Sağlık Politikası ve Planlaması ile İlgili Temel Kavramlar
Kitapta kimler “sağlığın önde gelen aktörleri” olarak adlandırılmıştır?
Hastane, klinikleri ve eczaneleri kullanan hastalar ile hemşire, doktor, eczacı, medikal çalışanı ve yöneticiler sağlığın önde gelen aktörleridir.
Sağlık politikasının hedefleri nelerdir?
Sağlık politikası toplum içerisinde sağlık alanındaki eksiklikleri saptamayı, sağlık alanında kazanımları elde etmeyi ve elde edilmiş kaynakların en doğru şekilde kullanılmasını hedefler.
Dünya Sağlık Örgütünün bütüncül sağlık tanımı nedir? Buna göre sağlık kavramını oluşturan kaç faktör vardır, nelerdir?
Dünya Sağlık Örgütüne (DSÖ) göre; yalnızca hastalık ve sakatlıkların olmaması değil, fiziksel, zihinsel ve sosyal yönden tam bir iyilik halidir. Buna göre sağlık kavramını oluşturan dört faktör vardır: Çevre, davranış (yaşam biçimi), kalıtım (insan biyolojisi) ve sağlık bakım hizmetleri (sağlık hizmetleri sistemi).
Subjektif sağlık algısı nedir? Değişkenleri nelerdir?
Subjektif olarak sağlık algısı; Bireyin kendisinin, fiziksel, sosyal ve ruhsal yönden durumunu algılaması halidir. Bireyin kendini sağlıklı hissetmesi bulunduğu çevreye, eğitim durumuna, beslenme şekline vb. göre değişiklik gösterebilir.
Blum, “Alan Güçleri ve Sağlıklılık Hali”ni gösteren şemasına göre bireyin sağlık durumunu belirleyen temel faktörler nedir?
Blum’un şemasında “Sağlıklılık Hali” bireyle başlayan, bireysel faktörlerle devam eden, kalıtım çevre, yaşam tarzı, sağlık hizmetleri koşullarına göre değişkenlik göstererek, dış faktörlerin şekillendirdiği bir sürece dönüşmektedir. Bireyin sağlık durumunu bireysel ve çevresel faktörler belirler. Şemaya kabaca göz gezdirmek uygun olacaktır.
Kişinin sağlıklılık halini pozitif ya da negatif şekilde etkileyen bireysel faktörler nelerdir?
Genetik, cinsiyet, yaş, metabolizma ve sağlık inancıdır.
Kişinin sağlıklılık halini pozitif ya da negatif şekilde etkileyen çevresel faktörler kaç başlık altında toplanmıştır?
Kişinin sağlıklılık halini pozitif ya da negatif şekilde etkileyen çevresel faktörler üç başlık altında toplanmış, bu başlıklar altında detaylandırılmıştır.
Sağlık politikalarını oluştururken güdülen amaç nedir?
Sağlık politikaları, bireyin ve toplumun sağlık düzeyini geliştirmek amacıyla oluşturulurlar.
Ulusal Sağlık Politikası kaç ana bölümden oluşmaktadır, adları nelerdir?
Ulusal Sağlık Politikası beş ana bölümden oluşmaktadır. Bunlar; 1- Sağlığın Gelişmesine Destek, 2- Çevre Sağlığı, 3- Yaşam Biçimi, 4- Sağlık Hizmetlerinin Sunumu, 5- Sağlıklı Türkiye Hedefleridir.
Plan, ve strateji kavramları çoklukla birbirine karıştırılmaktadır. Bu iki kavramdan hangisi diğerini de kapsar?
Plan genel olarak strateji, politika, yöntem ve program olarak ifade edilen tüm kavramları bünyesinde barındırır.
Neyin, ne zaman, nasıl, nerede ve kim tarafından yapılacağını kararlaştırma süreçleri, sağlık politikalarının hangi yönüyle ilgilidir?
Neyin, ne zaman, nasıl, nerede ve kim tarafından yapılacağını kararlaştırma süreci daha başka pek çok başka konuda olduğu gibi “Planlama” ile ilgilidir. Yönetim fonksiyonlarının tamamı planlamaya bağlı olarak işler.
Plan kavramının birlikte kullanıldığı diğer iki kavram hangileridir, nasıl bir ilişkileri vardır?
