş, Basra Körfezi’nden Akdeniz’e kadar Güney Mezopotamya’da geniş bir alana yayılan Akkad Krallığı’nı kurmuştur (Soysal 2008:50). Sargon ile başlayan süreçte yeni bir devlet modeli ve yeni bir kral tipi oluşmuş, yönetici sülale ve kral daha güçlü konuma gelmiştir. Akkad Kralları Evrenin Kralı ve Akad’ın Tanrısı gibi unvanlar kullanmaya başlamışlardır. Akkad Kralı Naram-Sin, isminin başına tanrı isimlerini belirtmek için konulan bir işaret ekletmiş ve stelinde kendisini, yalnızca ilahi varlıklara özgü bir simge olan çift boynuzlu bir başlıkla betimletmiştir (Resim 1.16). Dolayısıyla Akkad sanatının, sarayın ve kralın yüceltilmesi kurgusuyla şekillendiği ve propaganda amaçlı kabartma ve stel örneklerinden oluştuğu söylenebilir (Köroğlu 2011: 43-45). Savaşçı olan Akkadlar, tanrıların temsilcisi değil de doğrudan tanrı gibi gördükleri krallarının yaptığı işleri dikili taşlar
ve kabartmalarla yüceltmiş ve krallarının taş ya da bronzdan heykellerini yapmışlardır (Pischel 1983:28). Özellikle kabartma, büst ve heykellerde ince görünümlü, anatomik doğruluğun büyük önem taşıdığı, gerçekçi plastik sanat anlayışının egemen olduğu söylenebilir