SAĞLIKLI YAŞAM - Deneme Sınavı - 18

Başlangıçta açlık kan şekeri, lipit paneli ve tiroid stimule edici hormon (TSH) bakılması faydalı olabilir. Şişman hastalarda genellikle düşük olduğu için D ve B vitamini seviyesi bakılması ve kansızlıktan şüpe ediliyor ise kan sayımı yapılmasında da fayda vardır. Bu nedenle doğru cevap E seçeneğidir.

İyi bir diyetin % 40’ı karbonhidratlardan, % 30’u proteinlerden ve %30’u yağlardan sağlanmalıdır. Bu nedenle doğru cevap C seçeneğidir

Cerrahi girişim, VKİ’i 40 kg/m2 olan, ilaç ve diyete rağmen 1 yıldır kilo veremeyen, en az 3 yıldır şişman olan ve 18-60 yaşları arasında olan hastalarda düşünülebilir. Bu nedenle doğru cevap A seçeneğidir.

Şişmanlığın değerlendirilmesinde vücut kitle indeksi (VKİ), vücut yağ oranı, bel çevresi, kilonun boya oranı, bel çevresinin basen çevresine oranı en sık kullanılan yöntemlerdir.

VKİ kişinin kilogram cinsinden vücut ağırlığının metre cinsinden boyunun karesine bölünmesi ile hesaplanır. Ahmet Bey’in VKİ 29.4 kg/m2 dir. VKİ’nin 25 kg/m2 olması için 12 kilo vermesi gerekmektedir.

Kilo, boyun karesine bölündüğünde 27.8 çıkmaktadır.

Leptin hormonu eksikliğinde şişmanlık görülme eğilimi artmaktadır.

DSÖ önerilerine göre erkek ve kadın için en fazla olması gereken bel/kalça oranı erkek için 0.90, kadın için 0.85 dir.

Kilo verme programına başlayan hastalar uzun süre takip edilmelidir. Hastalara her vizitte şişmanlığın mortalite ve morbidite riskleri anlatılmalı, sağlıklı besleme konusunda önerilerde bulunulmalıdır. Kilo vermedeki başarı ya da başarısızlık değerlendirilip, hastaya gerekli olan motivasyon ve destek sağlanmalı ve hedef kiloya ulaşan hastalara bu kilosunun sabit kalması konusunda önerilerde bulunup periyodik olarak boy kilo ölçümüne çağrılmalıdır.

Ayşe Hanım’ın VKİ 34.9 kg/m2’dir.

Cerrahi girişim, VKİ’i 40 kg/m2 üzerinde olan, ilaç ve diyete rağmen 1 yıldır kilo veremeyen, en az 3 yıldır şişman olan ve 18-60 yaşları arasında olan hastalarda düşünülebilir.

Türk toplumu için önerilen bel çevresi erkek için 102, kadın için 88 dir.

Haşlanmış patatesin karbonhidrat oranı %25 ( yüzde yirmi beş ) olarak hesaplanmaktadır.

Aile planlaması yöntemleri kullanılarak gebeliğin önlenmesine “kontrasepsiyon”, bu amaçla kullanılan yöntemlere de “kontraseptif yöntemler” denir.

Kişisel hijyeni etkileyen faktörler: Yaş, cinsiyet, sosyokültürel ve ekonomik durum, bireysel özellikler ve tercihler, sağlık durumu ve beden imgesi/imajı /algısıdır. Bunların arasından sosyokültürel ve ekonomik durum ise kişinin mesleği/yaptığı işi, eğitim durumu, hijyenle ilgili eğitim alması, ekonomik durumu ve yaşadığı yerle ilgilidir.

Zihinsel Kontrol Davranışlarını Geliştirme:
Yatmadan önce gün içinde yaşananlar mümkün olduğunca düşüncesel açıdan bir kenara bırakılmalıdır. Yatmadan önce zihinsel aktiviteyi uyaran aksiyon, korku filmi vb. izlenmemeli, tartışmalı konuşmalardan kaçınılmalıdır. Rahatlatan müzikler dinlenebilir, gevşeme egzersizleri yapılabilir. 

