SAĞLIK KURUMLARINDA FİNANSAL YÖNETİM

Net Faaliyet Geliri Yaklaşımı: Bu yaklaşımda bir kurumun sermaye yapısındaki değişmelerin, firmanın piyasa değerini ve ortalama sermaye maliyetini etkilemeyeceği savunulmaktadır.

Finanslama kararları, başka bir ifadeyle firmanın ne kadar öz kaynak ne kadar yabancı kaynak kullanması gerektiği ülkeden ülkeye, sektörden sektöre değişiklik göstermektedir. En genel anlamda bu kararı etkileyen faktörler; uygunluk, risk, vergi, maliyet, esneklik, kontrol, zamanlama, bir grubun bünyesinde yer alıp almama, genel ekonomik durum, endüstrinin özellikleri ve işletmenin özellikleri baslıkları altında toplanabilir.

Yabancı kaynaklar, sağlık kurumu dışındaki kişi veya kuruluşlardan faiz karşılığında belirli bir süre kullanılıp geri ödenmek üzere alınan fonlardır. Bu fonlar; kısa, orta veya uzun vadeli yabancı kaynaklardan oluşmaktadır. Yabancı kaynaklar genellikle, işletme sermayesi temininde veya duran varlıkların finansmanında kullanılmaktadır. Ancak sektörde kabul gören oranların üzerinde yabancı kaynak kullanımı kurumları likidite sıkıntısına sokmakta ve firma değerini düşürücü bir etki yapmaktadır.

Kısa vadeli yabancı kaynaklar sağlık kurumları tarafından ilaç, tıbbi malzeme ve benzeri varlıkların alımı için kullanılmalıdır. Kısa vadeli yabancı kaynaklar ile sağlık kurumuna MR, tomografi, ameliyat masası, ameliyathane tavan lambası, koroner angiyografi gibi uzun süre sonra getiri sağlayacak olan tıbbi cihazlar alınmamalıdır.

Yabancı kaynak kullanılırken vadesi dolduğunda ertelenebilme ve uzun vadeli borç haline getirebilme durumu kısa vadeli yabancı kaynakların konsolide edilebilmesi koşulu ile ilgilidir.

Finansal kiralama (Leasing) yoluyla finansman uzun vadeli finansman kaynaklarından olup diğer seçenekler ise kısa vadeli finansman kaynaklarıdır.

Uzun vadeli yabancı finansman kaynaklarının dezavantajlı yönleri;
• Kredilerin döviz cinsinden alınması durumunda kur riskinin bulunması,
• Kredi sözleşmesi içine konulabilecek kısıtlayıcı hükümlerin sağlık kurumunun esnekliğini kısıtlayabilmesi,
• İyi planlanmadığı takdirde periyodik ödemelerin sağlık kurumunun likiditesini olumsuz etkilemesi,
• Ödenen faizin sağlık kurumunun karından yüksek olması durumunun yarattığı olumsuzluklar olarak sıralanabilir.

Öz kaynağın sağlık kurumuna geri ödeme ya da faiz yükü getirmemesi öz kaynakla finansmanın avantajlı yönlerinden birisidir. Diğer seçeneklerde verilenler öz kaynakla finansmanın dezavantajlı yönlerindendir.

Geleceğe yönelik tahminler öz kaynakla finansman kararını etkileyen faktörlerdendir. Diğer seçenekler ise öz kaynak içerisinde yer alan hesap gruplarındandır.

Sermaye yedekleri, hisse senedi ihraç primleri, iptal edilen ortaklık payları ve yeniden değerleme değer artışları gibi sermaye hareketleri ile ortaya çıkan ve işletmede bırakılan tutarları kapsamaktadır.

Geleneksel yaklaşıma göre sağlık kurumunun sermaye yapısı içerisinde borcun ağırlığının artması belli bir noktaya kadar firma değerini yükseltecektir.

Kısa vadeli yabancı kaynaklar içerisinde yer alan ticari borçlar; sağlık kurumlarının sağlık hizmeti üretiminde kullanmak üzere temin ettiği mal ve hizmet alımlarından kaynaklanan, ödemesi bir yıldan kısa olan borçlarını ifade etmektedir.

Ticari kredi veya satıcı kredisi de denilen bu finansman kaynağı; satıcının alıcıya malını satabilmek için açmış olduğu kısa vadeli kredi olarak tanımlanmaktadır. Sektörde faaliyet gösteren firmaların ilaçlarını, tıbbi malzemelerini ve diğer sarf malzemelerini sağlık kurumlarına satabilmek için kurumlara açtıkları krediler buna örnek olarak verilebilir.

Finansman bonosu, süreleri 2 ile 6 ay arasında değişen ve genellikle büyük işletmelerin kısa süreli finansman sağlama amacıyla çıkardıkları para piyasası araçlarıdır.

Faktöring; kredili satış yapan işletmelerin bu satışlardan doğan alacak haklarını faktör adı verilen finansal kuruluşlara devrederek kısa süreli finansman sağladıkları bir finansman yöntemidir. Kamu sağlık kurumlarının faktöringden yararlanma imkânı bulunmamaktadır. Ancak, özel sağlık kurumları ile ilaç ve tıbbi malzeme firmaları için alternatif kısa süreli finansman yöntemi olarak değerlendirilebilir.

Dönen (Devreden Rotatif) krediler, bir tür açık kredidir. Belirlenmiş kredi limiti aşılmamak kaydıyla periyodik borçlanmalara ve geri ödemelere imkân tanıyan bir kredi türüdür.

Finansal kiralama (leasing) sağlık kurumlarına taşınır veya taşınmaz malların hizmetlerinden kiralama yoluyla yararlanma imkânı veren bir finansman aracıdır. Leasing kuruluşu (kiralayan) ve alıcı kurum (kiracı) arasında bir kiralama sözleşmesi yapılmaktadır.

İşletme sahip ve ortaklarının bilanço tarihinde işletmeye yapmış oldukları sermaye yatırımlarının tutarıdır. İşletmenin ortakları tarafından taahhüt edilmiş sermaye ile henüz ödenmemiş sermaye arasındaki fark, ödenmiş sermayedir.

Firma değerlemesinde kaldıraç faktörünü aşırı biçimde dikkate alan bir yöntemdir. Bu yaklaşıma göre, sağlık kurumları, sermaye yapısı içerisinde borcun payını arttırarak, sermaye maliyetini düşürebilir ve piyasa değerini yükseltebilir. Net gelir yaklaşımında iki varsayım sözkonusudur; öz kaynak maliyeti borç maliyetinden yüksektir ve borç ve öz kaynak ve yabancı kaynak maliyeti sabittir diğer bir ifadeyle borç ve öz kaynak maliyeti sermaye yapısından etkilenmemektedir.

Bu Yaklaşıma Göre Sağlık Kurumunun Sermaye Yapısı İçerisinde Borcun Ağırlığının Artması Belli Bir Noktaya Kadar Firma Değerini Yükseltecektir. Bu Nokta Kurumun Optimal Sermaye Düzeyidir. Bu Noktada Firma Değeri Maksimum, Sermaye Maliyeti Minimum Olmaktadır.