SAĞLIK KURUMLARINDA FİNANSAL YÖNETİM

Gayrimenkuller sınırsız bir kullanım ömrüne sahip olduklarından, eğer kira sözleşmesi sonucunda, mülkiyet hakkı kiracıya geçmiyorsa, kiracının tüm faydalardan yararlanması ve tüm risklere katlanması söz konusu olmamaktadır. Bu durumda bu kiralama finansal kiralama (leasing) değildir.

Finansal kiralamanın sağlık kurumlarına sağladığı yararların yanı sıra bir takım sakıncaları da söz konusudur. Bunlar aşağıda belirtilmiştir. • Satın alma alternatifinde hızlandırılmış amortisman yöntemi uygulanarak vergi tasarrufu sağlanırken; finansal kiralama işlemlerinde kira ödemeleri gider olarak kabul edilir. • Kiralama konusu varlıkların ekonomik mülkiyeti kiracıda, hukuki mülkiyeti kiralayanda olduğu için bu varlıklar sağlık kurumları tarafından teminat gösterilemez. • Finansal kiralamanın aşırı şekilde kullanılması, sağlık kurumlarının borcunun ağırlığını artırmakta ve finansal yapı bozukluklarına neden olmaktadır. • Döviz üzerinden yapılan sözleşmelerde döviz kuru riski, ulusal para üzerinden yapılan sözleşmelerde ise enflasyon riski, sağlık kurumlarının üzerinde kalmaktadır. • Kiralama konusu varlık üzerinde sağlık kurumunun tam bir kullanım serbestliği yoktur. Sağlık kurumu, varlık üzerinde bir farklılık oluşturmak istediğinde kiralayanın iznini almak durumundadır. • Finansal Kiralama Kanunu’na göre yatırım indirimi ve diğer teşvik uygulamalarından kiralayan yararlanmaktadır. Dolayısıyla kiracı konumundaki sağlık kurumları, finansal kiralama işlemi yaparak, yatırım indiriminden ve sağlayacağı vergi tasarrufundan yoksun kalır.

Finansal kiralama işleminin kiralayan açısından üstünlükleri aşağıdaki gibi sıralanabilir. • Finansal kiralama şirketi, teşviklerden yararlanabilir. • Sağlık kurumunun iflası ya da herhangi bir sebeple kapanması durumunda, borç verme ile karşılaştırıldığında, kiralayan ilgili varlığın sahibi olduğu için kaybı olmamaktadır. • Finansal kiralama şirketi, özellikle toplu mal alımlarında satıcı ile anlaşarak maliyetleri düşürebilir.

Standartta, aşağıdaki durumlarda, kiralama işleminin finansal kiralama sayılacağı belirtilmiştir. • Kiralanan varlığın mülkiyeti, kiralama işleminin sonunda kiracıya devrediliyorsa, • Kira sözleşmesi, kiracıya varlığı gerçeğe uygun değerinin oldukça altında bir fiyatla satın alma seçeneği sunuyorsa, • Kira süresi varlığın faydalı ömrünün büyük bir bölümünü kapsıyorsa, • Kiralama işleminin başlangıcında, minimum kira ödemelerinin bugünkü değeri özde, varlığın gerçeğe uygun değerini oluşturuyorsa, • Finansal kiralamaya konu olan varlığın, herhangi bir önemli değişiklik yapmaya gerek duyulmadan yalnızca kiracı tarafından kullanılma özelliği varsa, • Finansal kiralama sözleşmesinin kiracı tarafından feshi durumunda, kiralayanın bu işlemden doğan zararları kiracı tarafından üstleniliyorsa, • Finansal kiralama konusu varlığın hurda değeri, gerçeğe uygun değerindeki değişikliklerden dolayı kiracının kar ve zararları kira tespitlerinde dikkate alınıyorsa, • Kira tutarları, piyasada oluşan kira tutarlarının önemli ölçüde altında olduğu durumlarda da, kiracının kira dönemini ikinci kez devam ettirme olanağı varsa, kiralama işlemi finansal kiralama olarak sayılmaktadır.

Finansal kiralama işlemi, tarafları olan kiracı, kiralayan ve satıcı arasındaki süreci kapsar. Bu süreç aşağıdaki gibi gerçekleşir
I. Sağlık kurumu satıcı firmayı bulur ve satış koşulları ile ilgili ön anlaşma yapar.
II. Sağlık kurumu leasing kuruluşuna başvurur.
III. Leasing kuruluşu inceleme yapar ve onay verirse sağlık kurumu ile leasing (kira) sözleşmesi imzalanır.
IV. Leasing kuruluşu (kiralayan) yatırım konusu olan malın bedelini satıcı firmaya öder.
V. Finansal kiralamaya konu olan varlık satıcı tarafından sağlık kurumuna teslim edilir.
VI. Sağlık kurumu, varlığı kira sözleşmesi boyunca kullanılır ve sözleşmede belirtilen kira tutarlarını leasing kuruluşuna (kiralayana) öder.

