SAĞLIK PSİKOLOJİSİ

Bireylerde bağımlılık davranışı çeşitli evrelerden oluşur. Bunlardan biri de ilerleme evresidir.

İlerleme: Kişi artık daha sık ve yoğun bir şekilde madde kullanmaya başlamıştır. Madde arayışlarının, doz artışlarının ve madde kullanımı nedeniyle psikososyal sorunlar yaşanmasının başladığı dönemdir.

Doğru cevap C seçeneğidir.

Alkol bağımlılığının oluş nedenlerini biyolojik, psikolojik ve sosyal nedenler olarak üç ana başlık altında incelemek mümkündür:

Biyolojik Nedenler

Kalıtım, enzim konfigürasyonu, ırk farklılıkları gibi genetik özelliklerin yanı sıra kullanılan maddenin etki süresi ve şiddeti de bu bölümde yer almaktadır.

Psikolojik Nedenler

ABS için özgül bir ruhsal neden ya da doğrudan bir psikolojik neden yoktur. Depresyon ve anksiyete en çok görülen ruhsal belirtilerdir.

Sosyal Nedenler

Aile ve akran ilişkileri, alkol kullanımına karşı toplumsal tutum, kişinin içkiye ulaşabilmesi ve temin edebilmesi sosyal nedenler arasında yer almakla birlikte bu durum toplumdan topluma değişebilmektedir.

Doğru cevap D seçeneğidir.

Tanı koymada bazı ölçme ve değerlendirme araçlarından da yararlanılmaktadır. Bunlardan en sık olarak kullanılan ölçme ve değerlendirme aracı “KESİ (CAGE)” dir. Kesi dört maddelik, kolay ve hızlı uygulanan bir testtir. Maddelerden herhangi birine verilen “evet” yanıtı alkol kullanımını daha ayrıntılı araştırmak için bir işaret sunmaktadır.

Kesmek: Alkolü Kesmeniz ya da azaltmanız gerektiğini düşündünüz mü?

Eleştiri: Çevrenizdeki insanlar alkol kullanımından dolayı sizi Eleştirdiler mi?

Suçluluk: İçmekten dolayı kendinizi kötü ya da Suçlu hissettiniz mi?

İlk iş: Sabah uyandığınızda kendinize gelmek ya da akşamdan kalma belirtilerini yok etmek için hiç İlk iş olarak alkol aldınız mı?

Doğru cevap D seçeneğidir.

Halüsinojenik maddeler alındıkları zaman kişinin hayal görmesine neden olan maddeler olup gerçek ile olan ilişkinin kesilmesine, bilincin dağılmasına yol açarlar.

Gerçeklikten kopmaya sebep olan halüsinojenik maddelerde yüksek bağımlılık örüntüsü görülmektedir. Alımı kesildikten günler, hatta aylar sonra bile belirtilerini tekrar gösterebilirler.

Doğru cevap D seçeneğidir.

Çalışmalar incelendiğinde internet bağımlılığının daha çok ergenler üzerinde araştırıldığı görülmektedir. Ergenler internet bağımlılığının olumsuz etkilerini akademik, sosyal, ilişkisel, ailesel ve sağlıkla ilgili alanlarda yaşamaktadırlar. İnternet bağımlılığının psikolojik ve fiziksel olumsuz etkileri ergenliğin kritik bir dönem olması nedeniyle daha büyük riskler oluşturmaktadır.

Doğru cevap B seçeneğidir.

Kumar oynama davranışının bağımlılık olup olmadığını değerlendirmek için on ölçüt olduğu öne sürülmektedir. Bunlardan biri de tolerans olarak yer almaktadır:

Tolerans: Kişinin istediği heyecanı sağlayabilmek için giderek artan miktarlarda parayla kumar oynamasını ifade etmektedir.

Doğru cevap E seçeneğidir.

Davranışçı kuram alkol ve madde kullanım bozukluklarının gelişmesinde öğrenme modellerinin üzerinde durmaktadır. Klasik ve edimsel koşullanma yoluyla, olaylar ve olaylar hakkında edinilen bilgi arasındaki bağlantı madde kullanım davranışını pekiştirmektedir.

Doğru cevap B seçeneğidir.

Remisyon DSM-IV-TR’ye göre en az 1 ay süreyle madde bağımlılığı ya da madde kötüye kullanımı ölçütlerinden hiçbiri olmaması durumu olarak tanımlanmaktadır. Depreşme ise belirli bir içme- me döneminden yani remisyon sürecinden sonra tekrar içmeye başlamak ve kontrolü kaybederek eski içme dönemlerindeki duruma gelmektir.

Doğru cevap E seçeneğidir.

Depreşmeyi önlemede dört ana fikir vardır. Bunları şu şekilde özetlemek mümkündür:

1. Depreşme farklı evreleri olan ve kademeli gelişen bir süreçtir. Tedavideki amaç erken evreleri bireyin tanımasına yardım ederek başarı şansını artırmaktır.

2. İyileşme gelişimsel dönüm noktaları olan kişisel bir büyüme sürecidir. Her evre kendi içinde depreşme riski taşır.

3. Depreşmeyi önlemenin temel araçları bilişsel terapi ve zihin-beden gevşemesidir. Buradaki amaç olumsuz düşünceleri değiştirmek ve sağlıklı başa çıkma yöntemleri geliştirmektir.

4. Danışanları bu birkaç kural ile ilgili eğitmek neyin önemli olduğu konusunda onların odaklanmalarına yardımcı olacaktır.

Motivasyonel görüşme daha çok bağımlılık konusunda bireylerin farkındalık kazanmaları ve tedavi için isteklilik duymalarını sağlama amacıyla kullanılan bir tekniktir. Doğru cevap A seçeneğidir.