SAĞLIK KURUMLARINDA MALİYET MUHASEBESİ

Bu sınıflandırmalardan birisi “çeşit açısından” sınıflandırmadır. Çeşit açısından üretim maliyeti unsurları şu şekilde sınıflandırılabilir: • İlk madde ve malzeme giderleri • İşçi ücret ve giderleri • Memur ücret ve giderleri • Dışarıdan sağlanan fayda ve hizmetler • Çeşitli giderler • Vergi, resim ve harçlar • Amortisman ve tükenme payları • Finansman giderleri

Çeşitli giderler; yukarıda sayılan giderler dışında katlanılmak zorunda kalınan yolluk, sigorta, reklam, noter, seyahat, temsil ve ağırlama, personel eğitimi, lisans, dergi ve abonelik, telif ve oda aidatı gibi giderleri kapsar.

KAPSAMINA GÖRE MALİYET HESAPLAMA YÖNTEMLERİ

• Tam Maliyet Yöntemi • Değişken Maliyet Yöntemi • Normal Maliyet Yöntemi • Direkt (Asal) Maliyet Yöntemi • Direkt İlk Madde ve Malzemeye Dayalı Maliyet Yöntemi

GERÇEKLEŞME DURUMUNA GÖRE MALİYET HESAPLAMA YÖNTEMLERİ

• Fiilî (Gerçek) Maliyet Yöntemi

• Tahminî Maliyet Yöntemi

• Standart Maliyet Yöntemi

= 30.000 +20.000 +8.000=58.000

=10.000 +20.000 +3.000 = 33.000

=(20.000 +30.000 +10.000) / 5.000 =12

Tahminî maliyet yöntemi, maliyetlerin, geçmiş deneyimlerden ve cari girdi fiyatlarından yararlanılarak önceden tahmin edilmesi ve kayıtların bu maliyetlere göre tutulması esasına dayanan bir yöntemdir.

Standart maliyet yönteminin sağlayacağı bazı yararlar aşağıdaki gibidir: • Maliyet kontrolü, • Stokların maliyetinin hesaplanması, • İşletme bütçelerinin hazırlanması, • Ürün fiyatlandırması, • Bölüm yöneticilerinin başarı değerlendirmesi. Bu yararlarının yanı sıra standart maliyet yöntemini

Hastanelerde hizmet üretimi ile ilgili ortaya çıkan ilk madde ve malzeme, işçilik ve genel hizmet üretim giderleri kapsamındaki direkt ve endirekt giderlerin tamamı, “740 Hizmet Üretim Maliyeti” adı altında tek bir hesapta kayıt altına alınır.

Üretim maliyeti unsurları çeşit açısından aşağıdaki unsurlardan oluşmaktadır.

• İlk madde ve malzeme giderleri

• İşçi ücret ve giderleri

• Memur ücret ve giderleri

• Dışarıdan sağlanan fayda ve hizmetler

• Çeşitli giderler

• Vergi, resim ve harçlar

• Amortisman ve tükenme payları

• Finansman giderleri

Üretim maliyeti unsurları ürünlere yüklenme açısından ise

• Direkt ilk madde ve malzeme giderleri

• Direkt işçilik giderleri

• Genel üretim (hizmet) giderlerinden oluşmaktadır. Dolayısıyla sorunun doğru yanıtı A şıkkıdır.

Sorunun doğru yanıtı C şıkkıdır. Direkt ilk madde ve malzeme gideri ve direkt işçilik gideri üretilen ürün ve hizmetle doğrudan bağlantısı kurulabilen giderler olmasına rağmen doğrudan üretilen ürün ve hizmetle bağlantısı kurulamayan giderler genel üretim (hizmet) maliyetleri kapsamında ele alınmaktadır.

Sorunun doğru yanıtı D şıkkıdır. Tam maliyet hesaplama yönteminde hem sabit hem de değişken genel üretim giderleri toplam maliyetin hesaplanmasında dikkate alınırken değişken maliyet yönteminde sabit genel üretim giderleri dikkate alınmamaktadır.

Direkt veya asal maliyet yönteminde, üretilen birimlerin maliyetine sadece direkt ilk madde ve malzeme ile direkt işçilik giderleri dâhil edilirken endirekt nitelikte olan maliyet unsurları dönem gideri olarak kabul edilmektedir.

Sorunun doğru yanıtı E şıkkıdır. Şıklarda verilen tam maliyet yöntemi, değişken maliyet yöntemi, normal maliyet yöntemi, direkt (Asal) maliyet yöntemi gibi yöntemlerin hepsinde hem direkt ilk madde ve malzeme hem de direkt işcilik giderleri ürün maliyetine yüklenmektedir.

Sorunun doğru yanıtı E şıkkıdır. Gerçekleşme durumuna göre maliyet yöntemleri fiili, tahmini ve standart olmak üzere üçe ayrılmaktadır. Standart maliyet sisteminin ortaya çıkmasının en önemli nedeni, fiilî maliyet sisteminin işletme yöneticilerine yönetim faaliyetlerinde gerekli olan bilgileri sağlayamamasıdır. Standart maliyet sisteminin amacı, yöneticilere yönetim faaliyetlerinde gerekli olan bilgileri sağlamakla birlikte soruda ifade edilen konularda yararlar sağlamaktadır.

Sorunun doğru yanıtı A şıkkıdır. Giderlerin dağıtımında esas alınan baza göre maliyet hesaplama yöntemleri hacim tabanlı dağıtım yöntemi ve faaliyet tabanlı dağıtım yöntemidir. Hacim tabanlı dağıtım yöntemi; genel üretim giderlerini ürünlere üretim miktarı, direkt işçilik saatleri, makine saatleri ve bunlarla ilişkili olan ölçütlere göre dağıtan yöntemdir. Şıklarda verilen fiili, standart ve tahmini maliyet yöntemleri gerçekleşme durumuna göre maliyet hesaplama yöntemleri arasındadır.

Hasta bakımı hizmetlerinin maliyeti hastalara hastanede kaldığı güne göre ortalama olarak yüklenmesi safha maliyet yöntemi kullanılarak gerçekleştirilebilir.

Hastaneler, hizmet işletmesi olduklarından muhasebe sistemlerinin işleyişi üretim ve ticaret işletmelerinden farklı olduğu için soruda ifade edilen tüm maliyet unsurları 740 Hizmet Üretim Maliyeti hesabında izlenir.

Dönem sonunda 740 Hizmet Üretim Maliyetleri hesabında biriken tutarlar 741 Hizmet Üretim Maliyeti Yansıtma hesabı aracılığıyla 622 Satılan Hizmetin Maliyeti hesabına aktarılarak sonuç hesaplarına kaydedilmiş olur.