SAĞLIK KURUMLARINDA FİNANSAL YÖNETİM

Kiralama konusu varlık üzerinde sağlık kurumunun tam bir kullanım serbestliği
yoktur. Sağlık kurumu, varlık üzerinde bir farklılık oluşturmak istediğinde kiralayanın iznini almak durumundadır.

Duran varlık yatırımları birbiriyle bağlantılı olup genellikle bir bütünlük arz ederken, dönen varlık yatırımları daha çok bölünebilir niteliktedir.

Sağlık kurumlarının maddi duran varlıklara yaptıkları yatırımları farklı şekillerde gruplama imkânı bulunmaktadır. Sağlık kurumlarında olabilecek duran varlık yatırım türleri aşağıdaki gibi açıklanabilir:

Sağlık kurumunun gelecekte yeni hasta gruplarına hizmet vermesi ya da sunduğu mevcut sağlık hizmetlerinden daha farklı sağlık hizmeti sunmasına yönelik yatırımlardır. Bu nedenle yatırımların yeni birimlere, yeni cihazlara ve yeni donanımlara yapılması gerekmektedir. Örneğin bir sağlık kurumu pazarı genişletmek adına sağlık turizmi kapsamında hizmet sunmayı ön plana alıp, bu alanda yurt dışı çalışmalara ağırlık vererek yurt dışında irtibat büroları açabilir.

Sermaye bütçesi, sağlık kurumunun sağlık hizmeti üretiminde ihtiyaç duyduğu maddi duran varlıklar için yapılacak yatırımlar sonucu gerçekleşecek nakit çıkışlarını ve bu yatırımlardan elde edilecek nakit girişlerini toplu olarak gösteren plan olarak ifade eder.

Sağlık kurumunda yeni bir polikliniğin, kliniğin, ameliyathanenin, yoğun bakımın açılmasında ya da yeni bir tıbbi cihazın alınmasında aşağıdaki konularda doğru veriler toplanmalıdır:

Belirlilik koşulları altında, yani bütün projelerin aynı risk derecesine sahip olduğu varsayımı ile yatırım alternatifleri arasından seçim yaparak, yatırım kararının verilmesini içeren yöntemlerdir. Bu yöntemler aşağıda sıralanmıştır:

İç verimlilik oranı, yatırımın ekonomik ömrü boyunca elde edeceği nakit akışlarının bugünkü değerini, başlangıçtaki yatırım tutarına eşitleyen iskonto oranıdır.

Geri ödeme süresi yöntemi, yapılan bir yatırımın kendini ne kadar sürede geri ödeyeceğini gösteren bir yöntemdir. Yöntemin bir takım sakıncaları bulunmaktadır. Yatırımın geri ödeme döneminden sonra sağlayacağı net nakit girişlerinin hiç bir önemi olmaması, paranın zaman değerini göz önüne almaması ve proje riskini, proje geri ödeme süresinin bir fonksiyonu olarak ele
alması yöntemin sakıncaları arasında sayılmaktadır.

Leasing, bir varlığın mülkiyetine sahip olmaktan kaynaklanan her türlü risk ve yararların devredildiği sözleşmedir.

Duyarlılık analizi, bir yatırım projesinin değerlendirilmesinde kullanılan değişkenlerin ve parametrelerin yatırım kararını ne yönde ve ne derecede etkilediğini inceleyen bir analiz yöntemidir.

Sağlık kurumlarında duran varlıklara yapılan yatırımlar ile dönen varlıklara yapılan yatırımlar arasındaki farklar şu şekilde açıklanabilir: - Duran varlık yatırımları birbiriyle bağlantılı olup genellikle bir bütünlük arz ederken, dönen varlık yatırımları daha çok bölünebilir niteliktedir. -Sağlık kurumlarının duran varlık yatırımları, dönen varlık yatırımlarından daha pahalı olup büyük bedellere mal olmaktadır. -Duran varlık yatırımları uzun sürede gerçekleşmektedir. - Duran varlık yatırımlarından gelir elde edilmesi genellikle bir yıldan daha uzun süreyi kapsamakta ve yıllara yayılmaktadır. Bu durumda doğru cevap A şıkkıdır.

