SAĞLIK PSİKOLOJİSİ

Madde kullanımına başlandığı ilk zamanlarda alkol, sigara, esrar, uçucu maddeler ve ilaçlar tercih edilirken kullanımın devam etmesiyle beraber, kullanılan maddeler kokain, ekstazi ve eroin gibi daha ağır maddelere dönüşmektedir. Doğru cevap E seçenğidir.

Alkol kullanımına bağlı ruh hali, duygusal durum ve cevap verme yetisindeki bozukluklar, değişiklikler alkolün fizyolojik etkilerinin sosyal ve psikolojik etmenlerle etkileşimi sonucu meydana gelmektedir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Deliryum Tremens akut organik bir beyin sendromudur. Uzun süreli alkol kullanımını bırakmaya bağlı olarak gelişebildiği gibi, içki içmeye devam eden bir alkol bağımlısında da beslenme noksanlığı, sıvı ve elektrolit dengesi bozuklukları, kafa travması ya da enfeksiyon hastalığı nedenleri ile görülebilir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Tütünün içerisinde binlerce zararlı madde bulunmaktadır. Bunların ilkive en önemlisi nikotin maddesidir. Nikotin bağımlılık yapıcı bir uyarıcıdır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Opiyat maddelerine tolerans çok hızlı gelişmektedir. Opiyat türü maddelerin alınmasından kısa bir süre sonra etkisi başlar ve yaklaşık 4-6 saat sürer. Bu sebeple III ve V. öncüllerde verilen bilgiler yanlıştır. Doğru cevap B seçeneğidir.

İnternet bağımlılığına yol açan etmenler gözden geçirildiğinde ilk göze çarpan sosyalleşme ihtiyacıdır. Doğru cevap D seçeneğidir.

D seçeneğinde verilen örnek operant koşullanma kuramına örnektir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Temel tedavi modelindeki son basamakta  relapsı engellemeye yönelik psikoterapi yaklaşımları ve ilaç tedavilerinden faydalanılır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Remisyon DSM-IV-TR’ye göre en az 1 ay süreyle madde bağımlılığı ya da madde kötüye kullanımı ölçütlerinden hiçbiri olmaması durumu olarak tanımlanmaktadır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Aşerme tanımı konusunda kuramsal düzeyde bir fikir birliği yoktur ancak alkol ve madde bağımlılığına eşlik eden ‘madde kullanmak için güçlü öznel dürtü’ olarak tanımlanabilir. Doğru cevap D'dir.

Bırakma evresi: Kişinin maddeden kurtulma isteğinin madde kullanımının önüne geçtiği dönemdir. Doğru cevap D'dir.

Bağımlılık yapıcı maddelerin kullanımı beyindeki normal algı, duygu ve motivasyon süreçlerini etkilemektedir. Doğru cevap E'dir.

Bağımlılık yapıcı bu maddeleri aşağıdaki gibi sıralamak mümkündür:

Alkol kimyasal olarak etanol olarak adlandırılan bir maddedir. Patates, tahıl, mısır, pirinç, meyve, şeker pancarı gibi bitkilerden elde edilebilir. Doğru cevap D'dir.

Korsakoff psikozu uzun süre alkol kullanımı sonucu B1 vitamini eksikliğinden kaynaklı bir kronik beyin sendromudur. Doğru cevap D'dir.

Afyon sakızı, morfin, kodein, eroin, metadon gibi maddeler afyon haşhaşından elde edilir ve uyuşturucu özelliği taşır. “Opium” afyonun karşılığıdır ve afyon ve benzeri maddelerin tümüne birden “opiyat (opioid)” denmektedir. Doğru cevap C'dir.

Esrara bağlı yoksunluk belirtileri genelde yoğun esrar kullananlarda gözükmektedir. Esrar kullanımına bağlı yoksunluk belirtileri şunlardır:

Sedatif Hipnotikler uykusuzluk, kaygı, ağrı gibi problemlerin tedavisi için kullanılan ilaçlardır. Doğru cevap B'dir.

Young (1999) internet bağımlılığını belirlemek için sekiz ölçüt tanımlamıştır. Bu ölçütler şunlardır:

Bağımlılığın birçok bileşeni vardır. Bunları şu şekilde tanımlayabiliriz:

Tolerans: Sürekli olarak aynı miktarda kullanılan maddenin kişi üstünde yarattığı etkinin azalmasına “tolerans” denir.

Yoksunluk: Yoksunluk genellikle maddenin çok fazla ve uzun süreli kullanımından sonra azaltılmasına ya da sonlandırılmasına bağlı olarak ortaya çıkan bir sendromdur.

Aşerme: Tanımı konusunda kuramsal düzeyde bir fikir birliği yoktur ancak alkol ve madde bağımlılığına eşlik eden ‘madde kullanmak için güçlü öznel dürtü’ olarak tanımlanabilir.

Başarısız bırakma girişimleri: Kişinin zarar görmesine rağmen madde kullanmaya devam etmesi, bunun için zamanının büyük bir bölümünü ayırması ve kontrol edemeyip tasarladığından fazla kullanması diğer bileşenler arasında yer almaktadır.

Doğru cevap D seçeneğidir.