SAĞLIK KURUMLARINDA MALİYET MUHASEBESİ

Tekdüzen Hesap Planı Maliyet Hesapları grubu incelendiğinde, her bir maliyet/gider türünün kendi içerisinde üç gruba ayrıldığı görülmektedir. Bunlar:

Gider Hesapları

Dönem içerisinde tahakkuk ettirilen ya da ödenen gider ve maliyetler bu hesapların borç tarafına kayıt edilirler. Gider hesapları; işletmelerin gerek türleri, gerekse fonksiyonlarına göre maliyetlerini kendilerine özgü olarak takip ettikleri hesaplardır.

Gider Yerleri ve Hastaneler

Bazen maliyet merkezleri adıyla da anılan gider yerleri; her birinin giderleri ayrı ayrı izlenip raporlanan örgüt, faaliyet veya hesap birimleridir. İşletmeler gider yerlerini belirlerken genelde işletmenin organizasyon şemalarından yararlanırlar. Gider yerleri hesapları aşağıdaki biçimde sıralanmıştır:

• Daha az maliyetle hastane dışında yaptırılabilecek hizmetlerin hastanede yapılması,

• Gereksiz yere yapılan cerrahi müdahaleler,

• Hastalara bazı gereksiz hizmetlerin sunulması, • Birinci basamak sağlık hizmetlerinin etkin ve verimli kullanılmaması,

• Basamaklararası hasta sevk işleminin gerçekleştirilmemesi,

• Hastane hizmetlerinin etkin kullanılamaması,

• Hastanelerde hekimlerin gerekenden fazla tetkik istemeleri,

• Bazı gelişmiş imkânların, araç ve makinelerin etkin kullanılmaması,

• Evde bakım sisteminin geliştirilmemesi,

• Hastanelerde muhasebe sistemlerinin tam anlamıyla kullanılmaması.

• Sağlık hizmetlerinin örgütlenme biçimi ve kontrolündeki yetersizlikler,

• Hizmet kullanıcılarının önerilen yenilikleri değerlendirme ve hayata geçirme sürecinin ağır işleyişi,

• Hasta ve hasta yakınlarının sağlık hizmetlerinin kullanımı konusundaki bilgisizlikleri,

• Uygulanan tedavi ve bu tedavinin sonuçlarını ilişkilendirecek açık kriterlerin bulunmayışı,

• Maliyetleri düşürmek için kullanılan kontrol araçlarının hizmet kullanıcıları tarafından tam anlaşılamaması,

• Kişilerin hastalıklara karşı bireysel koruyucu önlemleri almamaları,

• Hekim ile hasta ilişkisindeki mahremiyetin, sağlık kurumu yöneticisi ve hekim arasındaki işbirliğini sınırlandırması,

• Ödeme sisteminin yetersizliği,

• Fayda-maliyet bilincinin yetersizliği,

• Maliyetleri düşürme projelerine ilişkin önyargıyla yaklaşılması,

• Hekimlerin yönetsel bilgi ve becerilerinin yeterli düzeyde olmayışı.

• 71. Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri: Bu grupta yer alan hesaplar, üretilen mamulün bünyesine ana hammadde olarak katılan, hangi mamule nerede ne kadar harcandığının tespiti hem teknik hem de ekonomik bakımdan mümkün olan ilk madde ve malzemelerle ilgili hesaplardır.

• 72. Direkt İşçilik Giderleri: Bu hesap grubu bir mal veya hizmetin üretim maliyetine doğrudan doğruya yüklenebilen işçilik giderleri ile ilgili gider, yansıtma ve fark hesaplarını kapsar.

• 73. Genel Üretim Giderleri: Bu hesap grubu işletmenin üretim ve üretime bağlı hizmetler için yapılan direkt lk madde ve malzeme ve direkt işçilik dışında kalan harcamalarla ilgili gider, yansıtma ve fark hesaplarını kapsar.

• 74. Hizmet Üretim Maliyeti: Hizmet işletmelerinin hizmet maliyetlerinin oluşturulmasında kullanılan hesaplarla ilgili gruplardır. Hizmet işletmeleri 71, 72 ve 73 kodlu hesap gruplarını kullanmazlar.

• 75. Araştırma ve Geliştirme Giderleri: Bu hesap grubu araştırma ve geliştirme faaliyetleri ile ilgili gider, yansıtma ve fark hesaplarından oluşur. • 76. Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri: Bu hesap grubu işletmenin pazarlama, satış ve dağıtım faaliyetleri ile ilgili gider, yansıtma ve fark hesaplarını kapsar.

• 77. Genel Yönetim Giderleri: Bir işletmenin yönetim fonksiyonları işletme politikasının tayini, organizasyon ve kadro kuruluşu, büro hizmetleri, kamu ilişkileri, güvenlik, hukuk ve personel işleri, kredi tahsilatını da kapsayan muhasebe ve mali işler servislerinin giderlerinin izlendiği hesap grubudur. • 78. Finansman Giderleri: Bu hesap grubunda, işletmenin borçlandığı tutarla ilgili olarak katlanılan ve varlıkların maliyetine eklenmemiş bulunan faiz ve benzeri giderlerle, yansıtma ve fark hesapları yer alır.

• İşletme tarafından satın alınan veya tahakkuk eden hizmet üretimi ile ilgili giderlerin tamamı “740. Hizmet Üretim Maliyeti Hesabı”na kaydedilir.
• Dönem sonuna kadar bu maliyet hesabında toplanan tutarlar, hizmetler satıldıkça “741. Hizmet Üretim Maliyeti Yansıtma Hesabı” aracılığı ile “622. Satılan Hizmet Maliyeti Hesabı”na aktarılır.

• Bunun dışında yer alan, faaliyet ve finansman giderleri (750. Araştırma ve Geliştirme Giderleri, 760. Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri, 770. Genel Yönetim Giderleri ve 780. Finansman Giderleri) gerçekleştikten sonra ilgili yansıtma hesapları aracılığıyla ilgili gelir tablosu hesaplarına (630. Araştırma ve Geliştirme Giderleri, 631. Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri, 632. Genel Yönetim Giderleri ve ilgili finasman giderleri hesabına) aktarılır.

• Dönem sonunda maliyet hesapları ile yansıtma hesapları karşılıklı olarak kapatılır. Gider hesapları ile yansıtma hesapları arasında fark olursa gider hesapları fark hesaplarına aktarılır.

• Döneme ait maliyet ve gider hesapları, “690. Dönem Kârı veya Zararı Hesabı”na aktarılarak kapatılır.

790. İlk Madde ve Malzeme Giderleri

791. İşçi Ücret ve Giderleri

792. Memur Ücret ve Giderleri

793. Dışarıdan Sağlanan Fayda ve Hizmetler

794. Çeşitli Giderler

795. Vergi, Resim ve Harçlar

796. Amortisman ve Tükenme Payları

797. Finansman Giderleri

798. Gider Çeşitleri Yansıtma Hesabı

799. Üretim Maliyet Hesabı