SAĞLIK KURUMLARINDA MALİYET YÖNETİMİ

Faiz giderleri, amortismanlar, sigorta ve vergiler ile yönetici maaşları hastanelerin sabit giderlerine örnek verilebilir. Bu giderler üretimin artması veya azalması ile doğrudan ilgili olmayan, yapılması zorunlu olan giderlerdir. Bu giderler tedavi edilen hasta sayısından bağımsız olan maliyetlerdir.

Sabit varlıklar az kullanıldığında, daha ötesi, hiç kullanılmadıklarında da değer kaybına uğrarlar. Bu nedenle amortisman tutarı, kullanma derecesine bağlı olmamaktadır. Bunu sabit varlıkların teknik ve ekonomik değer kayıpları ile açıklamak mümkündür.

Hastane Giderleri:

         olmak üzere üçe ayrılır.

Toplam maliyetlerdeki ani sıçramanın negatif etkisinden dolayı laboratuar yönetimi üretim hacmini geçen üretim düzeylerinde, özellikle de üretim hacminin sıçrama noktasını hafifçe geçtiği veya üretim hacmindeki artışın geçici olduğu durumlarda yeni bir teknisyen istihdam etme konusunda çekinceleri olabilir.

Şekil 7.4 Sayfa 184

Toplam maliyetleri karşılayabilmek için ne kadarlık bir üretim hacminin gerçekleştirilmesi gerektiği sorusuna cevap arayan başabaş noktasıdır.

Toplam değişken maliyetlerin üretim hacmi ile değişkenliğini vurgulamanın en iyi yolu, değişken maliyetleri birim bazında (değişken maliyet oranı) incelemekten geçmektedir.

Kâr-Zarar tablosu ile gelir tablosu arasında iki temel fark bulunmaktadır:
Birincisi, kâr-zarar tabloları gelir tablosunun aksine yönetim muhasebesine ait     verileri kullanarak karar verme süreçlerine en iyi şekilde yardım sağlamak için geliştirilmektedir. İkincisi ise, bu tablolar örgütün tüm alt birimleri için oluşturulabilmekte, bunun aksine gelir tabloları ise örgütün tamamı veya sadece
önemli alt birimleri için oluşturulabilmektedir.

Maliyet-hacim-kâr analizi için öngörülen kâr-zarar tablosu üçü varsayılan ve sonuncusu da hesaplanan dört değişken içermektedir. Varsayılan değişkenler; beklenen üretim fiyat ve maliyetlerdir. (klinik maliyet yapısı açısından tanımlanmış). Dördüncü değişken ise kâr değişkenidir ve yukarda sayılan üç değişken aracılığı ile hesaplanmaktadır.

Başabaş noktası formülene göre, TİG 3 hizmeti 750 hastaya sunulduğu noktada başabaş noktasına ulaşabilmektedir.

Q = FC / P - VC = 750 hasta

Tüm işletmelerde olduğu gibi hastane sektöründe de planlamanın en önemli araçlarından birisi maliyethacim- kâr analizidir. Maliyet-hacim-kâr analizi, planlama sürecine finansal bir bakış açısı getirmektedir.

Hastane sektöründe hasta başına maliyetlerin tespit edilmesinde de, bu maliyetle ilgili hasta sayısının yani üretim hacminin bilinmesi gerekmektedir. Bu bilgiler olmadan “hasta başına maliyetlerin” tahmin edilmesi ya da ölçülmesi mümkün değildir. İşletmelerde kâr, satış gelirinde giderlerin çıkarılması ile bulunmaktadır.

Hastane sektöründe ortalama maliyet, üretim hacmine bağlı olduğundan, hasta başına gelir, hasta başına maliyetten büyük ya da küçük olabilmekte, bu da kârlılığın belirsizliğine neden olmaktadır.

Kısa dönemde belirli bir üretim hacmi aralığında iş hacminde meydana gelen artış ve azalışlardan etkilenmeyen, üretim hacmi ne kadar artarsa artsın üretim hacmine bağlı olmayan ve sürekli toplam olarak sabit kalan maliyetlerdir. Sabit giderler, belirli bir üretim hacmine kadar değişmeyen giderlerdir.

Faiz giderleri, amortismanlar, sigorta ve vergiler ile yönetici maaşları hastanelerin sabit giderlerine örnek verilebilir. Bu giderler üretimin artması veya azalması ile doğrudan ilgili olmayan, yapılması zorunlu olan giderlerdir.

Değişken Giderler İş hacmiyle aynı yönde ve genellikle aynı oranda değişme gösteren (iş hacmi artıkça yükselen, azaldıkça düşen) iş hacmi sıfırlanınca kendiliğinden ortadan kalkan giderler değişken giderler olarak adlandırılmaktadır. İş hacmi ile yakın ilişkilerinden ötürü “faaliyette bulunma giderleri” olarak da adlandırılmaktadır.

Sunulan ve üretilen hizmet miktarına bağlı olarak değişiklik gösteren değişken giderlere, klinik malzemeler (lastik/cerrahi eldiven, dil çubukları, enjektör vb.) ve haberleşme giderleri ile personel ücretleri örnek verilebilir.

Toplam maliyetin, toplam gelire eşit olduğu noktadaki hasta sayısı (üretim hacmi) başabaş noktasını göstermektedir.

Maliyetlerin sınıflandırılması: 

Sabit giderler

Değişken giderler

Yarı-Sabit ve Yarı-Değişken Giderler