SAĞLIK KURUMLARINDA KALİTE YÖNETİMİ - Deneme Sınavı - 6

Sağlık Bakanlığı, JCI ile 2001 yılında aralarında memorandum imzalamıştır. Sağlık Bakanlığı JCI ile işbirliği yapılarak;
• ulusal sağlık akreditasyon sisteminin yapılandırılması,
• standart geliştirme,
• kalite izleme ve ölçme sistemlerinin geliştirilmesi,
• denetçilerin eğitimi ve
• veritabanı oluşturulması için çaba harcanacağını taahhüt etmiştir.

ISO bünyesinde her ülkeyi bir kurum temsil eder. ISO’nun yayınladığı bir uluslararası standart, üyesi olan ülkeleri temsil eden kuruluşların anlaşması sonucunda ortaya çıkar. Türkiye’yi ISO’da Türk Standardları Enstitüsü (TSE) temsil etmektedir.

TS EN ISO 9001: 2008 standardı şu bölümlerden oluşmaktadır:
1. Kapsam
2. Atıf Yapılan Standartlar
3. Terimler ve Tarifler
4. Kalite Yönetim Sistemi (Genel Şartlar, Dokümantasyon Şartları)
5. Yönetimin Sorumluluğu (Yönetimin Taahhüdü, Müşteri Odaklılık, Kalite Politikası, Planlama, Sorumluluk, Yetki ve İletişim, Yönetimin Gözden Geçirmesi)
6. Kaynak Yönetimi (Kaynakların Sağlanması, İnsan Kaynakları, Altyapı, Çalışma Ortamı) 202 Sağlık Kurumlarında Kalite Yönetimi
7. Ürün Gerçekleştirme (Ürün Gerçekleştirmenin Planlanması, Müşteri ile İlişkili Süreçler, Tasarım ve Geliştirme, Satınalma, Üretim ve Hizmetin Sağlanması, İzleme ve Ölçme Cihazlarının Kontrolü)
8. Ölçme, Analiz ve İyileştirme (Genel, İzleme ve Ölçme, Uygun Olmayan Ürünün Kontrolü, Veri Analizi, İyileştirme)

Dünyada çeşitli ülkelerde kalite ödülleri verilmektedir.
• Deming Ödülü (1951) Japonya
• Toplam Kalite Faaliyetinde Mükemmellik Ödülü (1984) Kanada
• Malcolm Baldrige Ulusal Kalite Ödülü (1988) ABD
• Avrupa Kalite Ödülü (1992) Avrupa

Kalite belgelendirme ise; tanımlanmış bir ürün, işlem veya hizmetin belirli bir standart veya ayrı bir dokümana göre yeterli uygunlukta olduğunun bağımsız bir makam tarafından belgelendirilmesi faaliyetidir. Kalite güvence sistemi genel olarak; kurumda çeşitli departmanların gösterdiği kaliteyi geliştirme, koruma, iyileştirme, müşterilerin tam beğenisini kazanma ve en ekonomik düzeyde hizmet sağlamayı amaçlayan çabaların birleşimidir. Belgelendirme kuruluşu, uygunluk değerlendirmesi yapan kuruluştur.

Sertifikasyon ise; yetkili bir kurum tarafından (devlet kuruluşu) kişi veya kuruluşların önceden belirlenmiş şartlara veya kriterlere uygunluğunun değerlendirilip onaylanma sürecidir.

Akreditasyonun kelime olarak anlamına bakmak gerekirse; bir organizasyonun veya programın standartlar veya kriterler ile uyumunun yetkili bir kuruluş tarafından incelenmesi ve onaylanmasını içeren resmi işlemler sürecidir.

JCI akreditasyonu, dünyada sağlık bakımında standartlara dayalı değerlendirmeye yönelik artan talebi karşılamak üzere tasarlanmış bir dizi girişimden oluşmaktadır.

Toplam Kalite Faaliyetinde Mükemmellik Ödülü (The Canada Awards Business Excellence in Canada Total Quality Award), CABE programının önemli bir parçası olan kalite ödülü, tüm sanayi kollarında ulaşılan olağanüstü kaliteyi onurlandırmak için özel sektöre danışılarak Kanada Hükümeti tarafından oluşturulmuştur.

ISO 9000 Standartları bünyesinde bulunan kalite güvence modelleri ISO 9001, ISO 9002, ISO 9003'dür.

