SAĞLIK POLİTİKALARI

Sağlık kavramını oluşturan dört faktör vardır: Çevre, davranış (yaşam biçimi), kalıtım (insan biyolojisi) ve sağlık bakım hizmetleri (sağlık hizmetleri sistemi). Doğru cevap A şıkkıdır.

Negatif sağlık, hastalık, rahatsızlık, yaralanma, sakatlık ya da engellilik gibi durumların yalnız başına veya değişik kombinasyonlarla, kısa ya da uzun dönemlerle yaşanmasıdır. Yani tedavi ve rehabilitasyonu gerektiren sağlık durumudur. Doğru cevap B şıkkıdır.

Ülkemizde sağlık hakkı ilk kez 1961 Anayasasında yer almıştır. 1982 Anayasası’nda da herkesin yaşama, maddi, manevi varlığını koruma ve geliştirme hakkına sahip olduğu belirtilmiştir. Doğru cevap C şıkkıdır

Genler ailemizden bize geçen özellikleri taşıyan ve kromozomlar üzerine yerleşmiş, DNA dizininden oluşan en küçük yapı taşlarıdır. Kişinin genleri onun potansiyelini oluşturmaktadır. Doğru cevap D şıkkıdır.

Kullanma suları, atık sular, çöpler, gübreler, konutlar , iklim, hava kirliliği, ışınlar, travma gürültü, giyim eşyası, sağlığa zarar verebilecek tesisler, kamuya açık yerler (lokanta, sinema, otel, havuz hizmetleri) sağlığı etkileyebilecek fiziki etmenlerdir. Doğru cevap E şıkkıdır.

Ulusal sağlık politikası beş ana bölümden oluşmaktadır. Sağlığın gelişmesine destek, çevre sağlığı, yaşam biçimi, sağlık hizmetlerinin sunumu, sağlıklı Türkiye hedefleridir. Doğru cevap A şıkkıdır.

Bir dizi yöntem, kanun, düzenleme, uygulama ve beyanlar bütününe politika denir. Doğru cevap B şıkkıdır.

DSÖ’ne göre bir topluluk içinde belirlenmiş bir sağlık hedefine ulaşmak için alınan kararlar, planlar ve faaliyetlere sağlık politikası denir. Doğru cevap C şıkkıdır.

Psikososyal, Kültürel ve Ekonomik Faktörler;Bir toplumun mensuplarının sağlığa bakış açısı, sosyal izolasyon, evliliğe ilişkin sorunlar, yaşam biçimi, toplumun değerleri ve yanlış sağlık inançları, inanç sistemi, geçmiş bugün çatışması gibi faktörlerdir. Doğru cevap D şıkkıdır.

Doğrudan sağlığa etkili olmayacak ancak sağlığın geliştirilmesi için gereken bilimsel, hukuki ve teknolojik alt yapının oluşturulmasına yönelik uygulamalara sağlık gelişmesine destek adı verilir. Doğru cevap E şıkkıdır.

Bütüncül sağlık tanımı: Kişinin fiziki, ruhi ve sosyal açıdan çevre ile uyumlu olmasıdır. Buna göre sağlık kavramını oluşturan dört faktör vardır: Çevre, davranış (yaşam biçimi), kalıtım (insan biyolojisi) ve sağlık bakım hizmetleri (sağlık hizmetleri sistemi). Bu bilgiler ışığında ekonomi diğer bazı seçeneklerle ilişkili olmakla birlikte temel faktörler arasında gösterilemez.

Negatif sağlık, hastalık, rahatsızlık, yaralanma, sakatlık ya da engellilik gibi durumların yalnız başına veya değişik kombinasyonlarla, kısa ya da uzun dönemlerle yaşanmasıdır. Yani tedavi ve rehabilitasyonu gerektiren sağlık durumudur. Nötral sağlık, herhangi bir hastalık ya da rahatsızlık durumunun olmadığı, dengeli bir sağlıktır. Pozitif sağlık ise nötral sağlık durumundan sonra ulaşılan, yaşam kalitesini geliştiren, potansiyel sağlığı geliştiren sağlık davranışlarını ifade eder. Seçenekler arasında yer alan kondisyon, çoğunlukla bir sporcunun fiziksel ve ruhsal yönden durumu ile ilişkili olup diğer seçenekler kadar öncelikli tedavi ve rehabilitasyon gerektiren bir unsur değildir.

Sağlık algısı kavramı; subjektif ve objektif sağlık algısı olarak iki grupta incelenebilir. Subjektif olarak sağlık algısı; bireyin kendisinin, fiziksel, sosyal ve ruhsal yönden durumunu algılaması halidir. Bu bakış açısına göre birey, hasta olmadığı halde kendisini hasta ya da hasta olduğu halde kendisini sağlıklı algılayabilir. Objektif olarak sağlık algısı; doktor muayenesi ve tanı testleri sonuçlarına göre belirlenen bir hastalığın olmamasıdır. Bu durumda bir kişiye sağlıklı diyebilmek için hem bireyin kendini subjektif olarak sağlıklı algılaması hem de objektif olarak gerçekten sağlıklı olması gerekmektedir. Yalnızca tansiyonun düşük çıkması seçeneğinde objektif bir tanı testi olasılığı göze çarpmakta olup diğerleri bireyin kendi fiziksel, ruhsal ve sosyal durumu ile ilgili öznel değerlendirmeler içermektedir.

