SAĞLIKLI YAŞAM - Deneme Sınavı - 23

Dünya Sağlık Örgütü, 65 yaş üzerindeki yaşlı­ların, sağlık durumlarının fiziksel aktivite yolu ile geliştirilmesi için 6 temel kriteri ortaya koymuştur. Bu kriterler şu şekildedir:

Bireylerin fiziksel olarak aktif ol­maları için çevrelerinden aldıkları her türlü deste­ği kapsayan, güçlendiren faktörler başlığı altında; öğretmen, aile, antrenör ve arkadaş etkisi toplan­mıştır (Welk, 1999). Ammouri ve ark. (2007), sosyal desteğin, fiziksel aktiviteye katılımda temel etmenlerden bir tanesi olduğunu vurgulamıştır. Sosyal açıdan ailenin önemi ise, doğrudan birey­lerin fiziksel aktiviteye teşviki, rol model olmaları ve uygun yönlendirme görevlerini yerine getirmek olarak açıklanmıştır (Ornelas ve ark., 2007).

Fiziksel aktivite yolu ile sağlığın geliştirilmesi için ön koşul; bi­reylerin, fiziksel olarak aktif bir yaşamı benimsemeleri ve bunu devam ettirmeleridir. Ancak bu durumun ortaya çıkması için birtakım faktörlerin işlevselliği büyük önem taşır. Bu faktörler, bireylerin kendilerine yönelik algıları gibi psikolojik faktörler; aile, arkadaş, antrenör ve öğretmen desteği gibi sosyolojik fak­törler; gelir düzeyi gibi ekonomik faktörler ve park, spor alan­ları gibi fiziksel aktivite alt yapısını temsil eden olanaklara ya­kınlık düzeyidir.

Köpüren Tıraş Kremleri: Fırça ve su ile yoğun köpük oluşturabilen, su ile kolayca yıkanabilen, ciltte tahrişe neden olmayan ürünlerdir. Sakalı iyi yumuşattığı için tercih edilen ürünlerdir. pH değerinin 10 civarında olması nedeniyle, ciltte kurutucu etki yapabilir.

Sedanter yaşam, en basit tanımıyla, bireyin hayatında yeterince fiziksel aktivitenin olmaması anlamına gelmektedir. Bergman ve Norlander sedanter yaşamı daha detaylı biçimde, kişinin fiziksel aktivite içeren hobilere sahip olmaması, ulaşım için fiziksel aktivite içeren yolları tercih etmemesi, işinde fiziksel etkinliğin olmaması olarak tanımlamışlardır. Bir başka ifadeyle, bireyin fiziksel açıdan durağan olmasıdır.

Fiziksel aktivite; enerji harcanması ile sonuçlanan her türlü bedensel etkinlik olduğu için yukarıda tanımları verilen kavramların tamamını kapsamaktadır. Bu kavramlar arasında fiziksel uygunluk kavramı, fiziksel aktivitenin eş anlamlısı gibi kullanılmaktadır. Her ne kadar iki kavram da sağlık için oldukça önemli olsalar da bu iki kavram arasında çok temel bir fark vardır. Fiziksel aktivite, davranışsal boyutunun yanında yaşama karşı bir tutum olarak da görülebilir. Örneğin; bir bireyin, ulaşım aracı olarak toplu taşıma kullanmak yerine, bisiklet ile gitmesi, fiziksel olarak aktif bir yaşam tercihidir. Daha basit bir örnek ile; asansör yerine merdivenlerin kullanılması aynı şekilde fiziksel olarak aktif bir yaşam tercihidir. Öte yandan fiziksel uygunluk ise bireyin sahip olduğu farklı fiziksel özelliklerin (kuvvet, dayanıklılık, esneklik vb.) genel durumunu tanımlayan bir kavramdır.

Fiziksel olarak aktif bir yaşamı benimsemenin pek çok faydası olduğu gibi, tam tersi yönde yapılan tercihin de olumsuz sonuçları oldukça fazladır. Aktif olmayan yaşamı niteleyen terim ise sedanter yaşamdır. Sedanter yaşam, düzensiz ve yetersiz fiziksel aktivitenin olduğu ya da fiziksel aktivitenin hiç olmadığı yaşam tarzıdır. Bu tipte yaşam tarzını benimseyen bireylere ise sedanter birey denmektedir.

