SAĞLIK KURUMLARINDA MALİYET MUHASEBESİ - Deneme Sınavı - 11

Direkt ilk madde ve malzeme, üretilen mamulün/hizmetin bünyesine giren ve hangi ürün için ne miktarda kullanıldığı rahatlıkla izlenilebilen ilk madde ve malzemedir. Direkt ilk madde ve malzemenin taşıması gereken üç temel nitelik söz konusudur. Bu nitelikler aşağıdaki gibi sıralanabilir:
• Kullanılan hammadde ve malzeme ürün yapısı içine girip mamulün/hizmetin temel öğesini oluşturmalıdır.
• Üretimde ne kadar hammaddenin kullanıldığı teknik açıdan saptanabilmelidir.
• Üretiminde ne kadar hammadde harcanacağının belirlenmesi ekonomik bakımdan anlamlı sayılmalıdır.

Yardımcı malzemeler; üretim/ hizmet bünyesinde yer almakla birlikte bir ürüne ne kadar isabet ettikleri doğrudan doğruya hesaplanamayan ve ürünün esas unsurunu oluşturmayan malzemelerdir.

İşletme malzemesi; mamulün/ hizmetin üretilmesi sırasında kullanılan ancak mamulün bünyesine girmeyen çeşitli malzemeleri ifade etmektedir.

İlk madde ve malzeme hareketleri her işletmenin örgüt yapısına göre farklılıklar gösterse de genel olarak üç grupta toplanabilir:
• İlk madde ve malzemenin satın alınması,
• İlk madde ve malzemenin teslim alınıp ambarlanması,
• İlk madde ve malzemenin üretime gönderilmesi.

Alış Bedeli: İlk madde ve malzemenin fatura tutarıdır.

İlk madde ve malzeme maliyetlerini hesaplamada kullanılan yöntemler (stok değerleme yöntemleri) aşağıdaki gibi sıralanabilir:
• Gerçek parti maliyeti (has maliyet) yöntemi,
• Ortalama maliyet yöntemi,
• İlk giren ilk çıkar (FIFO) yöntemi,
• Son giren ilk çıkar (LIFO) yöntemi,
• İlk gelecek olan ilk çıkar (NIFO) yöntemi,
• En yüksek fiyatlı ilk çıkar (HIFO) yöntemi,
• Yenileme maliyeti (cari piyasa fiyatı) yöntemi,
• Standart maliyet yöntemi.

Gerçek Parti Maliyeti Yönteminde; tüketime verilen ilk madde ya da malzemenin her parti alışı ayrı ayrı izlenir.

Fiktif Kâr; enasyon, dönemlerinde, paranın satın alma gücündeki düşüş nedeniyle, işletmenin gerçekte elde ettiğinden daha yüksek görünen kârıdır.

Çalışanların emekleri karşılığı olarak elde ettikleri gelirin işletme açısından parasal karşılığı "ücret" olup üretilen mal ve hizmetin bir maliyet unsuru olarak işçilik giderlerini oluşturur.

Doğru cevap C şıkkıdır.

Yapılan hizmetin maliyetinin hesaplanmasında dikkate alınan işçilik maliyetleri, sunulan hizmetlerle olan ilişkisi göz önünde bulundurulduğunda ikiye ayrılır. Bunlar:
• Direkt (dolaysız) işçilik maliyetleri ve
• Endirekt (dolaylı) işçilik maliyetleridir.

Doğru cevap A şıkkıdır.

"Direkt işçilik", sağlık kurumlarında hizmeti fiilen gerçekleştiren veya doğrudan katkı sağlayan bir unsurdur. Sunulan hizmetin şekillenmesinde, meydana gelmesinde birebir katkı sağlayan en önemli öğedir.

Dolayısı ile E şıkkı direkt işçilik ile ilgili bir açıklamadır ve sorunun cevabı E şıkkıdır.

Temizlik, teknik işler, yemekhane, çamaşırhane, santral gibi birimlerde çalışan işçilere yapılan ödemeler yardımcı işçilik maliyetleridir.

Doğru cevap E şıkkıdır.

Hastane işletmelerinde kalite kontrol, hastane müdürlüğü, işletme müdürlüğü, arşiv, depo, satın alma, tahakkuk, faturalandırma, hukuk gibi birimlerde çalışanlara yapılan ödemeler yönetici işçilik maliyetleri kapsamında değerlendirilir.

Doğru cevap b şıkkıdır.

Hastane işletmelerinde işçilik ücretlerinin hesaplanmasında temelde üç yöntem kullanılır. Bu yöntemler aşağıdaki biçimde sıralanabilir:
• Zaman Temeline Dayalı Ücret Yöntemi
• Parça Başına Ücret Yöntemi
• Primli Ücret Yöntemi

Doğru cevap E şıkkıdır.

Zaman temeline dayalı ücret sisteminin dezavantajları ise şu şekilde sıralanabilir:
• İşçilere ödenecek ücret ile yapılan iş arasında doğrudan ilişki kurulamadığından çalışanları motive etmez.
• İşçilerin sürekli biçimde gözetimine ve kontrolüne gereksinim duyulur.
• Hizmet başına düşen birim işçilik maliyetleri verim düştüğünde artar.
• İşçilerin bilgi, beceri ve yetenek düzeyleri göz ardı edilerek ücret hesaplandığından  iş ortamındaki huzuru bozabilir.

Doğru cevap a şıkkıdır.

150 adet diş protezinin yapılması için belirlenen standart süre;
150 adet x 3 saat/adet = 450 saat’tir.
Diş hekimi 150 diş protezini yapmak için 300 saat çalıştığına göre;

450 saat – 300 saat = 150 saat tasarruf sağlanmıştır.
Tasarruf edilen süreye karşılık gelen toplam ücret;
150 saat x 40 TL/saat = 6.000.- TL. olacaktır.

Bu durumda diş hekimine ödenecek prim tutarı;
6.000 x 1/3 = 2.000 TL. olacaktır.

Normal ücret = 40 TL x 300 saat = 12.000.- TL.

Primli ücret = Normal ücret 12.000.-TL + Prim 2.000.-TL. = 14.000.- TL.

Genel hizmet maliyetlerini oluşturan unsurlar şunlardır:
• Endirekt malzeme maliyetleri,
• Endirekt işçilik maliyetleri,
• Hizmet sunumunda ortaya çıkan diğer giderler.

Sabit maliyetler, sağlık işletmelerinde üretilen hizmet sayısı artsa da azalsa da değişmeyen maliyetlerdir.

Doğru cevap B şıkkıdır.

Sağlık kurumlarında esas olan her bir hastanın maliyetinin belirlenmesidir.

Bir hastanın hastaneye maliyeti, direkt-endirekt maliyetlerin toplamından oluşmaktadır.