SAĞLIK PSİKOLOJİSİ

Madde kullanan kişinin maddeyi bırakıp, hayat boyu bir daha kullanmamasına ise abstinens denir.

Doğru sıralama C şıkkında verilmiştir.

Halüsinojenler: LSD (Liserjik Asid Dietilamid), meskalin, Psilocybin, DMT (dimetiltriptamin), DET (dietiltriptalmin), DOM (dimetoksimetil amfetamin), MDA
(metilendioksi amfetamin.

Biyolojik Nedenler:
Kalıtım, enzim konfigürasyonu, ırk farklılıkları gibi genetik özelliklerin yanı sıra kullanılan maddenin etki süresi ve şiddeti de bu bölümde yer almaktadır.

Michigan Alkolizm Tarama Testi (MAST):
Alkol kullanım sorunu olup olmadığını ölçen ve 25 soru içeren bir kendini değerlendirme ölçeğidir.

Korsakoff psikozu uzun süre alkol kullanımı sonucu B1 vitamini eksikliğinden kaynaklı bir kronik beyin sendromudur. Yakın ve orta geçmişe ait bellek bozukluğu ve bellek bozukluğunu gidermek için masal uydurma  durumu tipik
olarak gözlenir. Uzak geçmiş iyi hatırlanır, yakın geçmişteki olaylar çabuk unutulur ancak dikkat, hesap yapma ve yargılama bozulmamıştır.

EMASH Testi doğru cevaptır.

Bailout: Kişinin kumar sonucunda yaşadığı mali sıkıntılardan kurtulması için çevresindekilere güvenmesi.

Remisyon DSM-IV-TR’ye göre en az 1 ay süreyle madde bağımlılığı ya da madde kötüye kullanımı ölçütlerinden hiçbiri olmaması durumu olarak tanımlanmaktadır.

2018 yılında tedavi gören hastaların tedavi gördükleri madde türlerine göre dağılımları incelendiğinde;
• % 62.1’inin (7.031) eroin birinci sıradadır.

Sürekli olarak aynı miktarda kullanılan maddenin kişi üstünde yarattığı etkinin azalmasına “tolerans” denir.  Tolerans geliştikten sonra aynı miktarda kullanılan madde aynı etkiyi göstermemeye başlar. Beklenen etki ortaya çıkmayınca kişi rahatlama sağlayamaz. Doğru cevap C' dir.

Tekrar madde kullanımı (lapse): İlk madde kullanımına başladığı gibi “bir kereden bir
şey olmaz” düşüncesi ile madde kullanımın tekrar başladığı dönemdir. Doğru cevap D' dir.

Ruhsal Hastalıkların Teşhis ve İstatistiği El Kitabı 5’e (DSM-V) göre madde ile ilgili bozuklukların madde kullanım bozuklukları ve maddenin yol açtığı bozukluklar olarak ikiye ayrıldığını görürüz. Maddenin yol açtığı durumlar olarak şunlar sıralanabilir: Esriklik (entoksikasyon), yoksunluk ve maddenin/ilacın yol açtığı ruhsal bozukluklar (psikozla giden bozukluklar, iki uçlu ve ilişkili bozukluklar, depresyon bozuklukları, kaygı bozuklukları, takıntı-zorlantı bozuklukları ve ilişkili bozukluklar, uyku bozuklukları, cinsel işlev bozuklukları, deliryum ve nörobilişsel bozukluklar.) Doğru cevap E' dir.

Alkol bağımlılığı için tek neden aramak yerine çok etkenli bir bozukluk olduğunu kabul etmek
gerekmektedir. Bu nedenleri kabaca biyolojik, psikolojik ve sosyal nedenler olarak üç ana başlık altında incelemek mümkündür. Doğru cevap C' dir.

Alkol bağımlılığı tanısı konmasında genellikle bir güçlük yaşanmaz. Hastanın kendisinden ve
yakınından bilgi alınması önemlidir. Bunun yanı sıra iyi bir fizik ve nörolojik muayene yapılması,
karaciğer enzimlerine bakılması uygundur. Bunlardan en önemlisi gama glutamil transferazın (GGT) yükselmesidir. Doğru cevap B' dir.

Alkol kullanımına bağlı olarak çeşitli sendromlar görülebilmektedir. En sık görülen durumlar
şunlardır:
• Akut Alkol Zehirlenmesi
• Alkol Kesilme Sendromu
• Deliryum tremens
• Korsakoff Psikozu (Alkole Bağlı Amnestik Bozukluk) Doğru cevap D' dir.

Doğal (morfin, kodein), yarı sentetik (eroin) ve sentetik (metadon) olmak üzere üç tür opiyat vardır. Opiyat maddelerine tolerans çok hızlı gelişmektedir. Öfori (coşku) ve sedasyon (uyuşukluk ve uyku hali) hissi veren maddelerdir. Bağımlılık gelişimi için bir, iki kez kullanmak yeterlidir. Sigaraya sarılarak (koreks), burna çekerek (snuff), alüminyum folyo üstünde ısıtılıp buharını soluyarak (kaydırma) ve intravenöz yolla (shot) kullanılabilir.Opiyat türü maddelerin alınmasından kısa bir süre sonra etkisi başlar ve yaklaşık 4-6 saat sürer. Bu nedenle bağımlı kişi günde en az iki, üç kez kullanmak durumunda kalabilmektedir. Madde alındıktan sonra sıcaklık, kol ve bacaklarda ağırlık hissi, yüzde kırmızılık oluşmaktadır. Doğru cevap C' dir.

Esrar genel olarak en çok denenen yasa dışı bir madde olup Hint kenevirinden elde edilmektedir.
Toplumda sarıkız, ot, kuru, joint, derman olarak da isimlendirilmektedir. İşleniş şekillerine göre Marijuana, Gubar, Ganja isimlerini almaktadır. Doğru cevap A' dır.

Hayatta her nesne bağımlılığa yol açabilir. Her şeyin kullanım durumuna göre bağımlılık riski vardır.
Yalnız bazı maddelerin bağımlılık riski daha fazladır. Yukarıda bahsedilen maddelere bağımlılıkların yanı
sıra davranışsal bağımlılıklar adı verilen internet, kumar ve seks bağımlılığı gibi çeşitleri de vardır. Ddoğru cevap B' dir.

Davranışçı kuram alkol ve madde kullanım bozukluklarının gelişmesinde öğrenme modellerinin
üzerinde durmaktadır. Klasik ve edimsel koşullanma yoluyla, olaylar ve olaylar hakkında edinilen bilgi arasındaki bağlantı madde kullanım davranışını pekiştirmektedir. Doğru cevap E' dir.