SAĞLIKLI YAŞAM - Deneme Sınavı - 3

Tiroid, vücudun belirli dokularında metabolik aktiviteyi arttıran bir hormondur. Tiroid sentezi; besinlerin, enerji için kullanımını da büyük ölçüde arttırmaktadır. Tiroid artışıyla birlikte karbonhidrat kullanımın artması; dayanıklılığın temel olduğu egzersizlerde, performans artışını destekler. Enerji için önemli olan glukozun, hücrelerce emilimini arttıran tiroid, kas hücrelerinin kullandığı enerji kaynaklarının üretimini artırmaktadır. Araştırmalar, uzun süreli ve çok şiddetli egzersizlerde tiroidin artış gösterdiğini vurgulamaktadır.

Amerikan İnsan ve Sağlık Hizmetleri Dairesi, çocuk ve gençlerde, düzenli fiziksel aktivitenin, kemik ve kas gelişimini desteklediğini; diyabet, bazı kanser türleri, kalp-dolaşım sistemi hastalıkları gibi kronik rahatsızlıklar ile obeziteyi engellediğini; depresyon ve kaygı gibi olumsuz bilişsel ve duyuşsal durumları azaltarak, psikolojik açıdan iyilik hâlini arttırmada yardımcı olduğunu ve öğrencilerin akademik performanslarına katkı sağladığını vurgulamıştır.

Sağlığa zarar verecek nitelikteki etkenlerin vücuttan uzaklaştırılması ve temizlenmesi "İnsanların vücuduna ulaşmış, kimyasal ve mikrobiyolojik kirleticilerin uzaklaştırılması" olarak açıklana bilmektedir. Doğru cevap B'dir.

Yaş, bebeklikte ve erken dönem çocuklukta kişisel hijyen, onun bakımını sağlayan kişilerce sağlanmaktadır. Çocuk eğitimi ile birlikte kişisel hijyen eğitimi de başlamaktadır. El–yüz yıkama ve diş fırçalama alışkan-lıklarının kazandırıldığı dönemdir. Doğru cevap C'dir.

Kontaminasyon, elin görünür bir şekilde toz, kir, yağ, kan, kimyasal madde vb. kirleticilerle kirlenmesidir. Dekontaminasyon ise kirliliğin giderilmesi, kirleticilerin uzaklaştırılmasıdır. Doğru cevap A'dır.

Genel anlamda kişisel, ev, bulaşık ve çamaşır temizliğinde kullanılan, suda çözünen, toz, sıvı veya krem şeklindeki kimyasal deterjanlardır. Anyonik, katyonik, amfoterik ve iyonik olmayan şeklinde 4 gruba ayrılabilirler. Doğru cevap B'dir.

Farkındalık geliştirilmesi (Raising awareness) kavramı ise bireylerin var olan güçlü yanlarını ve geliştirilmesine gerek duydukları özelliklerini fark etmeleri, çevrelerinde var olan fırsatları ve tehditleri görmeleri ve anlamaları anlamına gelir.

Özkabul: Kişinin, kendisi ve geçmiş yaşamıyla ilgili olumlu değerlendirmeler yapabilmesi.

Agorafobi; yalnız başına kalmaktan, yalnız sokağa çıkmaktan, kalabalık yerlere girmekten korkma ve kaçınma davranışıdır.

Obsesyonlar (saplantı): İstemsiz olarak akla gelip tekrarlayan ve anksiyeteye neden olan, benliğe yabancı düşünce veya harekete geçiren dürtülerdir.

Manik-Depresif (Bipolar: iki kutuplu) Bozukluk; adından da anlaşılacağı üzere, mani ve depresyon olmak üzere psikolojik olarak iki kutup arasında gidip gelmedir.

Sosyopatlar düşüncesizce davranırlar ve gelecekle ilgili planları yoktur.

Histrionik Kişilik Bozukluğu: Genç erişkinlik döneminde, başkalarınca aşırı beğenilme ve ilgilenilme arayışı gösteren kişilerdir.

Narsistik Kişilik Bozukluğu A kümesindeyken Narsistik Kişilik Bozukluğu B kümesinde diğer seçenekler C kümesinde yer almaktadır.

Toplumsal Kültür Özellikleri: Toplumun dil, din, gelenek, görenek, toplumsal ve toplumun tarihsel özellikleri de çocuğun algılanması ve değer bulmasını etkileyen faktörlerdir. Ülkemiz gibi bazı ülkelerde bebeğin doğmasıyla birlikte geleneksel olarak yapılan uygulamalar, çocuğun fiziksel ve psikolojik sağlığını etkiler. Örneğin; ülkemizde sarılığı olan çocuğun başının sarı örtü ile örtülme uygulaması, sarılığı önlemeyeceği gibi, sarılık nedeniyle
beyinde kalıcı hasar da görülebilir. Diğer taraftan bazı ülkelerde erkek çocukların, bazı toplumlarda da kız çocuklarının sünnet edilmesi, onlarda cinsel kimlik gelişimini etkiler.

Çocuğun bakımı ile ilgili kişiler tarafından yapılan çocuk istismarı, 4 grupta incelenebilir:
1. Fiziksel istismar
2. Cinsel istismar
3. Duygusal (Emosyonel) istismar
4. İhmal

Psikologlar, 4 yıllık Psikoloji bölümlerinden
mezun olan kişilerdir ve ilaç yazma yetkileri yoktur. Davranışsal terapiler/tedaviler üzerinde çalışırlar. Psikiyatristler ise tıp fakültesi mezunu hekimlerin, Tıpta Uzmanlık Sınavı’na girerek üniversitelerin veya Eğitim Araşırma Hastanelerinin beş yıllık Psikiyatri Anabilim Dalı/Kliniğinden, “Psikiyatri
Uzman Hekimi” olarak mezun olurlar ve Psikiyatri Tanı ve Tedavi kılavuzlarına göre tanı koyan, tedavi yöntemleri uygulayan, ilaç yazan hekimlerdir.

Mental; zihinsel, akılla ve düşünce sistemleri ile ilgili bir kavramdır.
Bu kavram Türkçeye çevrilirken “ruh” diye çevrilmiş ve dilimize bu şekilde yerleşmiştir.

Psikolojik açıdan iyi olan bireylerin genel özelliklerinden biri: Tutum ve davranışları ile kendisine ve çevresine keyif, huzur ve neşe verebilendir.

Özkabul: Kişinin, kendisi ve geçmiş yaşamıyla lgili olumlu değerlendirmeler yapabilmesidir.