Sermaye bütçelemesinde riskli yatırım projelerinde kullanılan başlıca yöntemler:

Duyarlılık analizi, bir yatırım projesinin değerlendirilmesinde kullanılan değişkenlerin ve parametrelerin yatırım kararını ne yönde ve ne derecede etkilediğini inceleyen bir analiz yöntemidir.

Monte Carlo Simülasyonu: Riskli yatırım projelerinin değerlendirilmesi amacıyla David Hertz tarafından geliştirilmiş bir yöntemdir. Duyarlılık analizi ve olasılık analizini birleştiren bu yöntem, günümüzde en yaygın kullanılan yöntemlerden birisidir. Proje, özel bilgisayar programları kullanılarak yüzlerce koşul altında değerlendirmeye tabi tutulur. Yatırım projelerinin beklenen getirilerini ve getiri dağılımının istatistiki özelliklerini belirlemek için kullanılır.

Seçenek sayısının fazla olduğu veya ardışık aşamalarda karar almanın söz konusu olduğu problemlerin analizi, modellerin kurulması ve çözümlenmesinin gerektiği durumlarda; karar ağacı analizi kullanılabilir.

Belirlilik Şartları Altında Sermaye Bütçelemesi Yöntemleri:

Belirsizlik Şartları Altında Sermaye Bütçelemesi Yöntemleri:

Duran varlık yatırımları uzun sürede gerçekleşmektedir. Bu yatırımlardan sonuç alınması da uzun zaman gerektirmekte olup, yatırımlar ile ilgili olası hatalar kısa vadede düzeltilememekte ve düzeltme maliyeti de çok yüksek olmaktadır. Buna karşılık dönen varlık yatırımlarında sonuç kısa sürelerde alınabilmekte, yatırım kararlarındaki yanlışlıkların kısa sürede ve daha az maliyetle düzeltilebilme imkanı bulunmaktadır.

Duran varlık yatırımlarına ait kararlar, kurumun misyon ve vizyonuna uygun olarak sağlık kurumunun en üst yönetim organında tartışıldıktan sonra verilmelidir. Çünkü duran varlık yatırımları, bir sağlık kurumunun gelecekteki ekonomiklik
düzeyini, verimliliğini ve etkililiğini, kısaca sağlık kurumunun geleceğini belirleyen temel faktördür.

Sağlık kurumunun gelecekte yeni hasta gruplarına hizmet vermesi ya da sunduğu mevcut sağlık hizmetlerinden daha farklı sağlık hizmeti sunmasına yönelik yatırımlardır. Bu nedenle yatırımların yeni birimlere, yeni cihazlara ve yeni donanımlara yapılması gerekmektedir. Örneğin bir sağlık kurumu pazarı genişletmek adına sağlık turizmi kapsamında hizmet sunmayı ön plana alıp, bu alanda yurt dışı çalışmalara ağırlık vererek yurt dışında
irtibat büroları açabilir.

Sağlık hizmetinin farklı özelliklerinden birisi de talebin belirsiz
olması ve arzın talep yaratabilmesidir. Bu nedenle sağlık kurumunda açılacak yeni bir
polikliniğin, kliniğin, ameliyathanenin, yoğun bakımın ya da yeni alınan bir tıbbi cihazın;
• Sağlık kurumunun hasta sayısını yıllara göre ne kadar artıracağı,
• Sağlık kurumunun verimliliğine yıllara göre ne oranda katkı yapacağı,
• Sağlık kurumunun maliyetlerinden ne oranda tasarruf sağlayacağı,
• Sağlık kurumunun sektördeki imajına ne oranda katkı sağlayacağı ve benzeri konularda doğru veriler toplanmalıdır.

Yatırımın Ortalama Karlılık Oranı= Yıllık Net Kar/Yatırım Tutarı

Geri Ödeme Süresi= Yatırım Tutarı/Yıllık Net Nakit Girişi

Geri Ödeme Süresi= 500000/125000= 4 yıl

Belirsizlik ve riskli karar ortamları, yatırım projelerinin değerlendirilmesinde risk
unsurunu dikkate alan yaklaşımların kullanılmasını gerektirmektedir. Sermaye bütçelemesinde riskin ayarlanmasında temelde iki yöntem kullanılmaktadır. Bunlar; riske göre
düzeltilmiş iskonto oranı yöntemi ve belirlilik eşiti yöntemidir. Bu yöntemlerin yanı sıra
risklerin analiz edilmesinde duyarlılık analizi, senaryo analizi, Monte Carlo simülasyonu
ve karar ağacı analizi kullanılmaktadır.

Monte Carlo Simülasyonu
Riskli yatırım projelerinin değerlendirilmesi amacıyla David Hertz tarafından geliştirilmiş bir yöntemdir. Duyarlılık analizi ve olasılık analizini birleştiren bu yöntem, günümüzde en yaygın kullanılan yöntemlerden birisidir.

Finansal kiralama işlemi, kiralama süresi sonunda, sağlık kurumunun ilgili varlığa
sözleşmede belirtilen düşük bir bedelle sahip olmasını sağlar