SAĞLIK KURUMLARINDA MALİYET MUHASEBESİ - Deneme Sınavı - 6

Birim Maliyet = BVC + (TFC / H)
Birim Maliyet = 100 TL + (30.000 TL / 500 adet)
Birim Maliyet = 160 TL

Sağlık kurumlarında yapılan harcamalara bağlı olarak giderler ortaya çıkmaktadır. Sağlık kurumlarının verdiği hizmeti yerine getirebilmesi için farklı giderlerde bulunması gerektiğinden giderlerin sınıflandırılması önem kazanmaktadır. Giderler;
• Gider türleri,
• İşletme fonksiyonları,
• Gider yerleri,
• Gider yüklenicileri,
• Giderlerin faaliyet hacmi ile ilişkisi,
• Sorumluluk açısı,
• Saptanma zamanı
gibi faktörlere göre sınıflandırılabilir.

Giderlerin sınıflandırması yapılırken maliyet muhasebesinden beklenen amaçlara hizmet etmesi gerekir. Maliyet hesaplamaları, ilgili yöntemler ve maliyet sistemlerinin anlaşılabilmesinde giderlerin çeşitli şekillerde sınıflandırılması ve açıklanması temel oluşturur. Bir başka ifadeyle, giderlerin sınıflandırılmasında;
• Üretim (hizmet) maliyetlerinin hızlı, kolay ve sağlıklı bir biçimde hesaplanabilmesi,
• Etkin bir gider kontrolüne olanak vermesi,
• Planlama ve karar verme açısından hastane yöneticisinin gereksinimlerinin karşılanması
göz önünde bulundurulmalıdır.

Sağlık kurumlarında giderler pek çok bilim insanı tarafından değişik biçimlerde sınıflandırılarak gruplandırılmıştır. Ancak, bu sınıflandırmaların her birinde yer alan giderler birbirinden farklı değildir ve sınıflandırmaya bağlı olarak tutarı değişmemektedir. Sadece ilgi durumları nedeniyle, değişik başlıklar altında toplanmıştır. Sonuç olarak, hastanelerde oluşan giderlerin birçok ölçüt temel alınarak sınıflandırılması mümkün olmaktadır.
Bu bağlamda giderler aşağıdaki ölçütlere göre sınıflandırılmaktadır;
• Türlerine göre,
• İşletme fonksiyonlarına göre,
• Gider yerlerine göre,
• Gider yüklenicilerine göre,
• Faaliyet hacmi ile ilişkisine göre,
• Sorumluluk alanlarına göre,
• Saptanma zamanlarına göre.

Sorumluluk Açısından Giderler;
- Kontrol Edilebilen Giderler
- Kontrol Edilemeyen Giderler.

İşletme Fonksiyonlarına Göre Giderler;
• Satın Alma (Tedarik) Giderleri
• Üretim Giderleri
• Araştırma ve Geliştirme Giderleri
• Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri
• Genel Yönetim Giderleri
• Finansman Giderleri.

Yüklenme Biçimlerine Göre Giderler;
• Direkt (Dolaysız) Giderler
• Endirekt (Dolaylı) Giderler.

Gider Yerlerine Göre Giderler;
• Esas Üretim Gider Yerleri Giderleri
• Yardımcı Üretim Gider Yerleri Giderleri
• Yardımcı Hizmet Gider Yerleri Giderleri
• Yatırım Gider Yerleri Giderleri
• Üretim Yerleri Yönetimi Gider Yerleri Giderleri
• Araştırma ve Geliştirme Gider Yerleri Giderleri
• Pazarlama, Satış ve Dağıtım Gider Yerleri Giderleri
• Genel Yönetim Gider Yerleri Giderleri.

Sağlık hizmetlerinin yerine getirilmesi ve işletme faaliyetlerini sürdürmek için işletme dışı kurum ve kuruluşlardan sağlanan her türlü fayda ve hizmetler için yapılan giderleri kapsar. Dışarıdan sağlanan fayda ve hizmetler arasında;
• Elektrik, su ve doğal gaz giderleri,
• Haberleşme ve iletişim giderleri,
• Dışarıdan sağlanan bakım onarım hizmetleri,
• Kurum dışından sağlanan temizlik hizmetleri giderleri,
• Güvenlik hizmetleri giderleri,
• Beslenme hizmetleri giderleri,
• Danışmanlık hizmetleri giderleri,
• Pazarlama faaliyetleri için alınan hizmetlerin giderleri
gibi giderler yer alır.