Kiralama işleminin, finansal kiralama olarak sayılacağı durumlar Türkiye Muhasebe Standartları’nın 17. Standardı olan Kiralama İşlemleri Standartında (TMS 17’de) açıklanmıştır. Standartta, aşağıdaki durumlarda, kiralama işleminin finansal kiralama sayılacağı belirtilmiştir. •Kiralanan varlığın mülkiyeti, kiralama işleminin sonunda kiracıya devrediliyorsa, •Kira sözleşmesi, kiracıya varlığı gerçeğe uygun değerinin oldukça altında bir fiyatla satın alma seçeneği sunuyorsa, • Kira süresi varlığın faydalı ömrünün büyük bir bölümünü kapsıyorsa, • Kiralama işleminin başlangıcında, minimum kira ödemelerinin bugünkü değeri özde, varlığın gerçeğe uygun değerini oluşturuyorsa, • Finansal kiralamaya konu olan varlığın, herhangi bir önemli değişiklik yapmaya gerek duyulmadan yalnızca kiracı tarafından kullanılma özelliği varsa, • Finansal kiralama sözleşmesinin kiracı tarafından feshi durumunda, kiralayanın bu işlemden doğan zararları kiracı taraf ından üstleniliyorsa, •Finansal kiralama konusu varlığın hurda değeri, gerçeğe uygun değerindeki değişikliklerden dolayı kiracının kar ve zararları kira tespitlerinde dikkate alınıyorsa, • Kira tutarları, piyasada oluşan kira tutarlarının önemli ölçüde altında olduğu durumlarda da, kiracının kira dönemini ikinci kez devam ettirme olanağı varsa, kiralama işlemi finansal kiralama olarak sayılmaktadır. Doğru cevap D şıkkıdır.

Duran varlık yatırımlarının sağlık kurumları açısından önemi şöyle açıklanabilir. • Duran varlıklar sağlık kurumlarına ait varlıkların içinde önemli bir yer tutmaktadır. Duran varlıkların sağlık kurumları varlıkları içindeki oranı; sağlık kurumunun mülkiyeti, hizmet türü ve eğitim kurumu olup, olmamasına bağlı olarak farklılık göstermekle birlikte %50-%70 arasındadır. •Maddi duran varlıklar başta olmak üzere duran varlıkların tamamı sağlık hizmeti üretiminde girdi olarak kullanılmakta ve hizmet üretim sürecini doğrudan etkilemektedir. • Sağlık kurumlarındaki duran varlık yatırımları pahalı yatırımlardır. • Duran varlık yatırımlarına ait kararlar, kurumun misyon ve vizyonuna uygun olarak sağlık kurumunun en üst yönetim organında tartışıldıktan sonra verilmelidir. • Sağlık kurumlarının duran varlıklara ilişkin yanlış yatırım kararları, yalnızca sağlık kurumunun geleceğini olumsuz olarak etkilemekle kalmayacak, makro boyutta çok güç elde edilen ülke tasarruflarının yanlış kullanılmasına ve ekonomik büyümenin de olumsuz etkilenmesine yol açacaktır.

Sağlık kurumlarının bakım ve onarımı ile ilgili yatırımlar şöyledir; sağlık kurumunun eskiyen, verimsiz hale gelen, yıpranan bina, makine, tesisat ve donanım gibi duran varlıklarının bakım ve onarımları ile ilgili yatırımlardır. Bu kapsamda olabilecek yatırımlar şöyledir; •Sağlık kurumunun elektrik sisteminin, ısınma sisteminin, su sisteminin vb. yenilenmesi, •Sağlık kurumunun bilgi işlem sisteminin yenilenmesi, •Sağlık kurumunun çatısı ve zemininin yenilenmesi, •Radyolojide eskiyen radyoloji cihazları yerine yeni dijital radyoloji cihazları alınması, •Ameliyathanedeki iki kollu tavan lambası yerine dört kollu tavan lambası alınması, •Hasta odalarındaki hasta karyolası ve yataklarının değişmesi gibi yatırımlardır. Bu yatırımlara aynı zamanda yenileme ya da modernizasyon yatırımları da denilmektir. Doğru cevap D şıkkıdır.

Geri Ödeme Süresi= (Yatırım Tutarı)/(Yıllık Net Nakit Girişi) 4= (Yatırım Tutarı)/5.000 Yatırım Tutarı = 20.000

Duran varlık yatırımları, sağlık kurumlarının risk derecesini önemli ölçüde etkilemektedir. Dönen varlık yatırımlarında ise sektördeki gelişmeler takip edilir ve etkili stok yönetimi politikaları izlenirse, sağlık kurumunun risk derecesini etkilememekte ya da etkisi çok sınırlı olmaktadır. Doğru seçenek C'dir.

Sağlık kurumunun duran varlıklara yatırım kararı, kurumun vizyonu ve misyonu, kurumun kendi kapasitesi, sağlık sektörünün genel durumu, geri ödeme kurumlarının politikaları, diğer sağlık kurumlarının konumları dahil olmak üzere birçok konudan etkilenmektedir. Ancak kurumun muhasebe ve denetim yapısının göz önünde bulundurulması gerekli değildir. Doğru seçenek B'dir.

Nakde dönüşümü kolay menkul kıymetler işletme sermayesi unsurlarındandır. Bunlar dönen varlıklar yatırımları arasında yer alır. Doğru seçenek D'dir.

Her yılın net nakit akışı eşit ise geri ödeme süresi, yatırım tutarının yıllık NNA’ya bölünmesi ile kolayca hesaplanabilir. Geri ödeme süresi = 56.000 / 7.000 = 8 yıl. Doğru seçenek B'dir.