Baldrige kriterleri kalite yönetiminin uygulanmasında bir model olarak kullanılabilir. Bu kriterler: 1. Liderlik 2. Stratejik Planlama 3. Müşteri ve Pazar Odaklılık 4. Bilgi ve Analiz 5. İnsan Kaynaklarına Odaklılık 6. Süreç Yönetimi 7. İş Sonuçları

Türkiye’de Kurumsal Mükemmellik anlayışının yaygınlaştırılması ve bu alanda başarılı örneklerin ortaya çıkarılarak kazanılan deneyimin paylaşılması amacıyla 1993 yılından bu yana yürütülen Ulusal Kalite Ödül süreci, ülkemizde bu açıdan gelinen aşamaya önemli katkılarda bulunmuştur. Ulusal Kalite Ödülü değerlendirmeleri, Avrupa Kalite Ödülü’nde de kullanılan EFQM Mükemmellik Modeli esas alınarak ve bu konuda özel yetiştirilmiş değerlendiricilerden oluşan ekipler tarafından yapılmaktadır.

İşletme Kategorileri 4 alt kategoriden oluşmaktadır: 1. Büyük Ölçekli Kuruluşlar (Çalışan sayısı 250’nin üstünde) 2. Operasyonel Birimler 3. Bağımsız KOBİ (Çalışan sayısı 250’den az, küçük ve orta büyüklükteki işletmeler) 4. Bağlı KOBİ (Çalışan sayısı 250’den az ve hisselerinin %25 veya daha fazlası bir holding veya gruba ait olan küçük ve orta büyüklükteki işletmeler)

Kamu Kategorileri 3 alt kategoriden oluşmaktadır: 1. Sağlık Hizmetleri Kategorisi 2. Eğitim Hizmetleri Kategorisi 3. Kamu Yönetimi ve Hizmetleri Kategorisi

TKY “kalitede sürekli iyileştirmenin planlanmasına ve uygulanmasına bütün örgütün katılımını sağlayan yapısal ve sistematik bir süreç”, “müşteri ihtiyaçlarını karşılama ve aşma süreci” veya “hasta bakım hizmetlerinin ve bu hizmetleri destekleyen örgütsel süreçlerin sunumunun sürekli olarak geliştirilmesi yoluyla, hem verimliliğin, hem de sadece klinik boyutu değil finansal, yönetsel ve hasta memnuniyeti ölçülerini de içeren kalitenin iyileştirilmesini amaçlayan bir sistem ya da süreç” olarak tanımlanmaktadır.

TKY/SKİ genellikle şu ortak özellikleri içerir:
• Örgütün stratejik planının temel ögelerine bağlılık.
• Kurumun tepe liderlerinden oluşan bir kalite konseyi.
• Personel için eğitim programları.
• İyileştirme fırsatlarını seçme mekanizmaları.
• Süreç iyileştirme ekiplerinin oluşturulması.
• Süreç analizi ve yeniden tasarımı (redesign) için personel desteği.
• Süreç iyileştirmeye personelin katılımını motive eden ve destekleyen personel
politikaları.

Müşteri memnuniyeti ya da bir başka ifadeyle müşteriye yönelme, her çeşit ikili ilişkilerde davranışların, karşı tarafın düşüncelerini ve durumunu göz önüne alarak düzenlenmesi şeklindeki olumlu tutumun, müşteri-tedarikçi ikilisine uygulanmasıdır.

Sağlık hizmetlerinde performans iyileştirme çalışmalarının süreç odaklı olması durumunda kullanılabilecek önemli araçlardan biri İstatistiki Proses Kontrolü (İPK)’dür. İPK, üretim/hizmet sürecindeki değişkenliği en aza indirmek ve sürecin kontrol altında olup olmadığını ortaya koymak için kullanılan bir problem çözme aracıdır. Geleneksel istatistiki analiz metotlarını grafiksel gösterimle birleştiren ve karar vericiye hızlı bilgi sağlayan
bir istatistiki metot olarak kullanılmaktadır.

Modelin temelini, iyileştirme için sorulan üç soru ve PUKÖ
döngüsü oluşturmaktadır. Üç soru şunlardır:
1. Neyi başarmaya çalışıyoruz?
2. Bir değişimin iyileştirme olduğunu nasıl bileceğiz?
3. İyileştirme ile sonuçlanacak hangi değişikliği yapabiliriz?

PUKÖ (Planla-Uygula-Kontrol Et-Önlem Al) Döngüsü