SAĞLIK KURUMLARINDA KALİTE YÖNETİMİ

Kalite belgelendirme; tanımlanmış bir ürün, işlem veya hizmetin belirli bir standart veya ayrı bir dokümana göre yeterli uygunlukta olduğunun bağımsız bir makam tarafından belgelendirilmesi faaliyetidir.

Akreditasyonun kelime olarak anlamına bakmak gerekirse; bir organizasyonun veya programın standartlar veya kriterler ile uyumunun yetkili bir kuruluş tarafından incelenmesi ve onaylanmasını içeren resmi işlemler sürecidir.

Akreditasyon süreci, hasta bakım süreçlerini ve sonuçlarını sürekli olarak iyileştirmek için çabalayan kuruluşlarda bir güvenlik ve kalite kültürü yaratmak üzere tasarlanmıştır. Bu amaca hizmet eden kuruluşlar;
• Kuruluşun, hastaların güvenliği ve bakım kalitesine önem verdiğine dair kamunun güvenini artırmakta,
• Güvenli ve verimli bir çalışma ortamı sağlayarak çalışanların memnuniyetini artırmakta,
• Bakım kalitesi hakkında veriler sağlayarak geri ödeme kurumlarıyla pazarlık imkânı bulmakta,
• Hastaları ve yakınlarını dinlemekte, haklarına saygı duymakta ve bu kişilerin eşit ortaklar olarak bakım sürecine katkıda bulunmasını sağlamakta,
• Advers olayların ve güvenlikle ilgili tehditlerin zamanında bildirilmesi sayesinde öğrenmeye açık bir kültür yaratmakta,
• Öncelikleri belirleyen işbirlikçi bir liderlik oluşturmakta ve her düzeyde kalite ve hasta güvenliği için sürekli liderlik sunmaktadır.

1 Ocak 2011 tarihli JCI hastaneler için akreditasyon standartları “Hasta Merkezli Standartlar” ve “Sağlık Kuruluşu Yönetim Standartları” olmak üzere iki ana gruba ayrılmakta olup işlevsel bölümleri Tablo 7.2’de sunulmuştur. Buna göre doğru yanıt D'dir.

Bir sağlık kurumu sunduğu bakım hizmetini, bakımın sürekliliğini sağlayan hizmetler, bakım sağlayıcıları ve sağlık çalışanları ve bakım düzeylerinden oluşan entegre bir sistemin parçası olarak görmelidir. Amaç hastanın bakım ihtiyaçlarını mevcut hizmetlerle doğru bir şekilde eşleştirmek, hastaya kurum içinde sunulan hizmetleri koordine etmek ve sonrasında hastanın taburculuğu ve takibi için planları oluşturmak olmalıdır. Böylece
verilen bakımın çıktısında bir iyileşme ve mevcut kaynakların daha verimli bir şekilde kullanılması mümkün olmaktadır. Bilgi, aşağıdaki konularda doğru karar verebilmek için hayati öneme sahiptir:
• Hastanın hangi ihtiyaçlarının sağlık kurumunca karşılanabileceği.
• Hizmetlerin hastaya etkin bir şekilde ulaştırılması.
• Hastanın evine veya başka bir sağlık kuruluşuna nakli ve taburculuğu.

Kuruluşta, denetlenecek hasta bakım tesisleri dahilinde hastane dışı oluşumlar bulunuyorsa (bağımsız kafe veya restoran gibi) kuruluş bu bağımsız oluşumların aşağıda belirtilen tesis yönetimi ve güvenliği planlarıyla uyum sağlamasından sorumludur:
• Güvenlik ve emniyet planı
• Tehlikeli materyal planı
• Acil durum yönetimi planı
• Yangın güvenliği planı

Sağlık Bakanlığı, JCI ile 2001 yılında aralarında memorandum imzalamıştır. Sağlık Bakanlığı JCI ile işbirliği yapılarak;
• ulusal sağlık akreditasyon sisteminin yapılandırılması,
• standart geliştirme,
• kalite izleme ve ölçme sistemlerinin geliştirilmesi,
• denetçilerin eğitimi ve
• veritabanı oluşturulması için çaba harcanacağını taahhüt etmiştir.

ISO bünyesinde her ülkeyi bir kurum temsil eder. ISO’nun yayınladığı bir uluslararası standart, üyesi olan ülkeleri temsil eden kuruluşların anlaşması sonucunda ortaya çıkar. Türkiye’yi ISO’da Türk Standardları Enstitüsü (TSE) temsil etmektedir.