Yürüyüş yapmak, tarlada çalışmak, bahçe işleri ile uğraşmak, halı saha maçına katılmak ya da profesyonel sporcu gibi antrenman yapmak fiziksel aktivite çatısı altında sayılabilir. Doğru cevap D'dir.

Fiziksel Aktivitenin Yoğunluğu: Yürütülen fiziksel aktivite ile harcanan enerji düzeyini (hafif, orta, yüksek) tanımlamaktadır. Doğru cevap A'dır.

Fiziksel Aktivitenin Devamlılığı: Belirli bir zaman diliminde fiziksel aktiviteye devam etme oranını göstermektedir. Doğru cevao D'dir.

Spor, bir fiziksel aktivitedir. Çünkü spor özelliği taşıyan her türlü etkinlik, istemli bedensel hareketler içermektedir. • Spor, performans odaklı bir fiziksel aktivitedir. • Kendi içerisinde bir amacı olan performans odaklı fiziksel bir aktivitedir. Başka bir ifade ile farklı spor türlerinin, farklı amaçları vardır. Örneğin; basketbol ve çim hokeyinin kendi içerisindeki amacı birbirinden farklıdır. Doğru cevap B'dir.

Günümüzde fiziksel aktivite denildiğinde akla ilk gelen kavram fitness kavramıdır. Doğru cevap D'dir.

Sedanter yaşam, en basit tanımıyla, bireyin hayatında yeterince fiziksel aktivitenin olmaması anlamına gelmektedir. Doğru cevap E'dir.

Lee vd. ,dünyada kalp hastalıklarında görülen artışın %6’sının, diyabette görülen artışın %7’sinin, göğüs ve kolon kanserindeki artışın %10’unun; fiziksel aktivite eksikliğinden kaynaklandığını raporlamışlardır. Doğru cevap A'dır.

Nabız olarak da nitelenen kalp atım hızı, normal bir birey için ortalama, 75’tir. Doğru cevap B'dir.

Kas yapısında görülen değişimlerden bir tanesi hipertrofi olarak isimlendirilir. Hipertrofi, kas lif kalınlığının artmasıdır. Doğru cevap C'dir.

Hipertrofi, kas yapısında görülen değişimlerden bir tanesi de olarak isimlendirilir. Hormonun bir türü değildir. Doru cevap B'dir.

Hastalığın klinik bulgu ve belirtilerinin ortaya çıkışından sonra, hastaların en iyi şekilde tedavisi, tedavinin başarılı veya yeterli olmadığı zaman gelişen sağlık ve sosyal sorunların rehabilite edilmesi (esenlendirilmesi) ile bireyin, yaşamsal aktivitelere katılımının sağlanması sağlığın korunması basamaklarından üçünvül (tersiyer) korunma basamağına denk gelmektedir.

A-B-D ve E seçeneğinde birincil korunma içeriklerinden bahsedilmiştir. Doğru cevap C'dir.

Okullarda göz muayenesi taramaları

Besin ögeleri, kimyasal yapılarına ve vücuttaki işlevlerine göre su, makro besin ögeleri (karbonhidratlar, proteinler ve yağlar) ve mikro besin ögeleri (vitaminler ve mineraller) olarak sınıflandırılırlar. Doğru cevap B'dir.

Yumurta verilen seçenekler arasında glisemik indeksi en düşük olan besindir. Doğru cevap A'dır.

Et, yumurta ve bakliyat ürünleri grubunda yer alan besinler, özellikle protein açısından zengindir. Bunun yanında demir, çinko, fosfor, magnezyum gibi mineralleri, B ve A vitaminlerini bolca içerirler. Kırmızı et, tavuk, balık, hindi gibi et ürünleri, yumurta, kuru bakliyatlar ve yağlı tohumlar gibi besinler bu grubu oluştururlar. Doğru cevap B'dir.