SANAT TARİHİ - Deneme Sınavı - 13

Kapalı Yunan Haçı plan tipinin İstanbul’daki bilinen ilk örneği I. Basileios’un yaptırdığı Nea Kilisesi (867-886)’dir.

İsa’nın sağında Meryem, solunda Vaftizci Yahya ile birlikte tasvir edildiği ve kimi zaman meleklerin ve havarilerin de eşlik ettiği sahneye, deesis denir.

811-1057 yılları arasındaki Bizans tarihinin anlatıldığı, 600 resim içeren el yazması, Ioannes Skylitzes Kroniği'dir.

İsa’nın kanını sembolize eden şarabın içine konduğu kaba kalis denir.

Kiliselerde synthoronun ortasında bulunan ahşap, taş ya da fildişinden yapılmış, başpiskoposun oturması için ayrılmış koltuğa kathedra denir.

En önemli ipek üretim merkezi İstanbul’dur.

Bizans İmparatorluğu kavramı modern tarih biliminin bir buluşudur. Gerçekte bu adla kendini tanımlayan bir devlet yoktur. Bizans olarak isimlendirilen dev­letin vatandaşları kendileri için Romalı tabirini kullanmıştır. Doğru cevap A şıkkıdır.

Erken Bizans Dönemi yaklaşık olarak 4. yüzyıldan 7. yüzyılın ortasına değin, bir başka değişle İslam’ın yükselişi ve Arap akınlarının Akdeniz’in doğu ve güney kıyılarında belirgin varlık gösterdiği çağa dek uzan­maktadır. Doğru cevap B şıkkıdır.

Bizans İmparatorluğu, devleti yöneten hanedanlara göre
de dönemlere ayrılmıştır.
Bu hanedanlık dönemlerini: Heraklios (610-711), İsavrian ya da Suriye (717-802), Amorion (820-867), Makedonya (867-1056), Dukas ve Komnenos (1057-1185), Angelos (1185-1204), Laskaris (1204-1261) ve Paleologos hanedanlıkları oluştururlar. Doğru cevap C şıkkıdır.

Bizans imparatorları, başlangıç­ tan itibaren İstanbul’daki Büyük Saray ve Blakherna Sarayı’nı imparatorluk sarayı olarak kullanmışlardır. İlk imparatorluk sarayı olan ve 4.­11. yüzyıllar arasında kullanılan Büyük Saray, Ayasofya, hipodrom ve Marmara Denizi arasında uzan­ makta ve 100.000 m2 lik bir alan kaplamaktaydı. Doğru cevap A şıkkıdır.

On İki Havari Kilisesi 1461 yılında yıkılarak yerine Fatih Sultan Mehmet Camii yaptırılmıştır. Doğru cevap A şıkkıdır.

Fresko: Islak kireç sıva üzerine, ezildikten sonra su ya da su ve kireç bileşimi
bir bağlayıcı ile karıştırılan pigmentlerle yapılan resim. Yüzey kurudukça kireç, pigmentin sıvaya yapışmasını sağlar. Doğru cevap B şıkkıdır.

Kathedra: Kiliselerde synthoronun ortasında bulunan ahşap, taş yada fildişinden yapılmış, başpiskoposun oturması için ayrılmış koltuk. Doğru cevap E şıkkıdır.

Erken Bizans Dönemi yaklaşık olarak 4. yüzyıldan 7. yüzyılın ortasına değin, bir başka değişle İslam’ın yükselişi ve Arap akınlarının Akdeniz’in doğu ve güney kıyılarında belirgin varlık gösterdiği çağa dek uzanmaktadır. Doğru yanıt E'dir.

Orta Bizans Dönemi: Erken Orta Çağ olarak da adlandırılan 7. yy’da Sasanilerle yapılan savaşlar, Mısır, Filistin, Suriye, Güneydoğu ve Doğu Anadolu topraklarının Müslüman Araplara kaptırılması ve Balkanlar’daki Slav istilası nedeniyle özellikle Anadolu’nun Akdeniz kıyıları için güvensiz ve istikrarsızlık yüzyılı olmuştur. Doğru yanıt B'dir.

Erken Orta Çağ olarak da adlandırılan 7. yy’da Sasanilerle yapılan savaşlar, Mısır, Filistin, Suriye, Güneydoğu ve Doğu Anadolu topraklarının Müslüman Araplara kaptırılması ve Balkanlar’daki Slav istilası nedeniyle
özellikle Anadolu’nun Akdeniz kıyıları için güvensiz ve istikrarsızlık yüzyılı olmuştur. 8. yy başlarında iktidara gelen Isavrian Hanedanlığı (717-802), imparatorluğa yeni bir güç kazandırmışsa da bu döneme ikonaklazma akımı (726-842) damgasını vurmuştur. Doğru yanıt A'dır.

İstanbul’un Latinlerden geri alınmasıyla başlayan, Türklere geçmesine kadar süren dönem, Geç Bizans Dönemi olarak adlandırılmaktadır. Bu döneme, Paleologos Hanedanı’nın egemenliğinde geçtiğinden Paleologoslar Dönemi de denilmektedir. Doğru yanıt D'dir.

Erken Bizans Dönemi’nde, dinî mimarinin yanısıra
şehircilik alanında da önemli mimari düzenleme ve uygulamalar gerçekleştirilmiştir. Bu dönem kentleri iki grupta toplanarak incelenmektedir. Birinci grupta, aslında Roma Dönemi’nde hatta daha bile önceleri kurulmuş olan İznik (Nikai), Efes, Bergama ve Milet gibi Helenistik Dönem kentlerinin devamı olan; ikinci grupta, büyük çoğunluğu kısa ömürlü olan, Suriye Çölü’ndeki Rusafa (Sergiopoplis), Anadolu’daki Dara (Nusaybin-Oğuz Köyü) gibi Bizans Dönemi’nde kurulmuş kentler yer alır. Doğru yanıt E'dir.

Geç Bizans Dönemi’nde özellikle VIII. Mikhael’in iktidarında (1261-82) üretilen el yazmalarında Orta Bizans Dönemi’nde hakim olan Komnenos Devri üslup
özellikleri sürdürülmüş; 14. yüzyıla tarihlenen el yazmalarına Paleologoslar zamanında hakim olan hümanist anlayış yansımıştır Doğru yanıt A'dır.

Bizans maden eserleri altın, gümüş, bakır, bronz, demir ve pirinç gibi malzemelerden üretilmiştir. Altın ve gümüş eserler cam, fildişi ve ipek gibi imparatorluğun lüks objeleri arasında sayılmaktadır. Altın malzeme taç, bilezik, yüzük, kemer, madalyon, kolye, küpe gibi süs eşyalarında tercih edilirken gümüş daha çok imparatorların hükümdarlık yıl dönümü kutlamalarında yapılan hediyelik eşyalarda ve Ökaristi Ayini’nde kullanılan litürjik maden eserlerin üretiminde tercih edilmiştir. Doğru yanıt C'dir.