Sağlığı etkileyen faktörler yalnızca bireylerin yaşam tarzları veya sağlıklı yaşam davranışları ile ilgili değildir. Aynı zamanda ekonomik durum, sosyal yapı, eğitim, istihdam, sağlık hizmetlerine erişim, çalışma ortamının koşulları ve çevre gibi çok sayıda faktör de bireylerin sağlık durumu üzerinde etkili olabilmektedir. Genetik, cinsiyet, yaş, metabolizma ve sağlık inancı bireysel faktörlerdir. Hava kirliliği ise çevresel ve fiziksel faktörler arasında yer almaktadır.

Genler ailemizden bize geçen özellikleri taşıyan ve kromozomlar üzerine yerleşmiş, DNA dizininden oluşan en küçük yapı taşlarıdır. Kişinin  genleri onun potansiyelini oluşturmaktadır. Genetik sağlığı etkileyen bireysel faktörler arasında yer almaktadır. Diğer seçeneklerde ise çevresel faktörler yer almaktadır.

Ulusal Sağlık Politikasının nihai hedefi sağlıklı bireylerden oluşan sağlıklı bir topluma ulaşmaktır. Sağlıklı bireylere ve topluma sadece sağlık sektörünün sunduğu hizmetlerle değil, sektörler arası bir politika ile ulaşılabileceği anlayışı ile geliştirilen Ulusal Sağlık Politikası beş ana bölümden oluşmaktadır: 1. Sağlığın Gelişmesine Destek, 2. Çevre Sağlığı, 3. Yaşam Biçimi, 4. Sağlık Hizmetlerinin Sunumu, 5. Sağlıklı Türkiye Hedefleri. Toplumun değerleri ve yanlış sağlık inançları ise sağlığı etkileyen psikososyal, kültürel ve ekonomik faktörler arasında gösterilebilir.

Planlama kurumsal amaçlar oluşturulduktan sonra bu amaçlara ulaşabilmek için gerekli olan faaliyetlerin belirlenmesi sürecidir. Planlama örgütlerin yalnızca kısa vadede değil, kısa, orta ve uzun vadede ulaşmak istedikleri tüm hedefleri ortaya koyma sürecidir. Planlama gelecekle ilgilidir ve işletmelerin geleceğini biçimlendirir. Bu yüzden planlama;
• Kısa ve uzun dönem hedef ve stratejilerin seçimine,
• Amaçlara ulaştıracak politika ve yöntemlerin geliştirilmesine,
• Denetim için temel olacak yürütme ölçütlerinin saptanmasına
• Değişen koşulların etkisi ile eski planlarını gözden geçirmesine ilişkin kararların alınmasını gerektirir.

Planlama kavramı ile strateji kavramını birbirine karıştırmamak gerekir. Plan kavramı genel olarak strateji, politika, yöntem ve program olarak ifade edilen tüm kavramları bünyesinde barındırır.

Sağlık politikası döngüsündeki fikir; farklı platformlarda dile getirilen veya tartışılan son zamanlarda ortaya atılmış yeni yaklaşımları ifade eder. Fikir “erken evredir”. Pilot uygulama ise yerel ya da kurumsal bazda uygulanan yenilik ya da model denemeleridir. Politika, mesleki bir örgütlenme tarafından kabul edilen fikirlerin resmiyete dökülmesidir. Kanun, yapılması planlanan herhangi bir düzenlemeye ilişkin tasarının meclisten geçirilerek yürürlüğe konmasıdır. Benimseme aşaması yasal ve mesleki uygulamaya yönelik alınan önlemlerdir. Değerlendirme, gözlemlenen dönem boyunca tüm sağlık politikası meselelerini ifade etmektir. Değişim ise belirli bir konuda yapılan değerlendirmenin sonucu olarak o konuda süreci anlatır.

Sağlık politikası döngüsündeki fikir; farklı platformlarda dile getirilen veya tartışılan son zamanlarda ortaya atılmış yeni yaklaşımları ifade eder. Fikir “erken evredir”. Pilot uygulama ise yerel ya da kurumsal bazda uygulanan yenilik ya da model denemeleridir. Politika, mesleki bir örgütlenme tarafından kabul edilen fikirlerin resmiyete dökülmesidir. Kanun, yapılması planlanan herhangi bir düzenlemeye ilişkin tasarının meclisten geçirilerek yürürlüğe konmasıdır. Benimseme aşaması yasal ve mesleki uygulamaya yönelik alınan önlemlerdir. Değerlendirme, gözlemlenen dönem boyunca tüm sağlık politikası meselelerini ifade etmektir. Değişim ise belirli bir konuda yapılan değerlendirmenin sonucu olarak o konuda süreci anlatır.