SAĞLIK KURUMLARINDA İLETİŞİM

İş birliğine dayalı hizmet: Verimli hizmet
sunumu için gerekli olan kişilerin ve kaynakların bir araya getirilmesidir.

Hasta yakınlarının süreçle ilgili bilgilendirilmesi hasta yakını ile iletişimi kolaylaştırmaktadır.

Tedavi birimlerine yalnız gitmek istemeyen hasta profillerini şu şekilde sıralamak mümkündür:
 Kadın hastalar,
 Kronik hastalığı olanlar,
 Yaşlı hastalar,
 Şive farklılığı olan hastalar,
 Sağlık okuryazarlığı seviyesi düşük olan hastalar. Buna göre doğru cevap kadın hastalar olacaktır.

Hastanın durumunu ve prognozu basit bir dille açıklanması hekim hasta yakını iletişiminde izlenmesi gereken adımlardan ilkidir.

Bireyin sağlığını korumaya yönelik doğru kararlar alabilmesi için her türdeki sağlık bilgisini algılama yeteneğine sağlık okuryazarlığı denmektedir.

Hekim, yaşlı hasta yakınları ile iletişimdeyken yakının göz seviyesi hizasında oturmalıdır.

İnaktif model, hekim-hasta yakını ilişkisinde kabul gören dört model dışında yer almaktadır

Personel arasındaki uzlaşmazlık yoğun bakım birimlerinde strese neden olan çevresel etkenlerden biridir.

Telefonun anında bilgilenme/bilgilendirme imkânı sunması avantajlardan bir tanesidir.

Ameliyat öncesinde hemşirenin hasta yakınına açıklamak durumunda
olduğu bazı temel konular şunlardır:
• Testler, ilaç tedavisi ve operasyon öncesi prosedür hakkında bilgi verilmesi,
• Operasyon öncesi dönemle ilgili soruların yanıtlanması,
• Operasyon sonrasında dikkat edilmesi gereken unsurların (ilaç tedavisi, egzersizler, beslenme vb.) açıklanması, 
• Operasyon sonrasında kullanılacak cihazlar hakkında bilgi verilmesi,
• Taburcu olma sürecinin planlanlamasına yönelik ayrıntıların açıklanması.

Hastanede geçirilecek kesin süre ise ameliyat sonrası konuşulacak konulardan biridir.

Prognoz:
Bir hastalığın seyri hakkında öngörüyü, tahmini ve iyileşme şansı olup olmadığını ifade eder. Hastalığın seyrini ve ne kadar süre devam edeceğini tahmin etme.

Acil servis biriminin dekorasyonu ve çevresel faktörler de iletişimi etkileyen unsurlar arasında sayılmaktadır. Bu konuda hastane yönetiminin özellikle dikkat etmesi gereken nokta; acil servise ulaşımı kolaylaştırmaktır.

Tedavi birimlerine yalnız gitmek istemeyen hasta profillerini şu şekilde sıralamak mümkündür:
• Kadın hastalar,
• Kronik hastalığı olanlar,
• Yaşlı hastalar,
• Şive farklılığı olan hastalar,
• Sağlık okuryazarlığı seviyesi düşük olan hastalar.

Hekim–hasta yakını ilişkisinde iletişim; hasta yakınlarının ihtiyaçlarına yanıt verir nitelikte olmalıdır. Bu süreç içerisinde iletişimin üç bileşeni içeriyor olması gerekmektedir:
• Öğreticilik: Hekimin hasta yakınlarına sunduğu bilginin nitelik ve niceliği.
• Hassasiyet: Hasta yakınlarının duygusal durumunu (örn: endişe, stres vb.) dikkate aldığını yansıtan davranışlar.
• Ortaklık sağlama: Hekimin görüşme sırasında hasta yakınlarının düşüncelerini, kaygılarını ve beklentilerini açıklamaya teşvik eden tavır.

Sağlık okuryazarlığı:
Bireyin sağlığını korumaya yönelik doğru kararlar alabilmesi için her türdeki sağlık bilgisini algılama yeteneği demektir.

Hekim ve hasta yakını arasındaki ilişki, iş birliğine ve güvene dayalı bir iletişim sürecini gerektirir. Hasta yakını çocuğu ile ilgili olan karar alma sürecine dâhil olmak ister. Bu noktada hasta yakınının tedavi sürecindeki rolünü belirlemek gerekir. Çocuk hastası olan hasta yakınları ile iletişimin temel ilkelerini şöyle sıralamak mümkündür:
• Hasta yakınına saygı ile yaklaşılır.
• Hasta yakını ile tarafsız iletişim kurulur.
• Hasta yakınına objektif bilgi sunulur.
• Hasta yakınına kontrol gücü sağlanır.

Hekim–hasta yakını ilişkisinde kabul görmüş dört model vardır. Modellerden ilki ve en yaygın
olanı “direktif model”dir. Bu modele göre hekim, hastanın tedavi sürecine ilişkin tüm sorumluluğu alan kişidir ve gerekli duyduğu konuları hasta yakını ile paylaşır. Bir diğer model “informatif model”dir. Buna göre hekim, hasta ve hasta yakınının düşüncelerini dikkate almadan sadece bilgi aktarımını sağlayan kişi rolündedir. Üçüncü model “kolaylaştırıcı model”, dördüncü ve son model ise “iş birlikçi model”dir. Son iki modelde hekim, hastanın düşüncelerini hasta yakını ile beraber ortaya çıkarmaya ve belirlemeye çalışır. İki model arasındaki tek fark, iş birlikçi modelde hekimin önerilerini aktararak karar verme sürecine dahil olmasıdır. “İş birlikçi model” hekim-hasta yakını ilişkisinde uygulanması gereken ideal yaklaşımı yansıtmaktadır.

Hasta yakınına sunulacak bilgi doğru, gerçek ve anlaşılır olmalıdır. Tıbbi terminolojiden kaçınılmalıdır. Hasta yakını anlamakta zorlandığı ifadeleri sormakta çekingenlik yaşayabilir. Kimi zaman hasta yakınını üzmemek için üstü kapalı ifadelerin tercih edildiği görülmektedir. Ancak bu tür üstü kapalı ifadeler algılamayı engelleyecek ve hekim–hasta yakını arasında yanlış anlaşılmalara neden olabilecektir. Bu nedenle tercih edilmemelidir.

E-postanın avantajları

Yazılı bir materyal olarak kayıt tutmayı sağlar.
Sorulara odaklanmayı sağlar.
Yanıtları tekrar gözden geçirme imkânı sunar.
Sürekli erişimi sağlar.
Hazır olmayı gerektirmez.

Ameliyat sırasında hasta yakınları hastadan uzak bir ortamda olunması nedeniyle endişe ve merak içerisindedir. Genellikle ameliyat sırası hasta yakınlarının en yoğun bilgilendirilme ve iletişim ihtiyacı hissettikleri andır. Ameliyat sırasında hasta yakınlarının endişesini azaltmak amacıyla ameliyatın seyri ile ilgili hasta yakınlarına bilgilendirme yapmak gerekebilir. Hasta yakınlarına sunulacak bilgi aşağıdaki konuları içermelidir:
• Hastanın durumu
• Komplikasyonlar (beklenemeyen bir durumun gelişmesi)
• Ameliyatta hangi aşamaya gelindiği
• Ameliyatın ne kadar daha süreceği
• Ameliyat bitiminde hastanın alınacağı yer (yoğun bakım birimi, yatan hasta servisi vs).