SAĞLIK KURUMLARINDA İLETİŞİM

Empati kurma; etkili iletişimde önemli bir yeri olan, karşısındakinin yerine kişinin kendisini koyarak duygu ve düşünceleri anlamlandırma çabasıdır.

“Sen Dili” suçlayıcı, kırıcı ve alaycı olumsuz iletişim türüdür. İyi ve etkili iletişim için “Ben Dili” kullanılmalıdır.

Dinleme yapan kişi “Duyduğu kadarıyla”, karşısındakinin söylediklerini daha önce kendi başına gelen bir olaya benzetir, anlatılanları yaşar. Özdeşleşmek anlamına gelen bu durum etkin dinlemeyi olumsuz yönde etkiler ve engeller.

Bu tür kişiler; sessizce dinleseler de karşılarındaki kişiyi zor duruma bırakacak fırsat arayışı içindedirler. Hata bulmak, açık aramak, eksiklikleri ortaya çıkarmak için dinlerler.

İyi anlatmanın üç özelliği vardır: Doğruluk, açıklık ve etkililik. Diğer seçenekler Etkili Anlatımı olumsuz yönde etkiler.

Algısal hataların ortaya çıkmasındaki unsurlardan biri “Hale Etkisi”dir. Bir kişinin diğer bir kişi ya da olayı bir tek özelliğinden dolayı tümden olumlu ya da olumsuz olarak değerlendirmesidir.

Övmek, aynı düşüncede olmak, olumlu değerlendirmeler yapmak, konuşan kişide sorununun küçümsendiği duygusunu yaratabilir.

Öfkeyi bireyin kendisi ve çevresi için zarar vermeyecek bir şekilde, saldırganca olmayan ve şiddet içermeyen bir tutumla ifade etme becerisi “öfke kontrolü” adıyla anılır.

İnsanların yüz yüze kurdukları ilişkilerde yaklaşık olarak kelimeler %10 (yüzde on), ses tonu %30 (yüzde otuz) ve beden dili %60 (yüzde altmış) önem taşımaktadır.

Beden dilinde başın kullanımını anlamak için başı dörde bölen iki görünmez çizginin varlığından söz edilir. Bu çizgiler kulaklardan geçtiği varsayılan benlik çizgisi ve tepeden çeneye geçtiği varsayılan başkaları çizgisidir.

Paradigma; belli bir zaman dilimi içinde bir grubun ya da topluluğun düşünme biçimi ve davranışlarını belirleyen dünya görüşü, algı dayanağı, izlenceler bütünü, perspektif, model olarak tanımlanmaktadır.

Özdeşim; kişinin kendinden emin olmadığı ya da kendisini pek beğenmediği zamanlar başka kişiyi taklit etme, onu model alma biçiminde kendini gösteren bir savunma mekanizmasıdır.

Kendini gerçekleştirme belirtileri; zamanı iyi kullanma, duygusal bakımdan açık olma, içten geldiği gibi davranma, kendine saygı duyma, kendini kabul etme, insanın temelde iyi bir yaratık olduğuna inanma uzlaştırıcı bir yaklaşım içinde olma, saldırganlık eğilimlerini gerçekçi bir tutumla kabullenme ve yakın ilişki kurabilme yeteneğine sahip olmadır.

Empatik anlayışla yaklaşmanın aşamaları; aktif/etkin dinlemek, tutum ve duygularını anlamak, kendini onun yerine koymak, kendine dönmek, ‘seni anladım’ demek, ona zaman tanımak, ona güven vermektir.

İletişim engelleri bir mesajın verilmesini ve anlaşılmasını olumsuz yönde etkileyen unsurlardır. Bu unsurlar şöyle sıralanabilir: iletişimde taraflardan birinin iletişime grime amacını tam olarak algılayamaması, bedensel ya da psikolojik bir engele sahip olma, temel gereksinimlerin giderilmemiş olması, saygı ve sevgi görülmediğinin hissedilmesi, ortak yaşam alanlarının azlığı, kalabalık ortamdır.

İletişim çatışmalarının, kişiler arası çatışmanın nedenleri; biliş, kalıplaşmış düşünceler, aşırı genelleme, kutuplaştırma, kişiselleştirme, mutlakçılık, değiştirme gayreti, aşırı fedakârlık, keşkecilik, toptancılık olarak sıralanabilir.

Emir vermek, yönlendirmek, uyarmak, gözdağı vermek, ahlak dersi vermek, öğüt vermek, çözüm ya da öneri getirmek, öğretmek, nutuk çekmek, mantıklı düşünceler üretmek iletişimi bozan unsurlar arasında öğüt vermek, çözüm getirmek, yönlendirmek kapsamında sıralanabilir.

Trafik sıkışıklığı, ilerlemeyen kuyruk, otobüsün dolu ve havasız olması, yere çöp atan insanlar, politik baskılar, hava şartları, yere tüküren insanlar öfke nedenlerinden çevre faktörü içerisinde yer alır.

Soru kökünde örneklenen söylem türü bilişsel yeniden yapılandırma kapsamında örnek verilebilir. Örnekte düşünceler yerini daha gerçekçi olanla yer değiştirmiştir.

Beden dili; sözcüklere başvurmadan gerçekleştirdiğimiz duygu ve düşüncelerin yansıması olarak tanımlanır ve duygu ve düşüncelerin yüz ifadesi, beden duruşu, vb. yollarla anlatıldığı iletişim biçimi olarak nitelendirilir.