SAĞLIK KURUMLARINDA OPERASYON YÖNETİMİ

Stok, işlerin pürüzsüz ve verimli yürümesini sağlamak için işletmenin elinde bulundurduğu fiziksel mal anlamına gelir. Hastane işletmeleri için stok, tedarik (sarf malzemesi, eczanedeki ilaçlar vb.) veya üretim yolu ile elde edilen (hastane laboratuarlarında üretilen ilaçlar vb.), kullanılmadan veya hastaya hemen arz edilmeden önce belirli bir süre bekletilen ekonomik değere sahip mal miktarı olarak tanımlanır. Doğru cevap C'dir.

Tedarik, amaçlara ulaşmak için gerekli olan araç ve imkanların en uygun şekilde sağlanması ve kullanıma hazır bir şekilde bulundurulmasıdır. Satın alma ve tedarik kavramları sıklıkla birbirinin yerine kullanılır. Ancak satın alma kavramı daha dar kapsamlı fiili alımları ve bununla ilgili süreçleri kapsarken, tedarik kavramı satın almanın yanısıra malzemelerin kabulünü, depolamayı ve dağıtımı da içeren geniş bir anlam ifade eder. Doğru cevap D'dir.

Stok, işlerin pürüzsüz ve verimli yürümesini sağlamak için işletmenin elinde bulundurduğu fiziksel mal anlamına gelir. Hastane işletmeleri için stok, tedarik (sarf malzemesi, eczanedeki ilaçlar vb.) veya üretim yolu ile elde edilen (hastane laboratuarlarında üretilen ilaçlar vb.), kullanılmadan veya hastaya hemen arz edilmeden önce belirli bir süre bekletilen ekonomik değere sahip mal miktarı olarak tanımlanır. 

Mamül stokları: Tamamlanmış ürün veya malzeme stokları olarak tanımlanan mamül stoklarına hastanelerin depolarında bekletilen tıbbi sarf malzemeleri, ilaçlar ve kan merkezlerinde işlenmiş olarak bekletilen kan bileşenleri örnek olarak gösterilebilir. Doğru cevap B'dir.

İşletme Malzemesi: Ürünün bünyesine girmemekle beraber üretimin kesintisiz yürütülmesi için kullanılan malzemelerdir (örneğin, enerji girdileri, su). Doğru cevap D'dir.

Malzeme yönetimi işletmenin tümünü ilgilendiren hedeflere ulaşılmasına katkıda bulunur.
Malzeme yönetiminin amaçları;
a. Satıcılar arasında rekabeti sağlayıp, satın alınan malzemeler için en düşük fiyatı ödemek,
b. Yüksek stok devri ve stok yatırımlarının minimizasyonunu sağlamak,
c. İşletmenin tüm faaliyetlerinin kesintisiz yürümesini sağlamak,
d. Yeterli kalite standartlarını korumak,
e. Düşük personel maliyetleri ve personelin geliştirilmesini sağlamak,
f. Tecrübeli satıcılar bulmak ve bu satıcılarla iyi ilişkiler geliştirmek,
g. Düzenli kayıtlar tutmak,
h. Kayıpları ve demode olmayı azaltmak,
i. Diğer departmanların hedeflerinin gerçekleştirilmesine yardımcı olmaktır. Doğru cevap E'dir.

İhtiyacın Öngörülmesi:
Malzeme ihtiyacını tespit etmek için geçmiş yılların tecrübelerine ve kullanım miktarlarına dayanarak ve gelecekteki gelişmeleri de dikkate alarak malzeme talebi öngörülür. Öngörü yöntemleri iki grupta toplanır. Bunlar, öznel yöntemler ile istatistiksel yöntemlerdir.
Öznel yöntemler, geçmişe ait yeterli ve sağlıklı verilerin olmaması durumunda kullanılır. Tecrübe ve sezgiye dayalı olan bu yöntemler:
1. Delphi tekniği,
2. Kolektif düşünce yöntemi,
3. Yöneticilerin düşünce yöntemi,
4. Geçmiş deneyimlerdir. Doğru cevap A'dır.

4734 sayılı Kamu İhale Kanununa göre satın alma yöntemleri dört grup altında toplanır.
1. Açık ihale usulü: Bütün isteklilerin teklif verebildiği bir usuldür.
2. Belli istekliler arasında ihale usulü: Yapılacak ön yeterlik değerlendirmesi sonucunda idarece davet edilen isteklilerin teklif verebildiği usuldür. İşin özelliğinin uzmanlık ve/veya ileri teknoloji gerektirmesi nedeniyle açık ihale usulünün uygulanamadığı işlerin ihalesi ile yaklaşık maliyeti eşik değerin yarısını aşan yapım işi ihaleleri bu usule göre yaptırılabilir.
3. Pazarlık usulü: İhale sürecinin iki aşamalı olarak gerçekleştirildiği usuldür. Bu
usulde, satın alımı gerçekleştirecek idare, ihale konusu işin teknik detayları ile gerçekleştirme yöntemlerini ve belli hallerde fiyatı isteklilerle görüşür.
4. Doğrudan temin: İhtiyaçların, idare tarafından davet edilen isteklilerle teknik şartların ve fiyatın görüşülerek doğrudan temin edilebildiği usuldür. Doğru cevap B'dir.

1. Maliyet esasına göre değerleme
• FIFO (İlk giren ilk çıkar): İşletme satışlarını ilk önce aldığı ve depoladığı mallardan yapar. Dolayısıyla, dönem sonunda işletmede stok olarak bulunan mallar, son satın alınan mallardır.
• LIFO (Son giren ilk çıkar): İşletme satışlarını en son satın aldığı mallardan yapar. Dolayısıyla dönem sonun da işletmede ilk satın alınan malların birim maliyeti esas alınır. Doğru cevap C'dir.

Tam Zamanında Üretim (TZÜ): 
II. Dünya Savaşı’ndan sonra Toyota Motor Fabrikası Başkanı Taiichi Ohno tarafından geliştirilip, uygulanmaya konan TZÜ yaklaşımı, Japonların savaş sonrası içinde bulundukları ekonomik koşulların bir sonucu olarak ortaya çıkmıştır. Sürekli gelişmeyi ve israfı ortadan kaldırmayı hedefleyen bu sistem hem üretim hem de hizmet sektöründe uygulanır. Doğru cevap B'dir.

TZÜ sisteminin özellikleri kısaca aşağıda verilmiştir:
1. Satın alınan ve üretilen parçalar üretim süreçlerine anında verilir. Ne geç ne de erken gönderilmez.
2. Stok bulundurma politikası uygulanmaz.
3. Mamul veya hizmette değer ilave etmeyen giderleri ortadan kaldırmayı hedefleyen bir mantık taşımaktadır.
4. Belirsizlik ve tahmin hatalarının sebep olduğu giderleri yok ettiğinden kalite ve
verimliliği artırır.
5. TZÜ sisteminde materyal akışı üretim süreci ve sürüm politikası aynı mantık içinde programlanır ve ölçekler aynı tutulur. Doğru cevap C'dir.

Lojistik

LIFO yöntemi

Diyaliz ve ameliyathane

ÇKYS

FED yöntemi

İstatiksel yöntem

Öznel yöntemler

Pazarlık usulü

Kare kod

Birim doz ilaç sistemi