SAĞLIK PSİKOLOJİSİ - Deneme Sınavı - 14

Yeme davranışının gelişimsel modelinde öne çıkan süreçler maruz kalma, sosyal öğrenme ve ilişkisel öğrenmedir. Yaşamın erken döneminde maruz kalınan yiyecek türlerinin daha sonraları da tercih edilmesi maruz bırakmanın yeme davranışını nasıl şekillendirebildiğini göstermektedir.

Çocuklukta sağlıklı yiyeceklere maruz kalmanın ileriki dönemlerde de sağlıklı beslenme alışkanlığı edinmede etkili olabileceği söylenebilir.

Doğru cevap B seçeneğidir.

Olumsuz beden imgesi depresyon, anksiyete, intihar düşünceleri ve problemli sosyal ilişkilere sebep olabilir. Beden memnuniyetsizliğinin yıkıcı psikolojik etkileri ergenlik dönemindeki bireylerde daha fazla görülebilmekte ve uzun vadeli olabilmektedir.

Doğru cevap B seçeneğidir.

Bulimiya nervozada, kişiler yeme davranışı üzerindeki kontrollerini kaybeder ve aşırı miktarda yemek yerler. Aşırı miktarda yemek yemeyi telafi etmek için aç kalma, kusma, aşırı fiziksel egzersiz yapma ya da müshil başta olmak üzere çeşitli ilaçlar kullanma gibi yollara başvururlar. Telafi niyetiyle yapılan bu davranışların sıklığına ve kişinin işlevselliğindeki bozulma derecesine göre hastalığın şiddeti değişiklik gösterebilir.

Doğru cevap A aseçeneğidir.

Sedanter davranış önceleri yeterli fiziksel aktivitede bulunmamayı ifade ederken, artık gün içinde oturarak geçirdiğimiz zamanları anlatmak için kullanılan bir terim haline gelmiştir.

Sedanter (hareketsiz) günlük yaşam aktivitelerinin çoğalmasıyla beraber fiziksel aktiviteye ayrılan zaman sınırlı kalmakta ve sağlığa olumsuz getirileri pahasına söz konusu kısır döngü sürdürülmektedir.

Doğru cevap D seçeneğidir.

Fiziksel aktivitenin zihinsel sağlık üzerindeki olumlu etkileri tek bir aktivite yaşantısı ile dahi ortaya çıkabilmektedir. Fiziksel aktivitenin hem depresyona karşı koruyucu hem de depresyonla etkin baş etme üzerindeki etkileri konunun oldukça sık çalışılmasına ve ilgi çekmesine yol açmıştır. Meta-analitik çalışmalar fiziksel aktivitenin depresyonu azaltıcı etkilerini ortaya koymaktadır.

Doğru cevap B seçeneğidir.

İngiliz Spor ve Egzersiz Bilimleri Birliği (the British Association of Sport and Exercise Sciences) ve Amerikan Kalp Birliği (the American Heart Association) gibi dünya genelinde konu ile ilgili ileri gelen kuruluşlar 19-65 yaş arası yetişkinlerin genel sağlığı için önerilen fiziksel aktivite miktarının günde ortalama 30 dakika orta düzeyde olmak üzere haftada ortalama 150 dakika olduğunu kabul etmektedir. Orta düzeyden kasıt ise tempolu yürüyüş, yüzme ve orta hızda bisiklet sürme gibi fiziksel aktivitelere denk aktivitelerdir.

Doğru cevap D seçeneğidir.

Sirkadiyen saat organizmalarda bulunan geçici bir programlama, dünyanın güneş etrafında dönmesi sonucu 24 saatlik zaman dilimine uyarlanmış genetik düzenlemelerden davranışa farklı seviyelerde etkili olan otomatik bir adaptasyon sürecidir.

Doğru cevap A sçeneğidir.

Doğum kontrol yöntemleri bariyer oluşturan, hormonal ve rahim içi teknikler olarak gruplandırılabilir. Bunun yanı sıra takvim ve geri çekme yöntemi gibi güvenilirliği daha az gebelik kontrol yolları da ülkemizde ve dünya genelinde kullanılmaktadır.

Doğru cevap E seçeneğidir.

Uluslararası Ağrı Araştırmaları Derneği (International Association for the Study of Pain, IASP) ağrıyı “gerçek veya potansiyel doku hasarı ile ilişkili veya böyle bir hasar ile tanımlanan, tatsız, sıkıntı verici, hoşa gitmeyen duyusal ve duygusal deneyim” olarak tanımlamaktadır.

Doğru cevap C seçeneğidir.

Ağrı eşiği bireyin ağrı duyduğu en düşük uyaran şiddetidir.

Ağrı toleransı ise kişinin ağrı şiddetine dayanma gücünü ifade eder.