Gider yeri, herhangi bir faaliyetin gerçekleştirildiği ve maliyet merkezi olarak tanımlanan bir alandır. Gider yeri (maliyet merkezi), bir hastane işletmesinde oluşan maliyetlerin biriktiği ve kontrol altına alındığı iş istasyonları veya faaliyet yerleridir. Gider yerleri, giderlerin planlanmasını, denetlenmesini ve dengeli bir biçimde toplanıp dağıtılmasını sağlar. İşletmeler gider yerlerini belirlerken genelde işletmenin organizasyon şemalarını esas alırlar. Ancak gider yerlerinin sınıflandırılmasında ve isimlendirilmesinde bazı yöntemler de uygulanmaktadır. Bu yöntemler aşağıdaki gibi sıralanabilir:
• Yerel Bölümleme: Yer bakımından aynı özellikleri taşıyan veya diğerlerinden belirli fiziksel unsurlarla ayrılabilen yerlerden her biri, tek tek veya gruplandırılarak bir gider yeri olarak kabul edilir. Bu ayrımda temel ölçüt fiziksel mekândır. Örneğin, hastanenin her bir katının ayrı bir gider yeri olarak sınıflandırılması gibi.
• Fonksiyonel Bölümleme: Bu esasa göre aynı işi yapan personel, araç ve gereçten oluşan her birim, ayrı bir gider yeri olarak kabul edilir. Burada temel ölçüt mekân değil, mekânda yapılan iştir. Örneğin, bir kattaki dâhiliye kliniğinin bir gider yeri
olarak sınıflandırılması gibi.
• Sorumluluklara Göre Bölümleme: Bu esasa göre ise, başında sorumlu bir yöneticisi bulunan her örgüt birimi ayrı bir gider yeri olarak kabul edilir.

aidat giderleri çeşitli giderler sınıflaması içinde yer almaktadır.

Hizmet işletmeleri hizmet üretim maliyetlerini muhasebeleştirmek için sadece 740 kodlu hesabı kullanabilirler.

Sağlık hizmetleri; koruyucu sağlık hizmetleri, tedavi hizmetleri, rehabilitasyon hizmetleri ve sağlığın geliştirilmesi hizmetleri olmak üzere 4 grupta sınıflandırılmıştır. Doğru cevap D'dir.

Hastane acil servisi, sağlık hizmetlerinin tedavi hizmetleri grubunun, ayakta günübirlik sınıflandırmasına dahil bir hizmettir. Doğru cevap B'dir.

Revir; sağlık hizmetlerinin, koruyucu sağlık hizmetleri grubunda kişiye yönelik sınıfında yer alır. Doğru cevap A'dır.

Hastanelerde temizlik, güvenlik, hastabakıcı vb. hizmetleri yapan personel için harcamalar endirekt maliyetler sınıfına girer. Doğru cevap E'dir.

Hizmet işletmelerinin çıktıları genellikle soyut nitelikli(emeğe dayalı) oldukları için stoklanması mümkün değildir. Doğru cevap B'dir.

Gider, faydası tüketilmiş maliyettir. Ancak bir tüketimin gider olarak değerlendirilebilmesi için iki önemli unsur söz konusudur. İlk olarak giderin oluşması için tüketimin işletme faaliyetleri ile ilgili olması gerekir. Aynı zamanda, giderin oluşması için söz konusu tüketimin maliyet analizi yapılacak döneme ait olması gerekir. Doğru cevap D'dir.

Bir hasılatın ortaya çıkması için mutlaka tahsilatın yapılmış olma şartı bulunmamaktadır. Dolayısıyla hasılatın gerçekleşmiş olması, yani tahakkuk etmesi yeterli görülmektedir.

Üretim miktarındaki bir birimlik artışın işletmenin toplam giderlerinde sebep olduğu artışa marjinal maliyet denir.Doğru cevap A'dır.