SAĞLIK KURUMLARINDA MALİYET MUHASEBESİ

• Sağlık hizmetlerinin örgütlenme biçimi ve kontrolündeki yetersizlikler,
• Hizmet kullanıcılarının önerilen yenilikleri değerlendirme ve hayata geçirme sürecinin
ağır işleyişi,
• Hasta ve hasta yakınlarının sağlık hizmetlerinin kullanımı konusundaki bilgisizlikleri,
• Uygulanan tedavi ve bu tedavinin sonuçlarını ilişkilendirecek açık kriterlerin bulunmayışı,
• Maliyetleri düşürmek için kullanılan kontrol araçlarının hizmet kullanıcıları tarafından
tam anlaşılamaması,
• Kişilerin hastalıklara karşı bireysel koruyucu önlemleri almamaları,
• Hekim ile hasta ilişkisindeki mahremiyetin, sağlık kurumu yöneticisi ve hekim
arasındaki işbirliğini sınırlandırması,
• Ödeme sisteminin yetersizliği,
• Fayda-maliyet bilincinin yetersizliği,
• Maliyetleri düşürme projelerine ilişkin önyargıyla yaklaşılması,
• Hekimlerin yönetsel bilgi ve becerilerinin yeterli düzeyde olmayışı.

Teknolojik yetersizlikler bu bağlamda değerlendirilmemektedir.

• Daha az maliyetle hastane dışında yaptırılabilecek hizmetlerin hastanede yapılması,

• Gereksiz yere yapılan cerrahi müdahaleler,

• Hastalara bazı gereksiz hizmetlerin sunulması,

• Birinci basamak sağlık hizmetlerinin etkin ve verimli kullanılmaması,

• Basamaklararası hasta sevk işleminin gerçekleştirilmemesi,

• Hastane hizmetlerinin etkin kullanılamaması,

• Hastanelerde hekimlerin gerekenden fazla tetkik istemeleri,

• Bazı gelişmiş imkânların, araç ve makinelerin etkin kullanılmaması,

• Evde bakım sisteminin geliştirilmemesi,

• Hastanelerde muhasebe sistemlerinin tam anlamıyla kullanılmaması

• Sağlık hizmetlerinin örgütlenme biçimi ve kontrolündeki yetersizlikler,

• Hizmet kullanıcılarının önerilen yenilikleri değerlendirme ve hayata geçirme sürecinin ağır işleyişi,

• Hasta ve hasta yakınlarının sağlık hizmetlerinin kullanımı konusundaki bilgisizlikleri,

• Uygulanan tedavi ve bu tedavinin sonuçlarını ilişkilendirecek açık kriterlerin bulunmayışı,

• Maliyetleri düşürmek için kullanılan kontrol araçlarının hizmet kullanıcıları tarafından tam anlaşılamaması,

• Kişilerin hastalıklara karşı bireysel koruyucu önlemleri almamaları,

• Hekim ile hasta ilişkisindeki mahremiyetin, sağlık kurumu yöneticisi ve hekim arasındaki işbirliğini sınırlandırması,

• Ödeme sisteminin yetersizliği,

• Fayda-maliyet bilincinin yetersizliği,

• Maliyetleri düşürme projelerine ilişkin önyargıyla yaklaşılması,

• Hekimlerin yönetsel bilgi ve becerilerinin yeterli düzeyde olmayışı

• Esas Üretim Gider Yerleri,

• Yardımcı Üretim Gider Yerleri,

• Yardımcı Hizmet Üretim Gider Yerleri,

• Üretim Yerleri Yönetimi Gider Yerleri,

• Yatırım Gider Yerleri,

• Araştırma ve Geliştirme Gider Yerleri,

• Pazarlama, Satış ve Dağıtım Gider Yerleri,

• Genel Yönetim Gider Yerleri

Sağlık hizmetlerinin maliyeti, sağlık kurumunun kendi faaliyet konusunu oluşturan sağlık hizmetini üretebilmesi için tükettiği üretim faktörlerinin para ile ölçülebilen değeri şeklinde tanımlanabilir. Bu tanımdan yola çıkarak, hastane işletmelerindeki maliyetleri etkileyen unsurları; kapasite ve kapasite kullanımı, kullanılan tıbbi teknoloji, hasta sevk zincirinde yer alan basamak, hizmet sunulan nüfusun yoğunluğu, sağlık hizmetinin kalitesi ve hastanenin imajı, başta hekim olmak üzere istihdam edilen sağlık çalışanı ve diğer çalışanlar, hastanenin makine teçhizat durumu, alt yapısı ve fon kaynağı şeklinde sıralamak mümkündür.

7/B Seçeneği ve Sağlık Kurumlarında Uygulanması

Şekil 2.1’de görüldüğü gibi muhasebe bilgi sistemi, ilgili mevzuat tarafından kabul edilen belgeleri toplayarak bunları muhasebe biliminin öngördüğü biçimde kayıt altına alır. Sürecin sonunda çıktı finansal tablolardır ve bu tablolar işletme içi (yönetici, ortaklar, çalışanlar vb.) ve işletme dışı (devlet, bankalar, rakip işletmeler, sendikalar vb.) bilgi kullanıcılarınca kullanılarak karar verici mekanizma tarafından işletme ve ekonomi ile ilgili kararlar alınmaya çalışılmaktadır.

Gider Yerleri ve Hastaneler

Gider yerleri hesapları aşağıdaki biçimde sıralanmıştır:

Yardımcı Hizmet Gider Yerleri: İşletmenin ana faaliyet gider yerlerine ve diğer gider yerlerine müşterek nitelikte destek hizmet üreten birimlerdir. Hastane işletmelerinde hasta kabul, merkezi sterilizasyon, teknik bakım ve onarım merkezi gibi gider yerleri bu grup içerisinde yer alır.

Gider Çeşitleri ve Hastaneler

7/A Seçeneği ve Sağlık Kurumlarında Uygulanması

7/B Seçeneği ve Sağlık Kurumlarında Uygulanması

7/B seçeneği, gider çeşitleri esasına göre aşağıdaki gibi yapılandırılmıştır:

Bu tebliğde Tekdüzen Hesap Planında 7 ile başlayan yani 700-799 arasındaki hesaplar “Maliyet Hesapları” olarak sınıflandırılmıştır. Maliyet hesapları sınıfı da 7/A ve 7/B olmak üzere kendi içerisinde iki seçeneğe ayrılmıştır. Hangi işletmelerin, hangi seçenekleri kullanacakları, yine Hazine ve Maliye Bakanlığının belirlemiş olduğu iki kritere göre düzenlenmektedir. Bunlar “Aktif Toplamı” ve “Net Satışlar Toplamı”dır. Bu iki değer, her yıl Bakanlığın belirlediği “yeniden değerleme oranı” doğrultusunda güncellenerek işletmelerin 7/A ya da 7/B seçeneğini kullanmaları istenir.

Tekdüzen Hesap Planı Maliyet Hesapları grubu incelendiğinde, her bir maliyet/gider türünün kendi içerisinde üç gruba ayrıldığı görülmektedir. Bunlar:

Yansıtma Hesapları

Yansıtma hesapları, fiili maliyet uygulayan işletmelerde maliyet dönemi sonunda gider hesaplarında toplanan maliyet ve giderlerin ilgili bilanço ve gelir tablosu hesaplarına aktarılması amacıyla kullanılan hesaplardır.