Sağlık Politikalarına Küresel Bakış

Uluslararası faaliyet gösteren sağlık örgütleri; genel olarak Birleşmiş Milletler öncülüğünde kurulmuş ve faaliyet yapan kuruluşlar, ülke hükümetlerinin oluşturduğu kuruluşlar, gönüllü ve ticari
kuruluşlar olarak sınıflandırılabilir. Bu örgütlerin başında Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) gelmektedir

Demografik Değişimler: Nüfusun artması, şehirleşme ve artan yoğunluk, yaşlılık, artan mobilite (hareketlilik) ve aile yapısının değişmesidir.

Küreselleşmenin ulaşım ve iletişim yoluyla insan sağlığına olumsuz etkileri arasında patojen mikroorganizma ve vektörlerdeki artış gelmektedir. 

Toplum ve bireylerle ilgili olarak; yaşam süresinin uzaması ve çocuk sayısının azalması, ülke içinde ve ülkeler arasında göç ve şehirleşmenin hızlanması ve şehirlerin büyümesi
• Hastalık yükünde kayma; kronik hastalıklarda artış, özellikle kardiyak hastalıklar ve depresyon
sebebiyle sağlıklı yaşam yıllarında azalma görülmesi
• Bulaşıcı hastalıklar; HIV enfeksiyonu ve tüberkülozun hâlâ Avrupa ülkeleri için önemli olması
ve hem toplumsal hem de hastane enfeksiyonlarına neden olan bakterilerde antibiyotik direncinin
artması
• Sağlık sistemlerinin sorunları; sağlık harcamalarının hızla artması, birinci basamak, aile hekimliği
gibi primer sağlık hizmeti sunumunda yetersizlikler, koruyucu sağlık hizmetlerinin öneminin hâlâ
anlaşılamamış olması ve uygulamadaki yetersizliklerdir

1. Bulaşıcı olmayan hastalıklar (Kalp krizi,
kanser, felç vb.)
2. Bulaşıcı olan hastalıklar (HIV, tüberküloz,
malarya vb.)
3. Sağlık Sistemleri
4. Ömür boyu sağlık politikalarının teşvik
edilmesi
5. Kurumsal hizmetlerin herkese ulaşmasının
sağlanması
6.Hastalık salgınlarına karşı hazır bulunmak
ve gözetim altında tutmaktır.

1946 yılında kurulan UNICEF, Birleşmiş Milletler Uluslararası Çocuklara Acil Yardım Fonudur.

UNFPA, 1969 yılında Birleşmiş Milletlerin öncü temsilciliğinde kurulmuş olup bu fona Türkiye 1971
üye olmuştur. Bu fonun amacı, ülkelere nüfus politikaları ve programları geliştirme konusunda faydalı
olmak ve ilgili uygulamalarına mali katkı sağlamaktır. Aynı zamanda, UNFPA kadınların ve gençlerin
sağlıklı ve verimli yaşamlar sürdürebilmeleri için imkânları artırmak konusunda çalışmaktadır.
Türkiye’de bulunan UNFPA şu konuları desteklemektedir:
• Üreme sağlığı ve haklarını iyileştirmek,
• Anne ve çocuk sağlığını teşvik etmek,
• Cinsiyet eşitliği sağlamak,
• Gençlerin potansiyellerinin tamamını kullanabilecek biçimde güçlendirilmelerini sağlamak,
• Kadınlara yönelik şiddetle mücadele etmek 

Bulaşıcı hastalık; bir mikroorganizma veya onun toksik ürünlerine bağlı olarak ortaya çıkan hastalık olarak tanımlanmaktadır

Sonradan kazanılan bağışıklık yetmezliğinin en önemlisi AIDS’tir. Bu hastalığın etkeni HIV (Human Immunodeficiency Virus) adlı bir virüstür. HIV bağışıklık sistemini zayıflatmakta, savunma
mekanizmalarını yıkmakta ve normal koşullarda tedavi edilebilen hastalıklar bağışıklık sisteminin yetersiz kalması sebebiyle tedavi edilemeyerek ölüme yol açabilmektedir.

Dünya çapında son dönemde Ebola, kuş gribi, domuz gribi gibi viral hastalıklar salgınlar oluşturabilmektedir. En yaaygın viral hastalıklar bunlardır.