Yönetim fonksiyonlarının tamamı planlamaya bağlı olarak işler. Çünkü planlama vasıtasıyla işletmenin amaçlarını ve politikasını belirleyen ve bunlara ilişkin strateji ve taktiklerin neler olacağını kararlaştırmaya yarayan bilgiler toplanır. Dolayısıyla planlama kavramı yalnızca strateji kavramıyla değil amaç kavramıyla da bir arada kullanılmaktadır.
Sağlık planlaması nedir, bu planlamanın odak noktasndaki temel üç soru neleridir?
Sağlık planlaması: sağlık hizmetine kolay erişilebilme, hakkaniyeti sağlayarak hizmetin ihtiyaç duyulduğu zamanda kaliteli, hızlı ve süreklilik arz eden bir anlayışla sunulması ve hasta odaklı yapılanmasıdır. 1. Biz şimdi neredeyiz? Nerede olmak istiyoruz? Oraya nasıl varırız? soruları planlamanın ana odağındadır.
“Siyasetin” politikadan ayrı düşünülmesinin mümkün olmayışı neye dayandırılmaktadır?
Türkçe’ de ve bazı başka dillerde “politika” (policy) ile “siyaset” (politics) aynı kelime ile ifade edilmektedir. Bunun sebebi ise politika belirleme, uygulama ve izleme süreçlerinin politik birer süreç olmasına dayandırılmaktadır. Bu nedenle “siyasetin” politikadan ayrı düşünülmesi de mümkün değildir. Farklı dillerden dilimize giren kavramların karşılıkları konusu dikkate değerdir.
Politikanın genellikle bir alanla ilgili yazılı dokümanlardan oluştuğu konusundaki genel kanının değişme nedeni nedir?
Politikanın genellikle bir alanla ilgili yazılı dokümanlardan oluştuğu konusundaki genel kanı, uygulamaya ilişkin vurgu nedeniyle değişmiştir.
Devlet ve devlete bağlı kurum ve kuruluşlar tarafından belirlenen politikalara ne ad verilir?
Makro politikalar.
Micro ve macro politikalardan hangisi daha açık ve şeffaftır?
Makro politikalar, devlet ve devlete bağlı kurum ve kuruluşlar tarafından belirlenirken mikro politikalar, devletin kurumları tarafından belirlenen politikalardır. Mikro düzeyinde daha açık ve şeffaf olan politika süreçleri makro düzeye doğru çıktıkça daha karmaşık ve zor hale gelmektedir.
Hizmetlerin ve faydaların bir başka grubun sahip olduğu faydalara zarar vermeden nüfus içindeki belirli gruplara dağıtılması ile ilgili politikalar ne şekilde adlandırılırlar?
Dağıtımcı politikalar.
Micro ve macro politikalar sınıflandırması dışında yapılan sınıflandırmada politikalar hangi adlarla sınıflandırılmışlardır?
Micro ve macro politikalar sınıflandırması dışında yapılan sınıflandırmada politikalar dağıtımcı, düzenleyici, kendi kendini düzenleyici ve yeniden dağıtımcı politikalar adlarıyla sınıfkandırılmışlardır.
Çatışma yaratma potansiyeli çok yüksek olan politika türü hangisidir, neden?
Yeniden dağıtımcı politikalar gelir ya da refahın dağılımını değiştirmek için devlet tarafından geliştirilen politikalardır. Bu politikalar ile toplum içinde yer alan grupların bir bölümü daha öncesi ile karşılaştırıldığında daha dezavantajlı duruma düşebilir. Çatışma yaratma potansiyeli çok yüksektir ve bu nedenle çıkar gruplarının yoğun eylemine neden olabilir.
Sağlık politikası için en kapsamlı tanım olarak değerlendirilen Walt’ın tanımı nasıldır?
Walt sağlık politikası için “sağlık sisteminin kurumlarını, hizmetlerini ve finansman düzenlemelerini etkileyen faaliyetleri içermektedir”tanımını yapmıştır.
Sağlık politikası döngüsündeki unsurlar sıralandığında “fikir”den sonrasının gelişim unsurları nelerdir?
Fikir- Pilot Uygulama- Politika- Kanun- Benimseme- Değerlendirme- Değişim