SAĞLIK KURUMLARINDA GİDERLERİN SINIFLANDIRILMASI VE GİDER TÜRLERİNİN İNCELENMESİ

• Üretim (hizmet) maliyetlerinin hızlı, kolay ve sağlıklı bir biçimde hesaplanabilmesi,
• Etkin bir gider kontrolüne olanak vermesi,
• Planlama ve karar verme açısından hastane yöneticisinin gereksinimlerinin karşılanması göz önünde bulundurulmalıdır.

• Türlerine göre,
• İşletme fonksiyonlarına göre,
• Gider yerlerine göre,
• Gider yüklenicilerine göre,
• Faaliyet hacmi ile ilişkisine göre, 
• Sorumluluk alanlarına göre, 
• Saptanma zamanlarına göre.

• İlk Madde ve Malzeme Giderleri
• İşçi Ücret ve Giderleri 
• Memur Ücret ve Giderleri
• Dışarıdan Sağlanan Fayda ve Hizmetler 
• Çeşitli Giderler 
• Vergi, Resim ve Harçlar 
• Amortisman ve Tükenme Payları 
• Finansman Giderleri

• İlk madde giderleri,
• Yardımcı madde giderleri, 
• İşletme malzemesi giderleri, 
• Ambalaj malzemesi giderleri, 
• Yedek parça giderleri, 
• Büro tüketim (kırtasiye) malzemesi giderleri, 
• Temizlik malzemesi giderleri gibi giderler yer alır.

• Brüt ücretler,
• Fazla mesai,
• Primler, ikramiyeler,
• Nöbet ücretleri, 
• Sosyal Güvenlik Kurumu işveren primi, 
• Gece primi, 
• Sosyal yardımlar, 
• Eğitim giderleri, 
• Ek ödeme ve harcırahlar

• Elektrik, su ve doğal gaz giderleri, 
• Haberleşme ve iletişim giderleri, 
• Dışarıdan sağlanan bakım onarım hizmetleri, 
• Kurum dışından sağlanan temizlik hizmetleri giderleri, 
• Güvenlik hizmetleri giderleri, 
• Beslenme hizmetleri giderleri, 
• Danışmanlık hizmetleri giderleri, 
• Pazarlama faaliyetleri için alınan hizmetlerin giderleri gibi giderler yer alır.

Çeşitli giderler arasında; 

• Sigorta giderleri, 
• Kira giderleri, 
• Sergi ve reklam giderleri, 
• Temsil ve ağırlama giderleri, 
• Dava, icra ve noter giderleri,
• Aidat giderleri gibi giderler yer alır.

Vergi, resim ve harç giderleri arasında;

• Emlak vergisi, 
• Motorlu taşıtlar vergisi, 
• Taşıt alım vergisi,
• Damga vergisi,
• Tapu harçları, 
• Dış ticaret harçları, 
• Belediye resimleri gibi giderler yer alır.

Amortisman, işletmelerin faaliyetlerini sürdürmek için bir yıldan uzun süre kullandıkları varlıkları ile ilgili ortaya çıkan eskime, yıpranma paylarını belirleme işlemidir.

• Satın Alma (Tedarik) Giderleri 
• Üretim Giderleri 
• Araştırma ve Geliştirme Giderleri 
• Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri 
• Genel Yönetim Giderleri
• Finansman Giderler

• Esas Üretim Gider Yerleri Giderleri
• Yardımcı Üretim Gider Yerleri Giderleri 
• Yardımcı Hizmet Gider Yerleri Giderleri
• Yatırım Gider Yerleri Giderleri
• Üretim Yerleri Yönetimi Gider Yerleri Giderleri
• Araştırma ve Geliştirme Gider Yerleri Giderleri
• Pazarlama, Satış ve Dağıtım Gider Yerleri Giderleri
• Genel Yönetim Gider Yerleri Giderleri

Bu yöntemler aşağıdaki gibi sıralanabilir:

•  Yerel bölümleme: Yer bakımından aynı özellikleri taşıyan veya diğerlerinden belirli fiziksel unsurlarla ayrılabilen yerlerden her biri, tek tek veya gruplandırılarak bir gider yeri olarak kabul edilir. Bu ayrımda temel ölçüt fiziksel mekândır. Örneğin, hastanenin her bir katının ayrı bir gider yeri olarak sınıflandırılması gibi. 
• Fonksiyonel Bölümleme: Bu esasa göre aynı işi yapan personel, araç ve gereçten oluşan her birim, ayrı bir gider yeri olarak kabul edilir. Burada temel ölçüt mekân değil, mekânda yapılan iştir. Örneğin, bir kattaki dâhiliye kliniğinin bir gider yeri olarak sınıflandırılması gibi.
• Sorumluluklara Göre Bölümleme: Bu esasa göre ise, başında sorumlu bir yöneticisi bulunan her örgüt birimi ayrı bir gider yeri olarak kabul edilir.

• Direkt (Dolaysız) Giderler 
• Endirekt (Dolaylı) Giderler

Hastane işletmelerinde sunulan hizmetlerin maliyetlerine direkt olarak verilemeyen, ancak dağıtım anahtarları yardımıyla ilgili hizmet üretim maliyetlerine dâhil edilebilen giderlerdir. Bu giderlere örnek olarak hastane binası ve ortak kullanıma tabi araç ve gereçlere ilişkin amortismanlar, güvenlik ve temizlik hizmeti sunan işçilere veya kuruluşlara ödenen işçilik giderleri gösterilebilir.

Bu şekilde sınıflandırmada giderler;

• Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri,
• Direkt İşçilik Giderleri,
• Genel Üretim Giderleri şeklinde üç gruba ayrılmaktadır

Giderler faaliyet hacmi ile ilişkilerine göre;

• Sabit giderler, 
• Değişken giderler, 
• Karma giderler şeklinde üç gruba ayrılır.

Sabit giderler ise; kendi içinde, yapısal sabit giderler ve programlanmış sabit giderler olarak ikiye ayrılabilir.

Yapısal Sabit Giderler: İşletmelerin faaliyetlerini sürdürebilmesi için gerekli olan ve işletme yöneticilerinin kısa dönemde alacakları kararlardan etkilenmeyen giderlerdir. Örneğin; maddi duran varlıkların amortisman giderleri, yöneticilerin ücretleri ve kira giderleri gibi.

Programlanmış Sabit Giderler: Belli bir faaliyet dönemi için harcanacak tutarları üst kademe yöneticileri tarafından saptanabilen giderlerdir. Programlanmış giderler bütçeye konulan ödenekler içinde bölüm yöneticileri tarafından yapılan giderlerdir. Örneğin; reklam giderleri, araştırma ve geliştirme giderleri gibi.

Sabit ve değişken unsurları aynı anda içeren giderler, karma giderler olarak adlandırılır. Bir başka ifadeyle, bu giderler ne tam anlamıyla sabit ne de tam anlamıyla değişkendir.

Karma giderleri;

• Yarı değişken giderler,
• Yarı sabit giderler şeklinde iki gruba ayırmak mümkündür.

Saptanma Zamanına Göre Giderler

• Fiilî Giderler 
• Standart Giderler 
• Tahmini Giderler

7/A seçeneğinde yer alan hesaplar; gider hesapları, gider yansıtma hesapları ve fark hesapları olmak üzere üç ana gruptan oluşmaktadır.