Yatmadan önce gıda tüketimi besin alımının düzenlenmesiyle ve teknoloji kullanımına son verilmesi ise günlük aktivitelerle ilişkilidir.

Fiziksel Aktivitenin Türü: Fiziksel aktivitenin yürütüldüğü koşulları tanımlamaktadır.

Fiziksel Aktivitenin Yoğunluğu: Yürütülen fiziksel aktivite ile harcanan enerji düzeyini (hafif, orta, yüksek) tanımlamaktadır.

Fiziksel Aktivitenin Süresi: Fiziksel aktivitenin, ne kadar uzun zaman içerisinde devam ettiğini tanımlamaktadır ve genellikle dakika ya da saat cinsinden gösterilir.

Fiziksel Aktivitenin Sıklığı: Fiziksel aktivitenin, belirli bir sürede (hafta, ay) kaç defa devam ettirildiğini belirtmektedir.

Fiziksel Aktivitenin Devamlılığı: Belirli bir zaman diliminde fiziksel aktiviteye devam etme oranını göstermektedir.

Sedanter yaşam, en basit tanımıyla, bireyin hayatında yeterince fiziksel aktivitenin olmaması anlamına gelmektedir. Özetle, fiziksel aktivite kavramının çatısı altında olan ve fiziksel aktivite ile karıştırılabilecek kavramlar; spor, antrenman (egzersiz), fiziksel uygunluk (fitness) kavramlarıdır.  Spor: Bireysel ya da takım ile yapılabilen, fiziksel çabayı ve beceriyi içeren, kendi içerisinde bir amacı olan, kurallara dayalı her türlü müsabakaya verilen isimdir. Antrenman: Bireyde fonksiyonel ve morfolojik değişimler sağlayan ve sportif verimin yükseltilmesi amacıyla belirli zaman aralıkları ile uygulanan, planlamış ve düzenli fiziksel yüklenmelerin tümüdür. Fiziksel Uygunluk: Bireyin, günlük işleri yorgunluk duymaksızın canlı bir şekilde yapabilme durumlarıdır.

İnsülin hormonu, hücreye glukoz girişini kontrol eden hormondur ve şeker hastalığı ile doğrudan ilişkilidir. Fiziksel etkinlik başladığında insülin seviyesi düşmektedir. Bu durumun temel sebebinin, aktif olmayan dokulardaki düşük olan glukoz kullanımının, aktifleşen kas dokusundaki artan glukoz kullanımı olduğu düşünülmektedir. Diğer hormonlarsa düzenli fiziksel aktiviteyle artmaktadır.

Fiziksel Aktivitenin Kas İskelet Sistemi Üzerindeki Etkileri:
• Kas kuvvetinin korunması ve arttırılması,
• Kas tonusunun korunması ve düzenlenmesi,
• Vücut segmentlerini hareket ettiren aksi grup kaslar arasındaki dengenin sağlanması,
• Kas-eklem kontrolünü arttırarak stabilitenin sağlanması,
• Eklem hareketliliğinin korunması ve arttırılması,
• Kas ve eklemlerin esnekliğinin korunması ve arttırılması (fleksibilite),
• Hareket alışkanlığının ve fiziksel aktivite toleransının artması (kondisyon ve dayanıklılık),
• Fiziksel aktivite içerisinde yapılan hareketlerin, daha fazla tekrar sayılarında yapılabilecek oranda gelişmesi (endurans),
• Reflekslerin vereaksiyon zamanının gelişmesi,
• Vücut düzgünlüğünün ve postürün korunması,
• Vücut farkındalığının geliştirilmesi,
• Denge ve düzeltmereaksiyonlarının gelişmesi,
• Yorgunluğun azaltılması,
• Kas kasılması ve aktivitenin etkisiyle, kemik mineral yoğunluğunun korunması ve osteoporozun önlenmesi,
• Kas dokusunca kullanılan enerji ve oksijen miktarının artması,
• Olası yaralanma, sakatlık ve kazalara karşı bedensel korunma geliştirmesi.