SAĞLIK PSİKOLOJİSİ - Deneme Sınavı - 22

Yüksek eğitimin alzheimer  ile  ilgisi yoktur.

Evli olmak bir risk etmeni değildir.

Ağrı reseptörleri derinin yüzeysel alanlarında daha fazladır. Bu nedenle, örneğin, kasa yapılan iğne girişi deriye yapılan girişten daha az ağrıya neden olabilir.

Taoizm'de Chi yaşam enerjisi olup nefes alıp verme, ruha ve yaşama dair canlılık ilkesi ya da özüdür. Chi’nin dolaşımı sırasında tıkanması, yetmezliği ya da aşırı akışı Yin ve Yang arasındaki dengesizliğe ve hastalıklara yol açar. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Sürekli olarak aynı miktarda kullanılan maddenin kişi üstünde yarattığı etkinin azalmasına “tolerans” denir.  Tolerans geliştikten sonra aynı miktarda kullanılan madde aynı etkiyi göstermemeye başlar. Beklenen etki ortaya çıkmayınca kişi rahatlama sağlayamaz. Doğru cevap C' dir.

Tekrar madde kullanımı (lapse): İlk madde kullanımına başladığı gibi “bir kereden bir
şey olmaz” düşüncesi ile madde kullanımın tekrar başladığı dönemdir. Doğru cevap D' dir.

Ruhsal Hastalıkların Teşhis ve İstatistiği El Kitabı 5’e (DSM-V) göre madde ile ilgili bozuklukların madde kullanım bozuklukları ve maddenin yol açtığı bozukluklar olarak ikiye ayrıldığını görürüz. Maddenin yol açtığı durumlar olarak şunlar sıralanabilir: Esriklik (entoksikasyon), yoksunluk ve maddenin/ilacın yol açtığı ruhsal bozukluklar (psikozla giden bozukluklar, iki uçlu ve ilişkili bozukluklar, depresyon bozuklukları, kaygı bozuklukları, takıntı-zorlantı bozuklukları ve ilişkili bozukluklar, uyku bozuklukları, cinsel işlev bozuklukları, deliryum ve nörobilişsel bozukluklar.) Doğru cevap E' dir.

Alkol bağımlılığı için tek neden aramak yerine çok etkenli bir bozukluk olduğunu kabul etmek
gerekmektedir. Bu nedenleri kabaca biyolojik, psikolojik ve sosyal nedenler olarak üç ana başlık altında incelemek mümkündür. Doğru cevap C' dir.

Alkol bağımlılığı tanısı konmasında genellikle bir güçlük yaşanmaz. Hastanın kendisinden ve
yakınından bilgi alınması önemlidir. Bunun yanı sıra iyi bir fizik ve nörolojik muayene yapılması,
karaciğer enzimlerine bakılması uygundur. Bunlardan en önemlisi gama glutamil transferazın (GGT) yükselmesidir. Doğru cevap B' dir.

Alkol kullanımına bağlı olarak çeşitli sendromlar görülebilmektedir. En sık görülen durumlar
şunlardır:
• Akut Alkol Zehirlenmesi
• Alkol Kesilme Sendromu
• Deliryum tremens
• Korsakoff Psikozu (Alkole Bağlı Amnestik Bozukluk) Doğru cevap D' dir.

Doğal (morfin, kodein), yarı sentetik (eroin) ve sentetik (metadon) olmak üzere üç tür opiyat vardır. Opiyat maddelerine tolerans çok hızlı gelişmektedir. Öfori (coşku) ve sedasyon (uyuşukluk ve uyku hali) hissi veren maddelerdir. Bağımlılık gelişimi için bir, iki kez kullanmak yeterlidir. Sigaraya sarılarak (koreks), burna çekerek (snuff), alüminyum folyo üstünde ısıtılıp buharını soluyarak (kaydırma) ve intravenöz yolla (shot) kullanılabilir.Opiyat türü maddelerin alınmasından kısa bir süre sonra etkisi başlar ve yaklaşık 4-6 saat sürer. Bu nedenle bağımlı kişi günde en az iki, üç kez kullanmak durumunda kalabilmektedir. Madde alındıktan sonra sıcaklık, kol ve bacaklarda ağırlık hissi, yüzde kırmızılık oluşmaktadır. Doğru cevap C' dir.

Esrar genel olarak en çok denenen yasa dışı bir madde olup Hint kenevirinden elde edilmektedir.
Toplumda sarıkız, ot, kuru, joint, derman olarak da isimlendirilmektedir. İşleniş şekillerine göre Marijuana, Gubar, Ganja isimlerini almaktadır. Doğru cevap A' dır.

Hayatta her nesne bağımlılığa yol açabilir. Her şeyin kullanım durumuna göre bağımlılık riski vardır.
Yalnız bazı maddelerin bağımlılık riski daha fazladır. Yukarıda bahsedilen maddelere bağımlılıkların yanı
sıra davranışsal bağımlılıklar adı verilen internet, kumar ve seks bağımlılığı gibi çeşitleri de vardır. Ddoğru cevap B' dir.

Davranışçı kuram alkol ve madde kullanım bozukluklarının gelişmesinde öğrenme modellerinin
üzerinde durmaktadır. Klasik ve edimsel koşullanma yoluyla, olaylar ve olaylar hakkında edinilen bilgi arasındaki bağlantı madde kullanım davranışını pekiştirmektedir. Doğru cevap E' dir.

Miletoslu Leukippos ve Trakyalı Demokritos maddenin temel yapısının atomlar olduğunu ve sağlığın da değişik atom kombinasyonlarına bağlı olduğunu ileri sürmüşlerdir. Leukippos “Hiçbir şey sebepsiz, nedensiz meydana gelemez. Her şey belirli bir sebeple ve zorunlu olarak meydana gelir.” diyerek günümüzdeki determinizm anlayışının temelini atmıştır. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Psikoloji alan yazınında ise sağlık gibi hastalık kavramının da sosyal boyutları üzerinde durulmaktadır. Bir sosyolog olan Parsons (1958) hekimi hastanın biyolojik sağlığına değil, olağan yaşam sürecine tekrar dönmek isteği ve yeteneğine yardımcı olan bir insan olarak tanımlar. Parsons için hekimler ve tıp alanında çalışanların yaptıkları tekrar-sosyalleştirme biçimidir. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Kan basıncı dolaşımdaki kanın damar çeperlerine uyguladığı basınçtır. Hipertansiyon artmış kan basıncı olarak tanımlanabilir. Doğru cevap B'dir.

Kalbin kasılma anında ölçülen sistolik kan basıncı olup diğeri kalbin gevşemesi sırasında ölçülen diastolik kan basıncıdır. Doğru cevap A'dır.

Koroner arter hastalığı bulunan kişilerde göğüs ağrısı, göğüste baskı hissi, nefes darlığı, halsizlik, düzensiz kalp atışları, baş dönmesi, bulantı, çarpıntı, terleme gibi belirtiler görülebilir. Doğru cevap E'dir.

Erkek olmak, ileri yaş, ailede koroner kalp hastalığı bulunması, hipertansiyon, diyabet, hiperlipidemi gibi diğer vasküler risk etmenlerinin varlığı, obezite, yetersiz fiziksel aktivite, sigara ve alkol kullanımı ile kronik stres koroner arter hastalığı riskini arttıran başlıca etmenlerdir. Doğru cevap B'dir.