SAĞLIK POLİTİKALARI - Deneme Sınavı - 8

Sağlık politikasının belirlenmesinde öncelikli
kriter ülkenin sağlık hizmetlerinin kalitesini artırmak,
vatandaşın sağlık hizmetine erişimini sağlamak,
bu hizmetlerin sürdürülebilirliğini sağlamak,

Evrensel düzeyde Dünya Sağlık Örgütünün yerel
düzeyde ülkelerin sağlık politikalarının belirlenmesinde
öne çıkan etik ilkeleri, kalite mahremiyet, adalet, yararlılıktır. İnanınırlık değildir

7 Nisan1948 tarihinde Dünya Sağlık Örgütünün kuruluşunu
gerçekleştirmiştir.

23 Nisan 1920 tarihinde Ankara’da açılan Gazi Büyük Millet Meclisimizce ilk kurulan Hükümet’i içerisinde 3 Mayıs 1920 tarihinde görevine başlayan Sağlık Bakanlığı, İstiklal Savaşı sürecinde temel olarak ordumuza yönelik sağlık hizmetlerinin verilmesini öncelemiştir.

Sosyal devlet, fertlere yalnız klasik hürriyetleri
sağlamakla yetinmeyip aynı zamanda onların insan
gibi yaşamaları için zaruri olan maddi ihtiyaçlarını
karşılamalarını da kendisine vazife bilen devlettir.

Sağlık harcamalarının Devlet (kamu) tarafından karşılanması oranı OECD ülkelerinde
%73 olurken Türkiye’de bu oran %78 dir.

İnsan Hakları ve Biyotıp Sözleşmesi 1997 Oviedo

Bu Sözleşmenin Tarafları, tüm insanların haysiyetini ve kimliğini koruyacak ve

biyoloji ve tıbbın uygulanmasında, ayırım yapmadan herkesin, bütünlüğüne

ve diğer hak ve özgürlüklerine saygı gösterilmesini güvence altına alacaklardır

Hekimlik uygulamasında hasta ve hastalık kavramında değişiklik olmuş, değişiklikler pozitif hukuk kuralları ile koruma altına alınmıştır.

Uluslararası şartlarla tam örtüşmeli

Sağlık politikaları ister gelişmiş olsun ister gelişmekte olan her ülkenin, mevcut şartlarına uygun
olarak ileriye yönelmiş temel amacı ülkedeki sağlık seviyesinin belirli ölçütlere göre yükseltilmesini
sağlamaktır. Buna nedenle belirlenen sağlık politikalarının ülke şartları ile örtüşen, bilimsel verilere
dayalı, akılcı, sürdürülebilir, insan haklarını önceleyen, adaletli ve şeffaf olması gerekir. Uluslar arası şartlara uyum göstermek de bu ilkeler arasındadır ama tam örtüşmesi yanlış bir ifadedir. Ayrıca öncelik ülke şartları ile örtüşen bir sağlık politikası oluşturulmasıdır.

Eşitlik adaleti

Adaletin farklı boyutlarını Yunan Aristoteles “Dağıtıcı” ve “Denkleştirici” adalet kavramları ile ileri sürmüştür. Dağıtıcı adalet, adaletin eşitlikçi yönü ile ilgilidir. Eşitlik adaleti, insan hakları açısından ve dolayısıyla insanlık değeri açısından dil, din, cins, ırk gibi hiçbir gerekçe ile ayrımcılık yapılmamasını gerektirir. Denkleştirici adalet ise farklılıklara farklı davranmayı gerektirmektedir.

Hipokrat’ın hekim odaklı paternalist yaklaşımlı tıp uygulamalarında “Primum Utilis Esse” olarak belirttiği yararlılık ilkesi tıp etiğinin bilinen ve halen geçerli olan ilk ilkelerindendir.

Sağlık hizmetlerinin özelliklerini şöyle sıralayabiliriz: depolanabilmesi mümkün değildir, ikamesi yoktur, bilgi asimetrisi ya da asimetrik bilgi vardır, homojen değildir, risk ve belirsizlik vardır, birey açısından bakıldığında yarı kamusal hizmettir. Sağlık hizmetlerinin bir kısmı bölünemeyen hizmet niteliğinde olup tam kamusal mal niteliğindedir. sağlık hizmetlerinde piyasa koşullarında rekabet edilemez.

Bilgi asimetrisi ya da asimetrik bilgi; taraflardan birinin bildiğini diğerinin bilmeme ya da eksik bilme durumudur. Doktorun hastalık hakkında bilgi sahibi olması, hastanın az ya da hiç bilgi sahibi olmaması, sağlık hizmetinin özelliklerinden asimetrik bilgi özelliğini yansıtır.

Yanıt A'dır. Normatif ihtiyaçtır. Bir şeker hastasının kandaki şeker seviyesi ile standartlara göre belirlenen düzey arasındaki fark normatif sağlık ihtiyacı türüne girer.

Normatif ihtiyaç, gerçek durumla teknik olarak belirlenmiş olması gereken standartlar arasındaki fark olarak tanımlanmaktadır. Normatif sağlık ihtiyacı bilimsel ya da kliniksel sağlık ihtiyacı olarak da nitelendirilir. Örneğin bir şeker hastasının kandaki şeker seviyesi ile standartlara göre belirlenen düzey arasındaki fark normatif ihtiyaçtır.

Yanıt B'dir. Hissedilen ihtiyaç; bireyin kişisel, duyguları ya da istekleri ile kendisi tarafından tanımlanan ihtiyaçtır. Hissedilen sağlık ihtiyacı bireyin kendi sağlık ihtiyacı hakkındaki görüş ve algılamalarından ibarettir.

Yanıt E'dir. İfade edilen ihtiyaç, hissedilen ihtiyacın eyleme dönüştürülmüş şeklidir. Bireyin hissettiği sağlık ihtiyacını karşılamak için harekete geçerek açığa vurduğu, belirttiği sağlık ihtiyacıdır.

Yanıt D'dir. Çevresel faktörler sağlık hizmet talebini etkileyen faktörlerden biri değildir. Bireylerin sağlık hizmeti talebi üzerinde cinsiyet, yaş, eğitim vb. bireysel nitelikler başta olmak üzere fiyat ve gelir esneklikleri, sağlık hizmetlerine ulaşmanın kolaylığı, finansman yöntemlerinin etkisi ve sağlık sigortalarının yaygınlığı gibi faktörler etkili olmaktadır.

Ülkelerde uygulanan sağlık sistemlerinin nasıl ve hangi şekilde finanse edildiği sağlık hizmetlerine olan talebi etkileyici diğer bir faktördür. Bireyin doğrudan finansmanı söz konusu olduğunda sağlık hizmet talebinin düştüğü, devletin finansmanını tümüyle karşıladığı kapsayıcı sistemlerde ya da bireyin kısmen katıldığı sistemlerde sağlık hizmet talebinin daha yüksek olduğu görülmektedir. Bireylerin özellikle zorunlu sağlık sigortası kapsamına alınması talep üzerinde fiyat ve gelirin etkisini ortadan kaldırarak talebi artırmaktadır.

Yanıt C'dir. Finansman yönetimidir. Ülkelerde uygulanan sağlık sistemlerinin nasıl
ve hangi şekilde finanse edildiği sağlık hizmetlerine olan talebi etkileyici diğer bir faktördür. Bireylerin özellikle zorunlu sağlık sigortası kapsamına alınması talep üzerinde fiyat ve gelirin etkisini ortadan kaldırarak talebi artırmaktadır.