Ağrı zararlı bir uyarıcıya verilen fizyolojik tepkidir.

Acı ise ağrı, korku, endişe, stres gibi nedenlerle ortaya çıkan psikolojik bir tepkidir.

Doğru cevap D seçeneğidir.

Her ne kadar ağrı hissi ağrı türüne göre değişse de tüm dünyada, genel olarak kadınlarda, orta yaş ve üzerinde, düşük sosyoekonomik düzeyden gelenlerde daha fazla görülmektedir.

Doğru cevap E seçeneğidir.

Pelvik ağrı, ağrı bölgesine göre yer alan ağrı türlerinden birini oluşturmaktadır.

Doğru cevap D seçeneğidir.

Ağrı alan yazınında sıklıkla kullanılan bazı kavramlar vardır. Bunlardan en önemlileri olan Analjezi ağrı duyusunun olmaması; Anestezi ağrı da dahil tüm hislerin kaybolması; Hipoaljezi ağrılı uyaranlara azalmış tepki; Hiperestezi ağrılı uyaranlara artmış tepki; Parestezi belirli bir bölgede, herhangi bir uyaran olmadan, iğnelenme, karıncalanma ya da uyuşma hissi olarak tanımlanır.

Doğru cevap E seçeneğidir.

Patern Kuramı ağrının psikolojik yönüne vurgu yapan bir kuramdır.Bu kurama göre, vücuttan gelen uyarıların süresi ve şiddeti önemlidir. Uyarımlar omurilikte bekletilir, yeterli şiddette ve sürede birikince beyne iletilir. Beyin bu uyarımları ağrı şeklinde yorumlar.

Doğru cevap B seçeneğidir.

Günümüzde en yaygın tedavi yöntemleri ilaç (farmakolojik) tedavisi ve ilaç dışı (nonfarmakolojik) olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.

İlaçla tedavide lokal anestezik, nonstereoid antien amatuar, opioidler gibi narkotik ve narkotik olmayan analjezik ilaçlar kullanılmaktadır.

EMDR-Göz Hareketleri ile Duyarsızlaşma ve Yeniden Yapılandırma tekniği gibi farklı psikolojik yaklaşımlar ise ilaç dışı yöntemler arasında yer almaktadır.

Doğru cevap A seçeneğidir.

İkincil (sekonder) kazanç hastanın bilinçli ya da bilinç dışı ilgi, sempati, hoşgörü, işten kaçınma ya da ilişkilerde baskın olma gibi aslında hastalığın kendisiyle ilgili olmayan, başkalarının hastalığa verdiği tepkilerden kaynaklanan ayrıcalıkları ve kazanımları anlamına gelmektedir.

Doğru cevap B seçeneğidir.

Sinir sistemi dışında kalan tüm doku ve organlarda bulunan ağrı reseptör/alıcılarına nosiseptörler
denilmektedir. Bu ağrı reseptörleri derinin yüzeysel alanlarında daha fazladır. Bu nedenle, örneğin, kasa yapılan iğne girişi deriye yapılan girişten daha az ağrıya neden olabilir. Her dokunun ağrıya duyarlılığı da aynı değildir. Doğru cevap D' dir.

Somatik yani yüzeysel ağrı daha yoğun, acı verici ancak yeri belirgindir. Visseral ağrı yani iç
organlar ile ilgili ağrı ise yaygın ve zor tarif edilir bu nedenle daha güç değerlendirme yapılır. Romatizmal
ağrılar, kanser ağrıları bu gruba girer. Doğru cevap B' dir.

İyileşmeyi hızlandıran tabloya plasebo denilirken, olumsuz olanına ise nosebo adı verilmektedir.

Plasebo bir ilaca yüklenilen ama onun farmakolojik özellikleriyle açıklanamayan tedavi edici etki veya yan etki ya da tedavi edilen durum için özel bir etkinlik göstermeyeceğine inanılan ve simgesel etkisi için yararlanılan tıbbi tedavi biçimi olarak tanımlamaktadır.

Doğru cevap A seçeneğidir.

Santral ve çevresel nöropati olarak ikiye ayrılır. Nöropatik ağrı mekanizmasının en belirgin farklılığı, sürekli bir nosiseptif uyarı veren kaynağın bulunmamasıdır. Duyusal bozukluğun yer aldığı bölgede hissedilir. Aralıklı, kısa süreli, batıcı, saplanıcı bir ağrı olarak tariflenir . Eskiden psikojenik, yani psikolojik kökenli ağrı ile karıştırılırken, son araştırmalar, merkezi sinir sistemi ile ilişkili nöropatik ağrı teşhisinde karar kılmıştır. Diyabetik nöropati, cerrahi müdahale, travmatik olay ya da inme sonrası nöropatiler çok yaygındır. Doğru cevap C' dir.