SAĞLIK KURUMLARINDA KALİTE YÖNETİMİ - Deneme Sınavı - 14

Sorun analizinde etkin olan dağılım diyagramları, iki özellik arasındaki ilişkiyi göstermek amaçlı kullanılır. Bu sayede değişkenlerden birisinin standarttan sapması sonucu diğer değişkeni nasıl etkileyeceği öngörülebilir duruma gelecektir. Problem üzerinde etkili olabileceği düşünülen faktörlerin sorun üzerindeki etki derecelerini tespit etmek amacıyla dağılım diyagramları kullanılır. X ve Y olarak gösterilen iki istatistik serinin artış ve azalışları birbirini etkiliyorsa, bu iki seri verileri arasında bir korelasyon (ilişki) var demektir.

Dengeli Puan Cetveli, yöneticilerin işletmeye dört önemli perspektiften bakmalarına olanak verir. Dört farklı perspektif, Dengeli Puan Cetvelinin ana çerçevesini oluşturur. Bu perspektiflere göre performans ölçülerinin belirlenebilmesi için dört temel soruya cevap verilmelidir:
1. Finansal başarı kazanmak için hissedarlarımıza nasıl görünmeliyiz? (finansal perspektif).
2. Vizyonumuzu gerçekleştirmek için müşterilerimize nasıl görünmeliyiz? (müşteri perspektifi).
3. Hissedarlarımızı ve müşterilerimizi memnun edebilmek için hangi işletme süreçlerinde mükemmelliğe ulaşmamız gerekir? (iç işletme süreçleri perspektifi).
4. Vizyonumuza ulaşmak için değişim ve iyileştirme yeteneklerimizi nasıl sürdürmeliyiz? (yenilik ve öğrenme perspektifi).

İlgi veya Yakınlık Diyagramı Jiro Kawakita adlı bir Japon antropolog tarafından 1960’larda geliştirilmiştir.

Bu yöntemde matris diyagram verileri derecelendirilerek ve düzenlenerek, bilginin sadeleştirilmesi sağlanır. Matris diyagramında gösterilen elemanlar arasındaki ilişkiler, kesişen hücreler arasındaki sayısal verilerin derecelendirilmesi ile oluşur. Yönetim araçlarının içerisinde sayısal analiz metoduna sahip önemli bir araçtır.

İlk kez Japonya’da Shigeo Shingo tarafından ortaya atılan bu yöntem, hatalı ürün sayısının minimizasyonunu, sıfır düzeyine çekilmesini ve böylelikle maliyetlerin düşürülmesini hedefler.Poka-Yoke sistemini, herhangi bir uygulamanın doğru olup olmadığını görme, dinleme, dokunma gibi duyuların yardımı ile kolayca belirleme olanağı veren araç-gereçler olarak ifade edebiliriz. Dolayısıyla bu araç-gereçlere örnek olarak; ışıklı ve sesli alarm sistemlerini, alarm zillerini, yanıp sönen uyarı lambalarını, renk kodlamalarını, ortak parçalara ortak renk uygulamasını ve uyarıcı renk kodlamalarını verebiliriz.

Akış diyagramı genelde süreci anlamak ve potansiyel neden belirlemek için kullanılan temel araçlardandır.

Bu gruba giren araçlar, kişilerin yaratıcı fikirlerini ortaya çıkarmaya yardımcı olan araçlardır. Dolayısıyla, sorunlara yaratıcı çözümler geliştirmeye ve fırsatların kaçırılmadan değerlendirilmesini sağlamaya yardımcı olmak için tasarlanmışlardır.

Yaratıcılık araçları, kişilerin yaratıcı fikirlerini ortaya çıkarmaya yardımcı olan araçlardır. Dolayısıyla, sorunlara yaratıcı çözümler geliştirmeye ve fırsatların kaçırılmadan değerlendirilmesini sağlamaya yardımcı olmak için tasarlanmışlardır. Bu araçlar, sabit bir liste olarak bilinmemekle birlikte, genellikle beyin fırtınası, zihin haritaları, Edward de Bono tarafından geliştirilen altı düşünme şapkası ve benzerlerini içermektedir. Bu araçlar, süreçlerin incelenmesine ve değerlendirilmesine yardımcı olarak, yeni yollar ve benzersiz çözümler geliştirme imkânı sağlarlar.

Pareto diyagramları hazırlanırken aşağıdaki noktalara dikkat edilmelidir:
• Sınıflandırmalarda değişiklikler denenerek farklı Pareto diyagramları oluşturulabilir.
• Özellikle “Diğerleri” sınıfının yüzdesi küçük tutulmalıdır. Aksi takdirde sınıflandırmanın düzgün yapılmadığı anlaşılır.
• Verilere mali anlamlar yükleyerek dikey eksene bu değerleri taşımak daha isabetli sonuçlar verir.

Pareto Diyagramı Oluşturma Aşamaları
Herhangi bir problem veya sorunla ilgili olarak Pareto diyagramı oluşturmak için izlenmesi gereken adımları aşağıdaki şekilde sıralayabiliriz:
1. Veri sınıflandırma yönteminin belirlenmesi (örneğin, problem, uygunsuzluğun türü vb.).
2. Özellikleri sıralamada neyin kullanılacağına karar verilmesi (örneğin, sayı, para birimi vb.).
3. Belirlenen zaman aralığı için gerekli olan tüm verilerin toplanması.
4. Veri değerlerinin özetlenmesi.
5. Sınıflandırmaların en büyükten en küçüğe doğru sıralanması.
6. Gerekirse birikimli yüzdelerin hesaplanması.
7. Pareto şemasının oluşturulması.
8. Çok önemli veya kayda değer olan birkaçının belirlenmesi.

Kontrol grafikleri, özel veya kaynağı bilinen sebeplerden meydana gelen değişimleri, süreçlerin kendisine özgü olan şans değişimlerinden ayırt etmek için kullanılan bir araçtır.

Temel

Geç

Bazı sorunlara uygulanabilir.

Histogram

İlgi veya Yakınlık Diyagramı

Karşılıklı ilişkiler diyagramı

Sağdan sola doğru akış olacak şekilde ilk kutu içerisine konunun ve sola doğru
belirlenen temel kategorilerin yerleştirilerek dallandırılması.

Uygulanması düşünülen yöntem veya yöntemlerin hatalı olması, bir başka deyişle amaca ulaşmak için hatalı plan kullanma. Bu aşamada hata, hastada istenen sonuç elde edilemediği gözlemlenene kadar ortaya çıkmaz. Örneğin, antibiyotik alerjisi olduğu bilinen hastaya bu antibiyotiği veya organizmanın duyarlı olmadığı bir antibiyotiği reçete etmek bir planlama hatasıdır.

Hastaya uygulanan tedavide yanlış kullanıma bağlı olumsuzluklar da olabilmektedir.
Yanlış Kullanım (Misuse); hastada uygun tedavi süreçlerinin uygulanmasına karşın önlenebilir komplikasyonların oluşması, hastanın verilen hizmetin tüm potansiyel faydalarını ve sonuçlarını elde edememesi olarak tanımlanmaktadır.