Zika enfekte Aedes sivrisinekleri yoluyla insanlara bulaşan bir hastalıktır. Zika virüsü ayrıca cinsel ilişkiyle ve hamilelik sırasında anneden bebeğe geçebilmektedir. 

Tropikal Hastalıklar DSÖ yürütücülüğünde 1970 yılında “Tropikal Hastalıklarda Araştırma ve Eğitim Özel Programı” oluşturulmuş olup lepra, sıtma, schistosomiasis, leishmaniasis, lymphatic filariasis, African trypanosomiasis ve chaggasin gibi hastalıklarla mücadele programı oluşturulmuştur. Dünyada yaklaşık 500 milyon insan bu gibi hastalıklarla mücadele etmeye çalışmaktadır

Sağlık turizmi kavramının literatürde birçok tanımı yapılmış olup kısaca “sağlık amacıyla kendi yaşadığı yerden başka yerlere seyahat eden insanların oluşturduğu turizm” olarak tanımlanabilir

Dünyanın her yerinde göçmenlerin barınma, beslenme, can güvenliği, sağlık, eğitim ve istihdam gibi temel ihtiyaçları ve bunlara bağlı sorunları vardır.

Sanayi devrimiyle birlikte artan enerji ihtiyacının fosil yakıtlarla karşılanması, ormanların yok edilmesi ve tarımsal faaliyetler gibi insan etkinlikleri sebebiyle atmosferdeki sera gazı yoğunluğunda
önemli oranda artış meydana gelmiştir. Buna bağlı olarak, yüzey ısısını yükselten bir süreç başlamış ve küresel ısınma kavramı ortaya çıkmıştır. Küresel
ısınmanın dünya genelinde aratarak devam ettiği gözlenmektedir

Ortak Geleceğimiz” isimli bu rapor 1987 yılında hazırlanmış olup, yoksulluğun önlenmesi, doğal kaynaklardan eşit şekilde yararlanılması, çevreye zarar oluşturmayan teknolojilerin geliştirilmesi ve
nüfusun kontrol altına alınması ile “sürdürülebilir kalkınma” ilkesini savunmuştur

Çerçeve Sözleşmesi (BMİDÇS) Küresel iklim değişikliğine karşı uluslararası işbirliğinin ilki Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (BMİDÇS)’dir. BMİDÇS
Rio de Janeiro’da 50’den fazla ülkenin katılımıyla1994’te yürürlüğe girmiştir. Sözleşmeye 196 ülkeye ilaveten Avrupa Birliği de taraftır.

1. Hasta bekleme sıralarından kurtularak daha kısa zamanda ve daha kaliteli hizmet almak,
2. Maliyeti düşük yüksek sağlık teknolojilerine ulaşmak,
3.  Kronik hastalığa sahip yaşlıların ve engellilerin başka ortama gitme ve tedavi olma
arzusu,
4. Madde bağımlılığı olan bireylerin farklı ve
daha uygun ortamlarda bulunma istekleri,
5.  Tedavi olma yanında gezme ve kültür ziyaretlerinde bulunma isteği,
6. Bireyin hayatta kalma isteği olarak ortaya
çıkmıştır

Küresel ısınma ve iklim değişikliğinin sağlığa etkileri doğrudan ya da dolaylı olmak üzere olarak üç grupta incelenebilir:

• Aşırı iklim olaylarının insan sağlığına doğrudan etkileri,
• İklim değişikliğine bağlı olarak gelişen ekolojik yıkım ve çevre değişiminden kaynaklanan etkiler,
• İklim değişikliği sebebiyle gerçekleşen göçler ve gelir değişimindeki farklılıklara bağlı
olarak gelişen bulaşıcı hastalıklar, besin yetersizliği, yaralanma ve psikolojik etkilerdir 

Küresel iklim değişikliğine karşı uluslararası işbirliğinin çerçevesi özellikle üç uluslararası anlaşma etrafında şekillenmiştir. Bunlardan ilki rejimin temel amacını, normatif yapısını, ilkelerini, kural ve kurumlarını belirleyen Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (BMİDÇS), ikincisi Kyoto Protokolü ve üçüncüsü Paris Antlaşması’dır