TS EN ISO 9001: 2008 standardı şu bölümlerden oluşmaktadır:
1. Kapsam
2. Atıf Yapılan Standartlar
3. Terimler ve Tarifler
4. Kalite Yönetim Sistemi (Genel Şartlar, Dokümantasyon Şartları)
5. Yönetimin Sorumluluğu (Yönetimin Taahhüdü, Müşteri Odaklılık, Kalite Politikası, Planlama, Sorumluluk, Yetki ve İletişim, Yönetimin Gözden Geçirmesi)
6. Kaynak Yönetimi (Kaynakların Sağlanması, İnsan Kaynakları, Altyapı, Çalışma Ortamı) 202 Sağlık Kurumlarında Kalite Yönetimi
7. Ürün Gerçekleştirme (Ürün Gerçekleştirmenin Planlanması, Müşteri ile İlişkili Süreçler, Tasarım ve Geliştirme, Satınalma, Üretim ve Hizmetin Sağlanması, İzleme ve Ölçme Cihazlarının Kontrolü)
8. Ölçme, Analiz ve İyileştirme (Genel, İzleme ve Ölçme, Uygun Olmayan Ürünün Kontrolü, Veri Analizi, İyileştirme)

Dünyada çeşitli ülkelerde kalite ödülleri verilmektedir.
• Deming Ödülü (1951) Japonya
• Toplam Kalite Faaliyetinde Mükemmellik Ödülü (1984) Kanada
• Malcolm Baldrige Ulusal Kalite Ödülü (1988) ABD
• Avrupa Kalite Ödülü (1992) Avrupa

Kalite belgelendirme ise; tanımlanmış bir ürün, işlem veya hizmetin belirli bir standart veya ayrı bir dokümana göre yeterli uygunlukta olduğunun bağımsız bir makam tarafından belgelendirilmesi faaliyetidir. Kalite güvence sistemi genel olarak; kurumda çeşitli departmanların gösterdiği kaliteyi geliştirme, koruma, iyileştirme, müşterilerin tam beğenisini kazanma ve en ekonomik düzeyde hizmet sağlamayı amaçlayan çabaların birleşimidir. Belgelendirme kuruluşu, uygunluk değerlendirmesi yapan kuruluştur.

Sertifikasyon ise; yetkili bir kurum tarafından (devlet kuruluşu) kişi veya kuruluşların önceden belirlenmiş şartlara veya kriterlere uygunluğunun değerlendirilip onaylanma sürecidir.

Akreditasyonun kelime olarak anlamına bakmak gerekirse; bir organizasyonun veya programın standartlar veya kriterler ile uyumunun yetkili bir kuruluş tarafından incelenmesi ve onaylanmasını içeren resmi işlemler sürecidir.

JCI akreditasyonu, dünyada sağlık bakımında standartlara dayalı değerlendirmeye yönelik artan talebi karşılamak üzere tasarlanmış bir dizi girişimden oluşmaktadır.

Toplam Kalite Faaliyetinde Mükemmellik Ödülü (The Canada Awards Business Excellence in Canada Total Quality Award), CABE programının önemli bir parçası olan kalite ödülü, tüm sanayi kollarında ulaşılan olağanüstü kaliteyi onurlandırmak için özel sektöre danışılarak Kanada Hükümeti tarafından oluşturulmuştur.

ISO 9000 Standartları bünyesinde bulunan kalite güvence modelleri ISO 9001, ISO 9002, ISO 9003'dür.

Baldrige kriterleri kalite yönetiminin uygulanmasında bir model olarak kullanılabilir. Bu kriterler: 1. Liderlik 2. Stratejik Planlama 3. Müşteri ve Pazar Odaklılık 4. Bilgi ve Analiz 5. İnsan Kaynaklarına Odaklılık 6. Süreç Yönetimi 7. İş Sonuçları

Türkiye’de Kurumsal Mükemmellik anlayışının yaygınlaştırılması ve bu alanda başarılı örneklerin ortaya çıkarılarak kazanılan deneyimin paylaşılması amacıyla 1993 yılından bu yana yürütülen Ulusal Kalite Ödül süreci, ülkemizde bu açıdan gelinen aşamaya önemli katkılarda bulunmuştur. Ulusal Kalite Ödülü değerlendirmeleri, Avrupa Kalite Ödülü’nde de kullanılan EFQM Mükemmellik Modeli esas alınarak ve bu konuda özel yetiştirilmiş değerlendiricilerden oluşan ekipler tarafından yapılmaktadır.

İşletme Kategorileri 4 alt kategoriden oluşmaktadır: 1. Büyük Ölçekli Kuruluşlar (Çalışan sayısı 250’nin üstünde) 2. Operasyonel Birimler 3. Bağımsız KOBİ (Çalışan sayısı 250’den az, küçük ve orta büyüklükteki işletmeler) 4. Bağlı KOBİ (Çalışan sayısı 250’den az ve hisselerinin %25 veya daha fazlası bir holding veya gruba ait olan küçük ve orta büyüklükteki işletmeler)

Kamu Kategorileri 3 alt kategoriden oluşmaktadır: 1. Sağlık Hizmetleri Kategorisi 2. Eğitim Hizmetleri Kategorisi 3. Kamu Yönetimi ve Hizmetleri Kategorisi