SAĞLIKLI YAŞAM - Deneme Sınavı - 23

Sağlığın geliştirilmesi kavramı içinde sağlıklı yaşam davranışlarının yaygınlaştırılması ve eğitiminde temel olarak alınması gereken konular şunlardır:
• Sağlıklı/yeterli ve dengeli beslenme
• Fiziksel aktivite
• Düzenli ve yeterli uyku
• Düzenli sağlık kontrolünün yaptırılması
• Stresle başedebilme
• Sigara, alkol ve bağımlılık yapıcı madde
kullanmama
• Hobi ile uğraşı
• Güneşin zararlı etkilerinden korunabilme
• Güvenli cinsel ilişki
• Aile planması
• Bağışıklama
• Evde, işte, trafikte vb. kazalardan korunma

İkincil korunma hastalıkların belirtisiz dönemlerinde ya da belirtilerin (semptomların) hafif olduğu dönemlerde, erken tanı ve etkin tedavi edilmeleridir. İkincil korunmaya “erken tanı hizmetleri” de denir. Kanser taramaları ikincil korunmaya girmektedir.

Temel (Primordiyal) Korunma, toplumu; sosyal, ekonomik ve kültürel yönden kalkındırarak sağlık sorunlarında veya hastalıklarda rol oynayan etmenlerin etkisini azaltmak ya da ortadan kaldırmaktır. Belli bir hastalığa özgü olmayıp birçok hastalığa ve genel yaşama ilişkin önlemlerdir. İlgili konuda mevzuat çıkartılması yoluyla yapılan korumadır. Araçlarda sürücü ve yolcuların kemer takma zorunluluğunun olması temel korunma kavramına örnek olarak verilebilir?

Bir ürünün ergonomik olduğunu belirleyen ölçütler şunlardır:
• Kullanıcıya uygun olmalı
• Kullanımı kolay olmalı
• Rahatlığı ve konforu artırmalı
• Sağlık ve güvenliği artırmalı
• Performansı ve iş verimliliğini artırmalı

Kullanımının uzmanlık gerektirmesi bu ölçütler içerisinde yer almaz.

Sağlığın geliştirilmesi için sosyal adaletin gerekliliği ilk kez, 1977’de Cenevre’de yapılan 13. Dünya Sağlık Örgütü Genel Kurulunda, ardından da 1978 yılında Alma-Ata’daki DSÖ Temel Sağlık Hizmetleri Konferansı ve Bildirgesi’nde anlamsal olarak yer almıştır.

Sağlığı geliştirme ile kavramı kullanarak yapılan ilk toplantı, 1986 yılında, Kanada Ottowa’da yapılan Birinci Uluslararası Sağlığın Geliştirilmesi Konferansı’dır. Bundan sonra bir seri uluslararası konferansla, sağlığı geliştirme kavramının stratejileri, uygulama alanları ve hedefleri belirlenmiştir. Doğru cevap D'dir.

Sağlığı geliştirme etkinlikleri Sağlık ve iyiliği geliştirmek için kamu politikalarını ve etkinliklerini koordine etmek, sosyal hizmetler sistemini en etkili ve en ekonomik çözümlere yönlendirmek, bireyin potansiyelinin güçlendirilmesini teşvik etmek, sosyal yapılara destek sağlamak; sağlıklı ve güvenilir ortamlar geliştirmek, hayat şartlarını geliştirmek, gruplar ve toplumlar arasındaki eşitsizlikleri gidermek, kötü beslenme, sağlığa zararlı ürünlerle mücadele etmek, kaynakların kirlenmesi ve tüketilmesini önlemek, sağlıklı olmayan yaşam koşulları ve çevrelerin, doğaya zarar vermeden rehabilitasyonunu yapmak ve sağlıklı hâle getirmek, risk grupları için ve onlarla birlikte hareket etmek, insanları sağlık konusunda eğitmek, becerilerini artırmak, kendilerini, ailelerini ve toplumun sağlıklarını korumalarını sağlamak ve bu konuda onları desteklemek. Doğru cevap C'dir.

Sağlık okur-yazarlığı genel okur-yazarlık ile ilişkili olup, insanların, yaşamları boyunca sağlık hizmetleri ile ilgili konularda düşünce ve tutum geliştirerek karar verebilmek; sağlıklarını korumak, sürdürmek ve geliştirmek; yaşam kalitesini yükseltmek için sağlıkla ilgili bilgi kaynaklarına ulaşabilmek, sağlık ile ilgili bilgileri ve mesajları doğru olarak algılamak ve anlamak hususundaki istekleri ve kapasiteleridir. Doğru cevap A'dır.

Sağlığın geliştirilmesi kavramı içinde sağlıklı yaşam davranışlarının yaygınlaştırılması ve eğitiminde temel olarak alınması gereken konular sağlıklı/yeterli ve dengeli beslenme, fiziksel aktivite,düzenli ve yeterli uyku, düzenli sağlık kontrolünün yaptırılması, stresle baş edebilme, sigara, alkol ve bağımlılık yapıcı madde kullanmama, hobi ile uğraşı, güneşin zararlı etkilerinden korunabilme, güvenli cinsel ilişki, aile planlaması, bağışıklama ve evde, işte, trafikte kazalardan korunmadır. Doğru cevap E'dir

“Temel (Primordiyal) Korunma toplumu sosyal, ekonomik ve kültürel yönden kalkındırarak sağlık sorunlarında veya hastalıklarda rol oynayan etmenlerin etkisini azaltmak ya da ortadan kaldırmaktır. Belli bir hastalığa özgü olmayıp birçok hastalığa ve genel yaşama ilişkin önlemlerdir. İlgili konuda mevzuat çıkartılması yoluyla yapılan korumadır. Doğru cevap D'dir.

Bir ürünün ergonomik olarak değerlendirilmesi için sağlık ve güvenliği artırması beklenmektedir. Doğru cevap E'dir.

İnsan ve hayvanlarda hastalık yapma yeteneğinde olan virüs, bakteri gibi mikropların, hastalık yapma özelliklerinin ortadan kaldırılması, öldürülmesi ya da mikropların salgıladığı zehirlerin (toksinler) etkilerinin ortadan kaldırılarak, geliştirilen biyolojik maddelere “Aşı” denir. Aşının insanlara yapılması sonucu, o hastalığa karşı direnç geliştirilmesine “Bağışıklama” denir. Doğru cevap A'dır.

A-C-D ve E seçeneğinde modern yöntemlerden bahsedilmiştir. Doğru cevap B'dir.

Hakkaniyet

Savunma

Sağlık eğitimi ve sağlık okur-yazarlığı

İkincil (Sekonder) Korunma

Ekonomik olması

Ayakkabıların, bireyin ayak ölçülerine uygun olması

Nüfus artış hızının düşürülmesi